Մասնակից:NaKook9997/Ավազարկղ2
Էթիկետը Հարավային Կորեայում
Էթիկետ Հարավային Կորեայում կամ մարդկանց միջև փոխհարաբերությունները կարգավորող հասարակական վարքի օրենսգիրքը մեծ մասամբ հիմնված է կորեական կոնֆուցիականության վրա և կենտրոնանում է այս կրոնի հիմնական արժեքների վրա: Բացի ընդհանուր վարքից Հարավային Կորեայում վարվելակարգը որոշում է նաև, թե ինչպես վարվել սոցիալական կարգավիճակի հետ: Թեև վարվելակարգի շատ կողմեր ընդունվում են հենց տվյալ երկրին համաձայն, սովորույթները կարող են տեղայնացվել հատուկ շրջաններից կամ այլ մշակույթներից, մասնավորապես՝ Չինաստանից, Ճապոնիայից և Միացյալ Նահանգներից:
Ընդհանուր կետեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարավային Կորեայում կան վարվելաձևի մի քանի կետեր, որոնք սահմանվում են կամ մշակութային տաբուներով, կամ սովորությանը վերաբերող ավելի մեծ անհանգստություններով: Հետևյալ երեք օրինակները Հարավային Կորեայում ընդհանրապես տարածված և ճանաչելի անհանգստությունների օրինակ են :
- Չորս թիվը օգտագործելը համարվում է անհաջողություն, նույնիսկ չարագուշակ բան, քանի որ «չորս» բառը և չինական «死» նիշը (այսինքն՝ մահ) նման են: Անհաջողություն է համարվում նաև վերելակում չորրորդ հարկի կոճակ սեղմելը, ինչի պատճառով երբեմն դրանք նույնիսկ կառուցված են առանց չորրորդ հարկի կոճակի: Նվերները նույնպես հազվադեպ են տրվում չորսի բազմապատկերի դեպքում, մինչդեռ յոթի բազմապատկով ապրանքներ տալը համարվում է հաջողության և բարեմաղթանքի նշան [1]:
- Հանրության մեջ համբուրվելը ընդունված չէ և դիտվում որպես խիստ անամոթ քայլ Հարավային Կորեայի տարեց մարկանց շրջանում: Ներկայիս երիտասարդների շրջանում սա այչմ այդքան էլ ամոթ բան չէ, բայց դեռ մեծապես չի խրախուսվում մեծահասակների կողմից [2]:
- Լավ հագնվելը կարևոր է Հարավային Կորեայում; այն համարվում է հարգանքի նշան: Հագուստ և փողկապ հագնելը, որպես կանոն, տեղին է ձևական իրավիճակներում, օրինակ ՝ նոր մարդկանց հանդիպելը: Հարավային Կորեաները լավ հագնվում են քաղաքացիական գործունեության համար, հատկապես Սեուլի նման խոշոր քաղաքներում [3]:
Ողջույն և մարմնի լեզու
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարավկորեացիները սովորաբար ձեռք են սեղմում, երբ առաջին անգամ են հանդիպում: Հարգանք դրսևորելու համար անհատները ձախ ձեռքով բռնում են աջ նախաբազուկները [4]: Խոնարհվելը նույնպես ավանդական ողջույն է և հաճախ ուղեկցվում է տղամարդկանց շրջանում ձեռքսեղմումով: Հարավային Կորեայում անձնական խախտում է համարվում, եթե ինչ-որ մեկը, որ չի հանդիանում քո բարեկամը կամ մտերիմ ընկերը, դիպչի քեզ: Փոխազդեցության ընթացքում պետք է խուսափել շոշափելուց, հպումից կամ ապտակելուց: Բացի այդ երիտասարդները պետք է խուսափեն իրենցից մեծ մարդկանց անչքերի մեջ նայելուց, քանի որ դա դիտվում է որպես անքաղաքավարիություն կամ նույնիսկ մարտահրավեր: [5]:
Ուտել և խմելը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հարավային Կորեայի՝ սեղանի շուրջ վարվելակարգը կարելի է նկատել Չոսոնի շրջանի կոնֆուցիականության փիլիսոփայության ժամանակ[6]: Ավանդաբար ճաշելիս հարավկորեացիները օգտագործում են բարձիկներ, որպեսզի նստեն հատակին և ուտեն ցածր սեղանից [7]: Հատակն ընդհանուր առմամբ ջեռուցվում է օնդոլի միջոցով կամ հատակի ջեռուցման համակարգով: Այս սովորույթը դեռ տարածված է Հարավային Կորեայի շատ ռեստորաններում: Ռեստորանում ճաշասենյակի տարածքը հիմնականում բարձրացված հարթակի վրա է, և ակնկալվում է, որ այցելուները նախքան բարձրանալը հանեն իրենց կոշիկները: Այսօր մեծ մասամբ ռեստորաննեում կան նաև սեղաններ և աթոռներ այն այցելուների համար, որոնք անհարմար են զգում հատակին նստելուց:
Ուտելը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ի տարբերություն չինացիների կամ ճապոնացիների, հարավկորեացիները երբեք բրինձով ամանը չեն բերում իրենց բերանի մոտ: Ճաշի ընթացքում ամանները և ուտեստները մնում են սեղանի վրա: Անընդունելի է նաև ուրիշների հետ ուտելիս գարշահոտ կամ կեղտոտ բաների մասին խոսելը, ինչպես նաև շատ դանդաղ կամ արագ ուտելը: Սեղանի շուրջ քթով փչելը, նույնիսկ եթե կերակուրը կծու է, գրեթե համարվում է վիրավորանք: Եթե դա անելու կարիք կա, խորհուրդ է տրվում դուրս գալ սեղանի մոտից կամ զսպել[8]: Հարավկորեացիները ուտելիս օգտագործում են փայտիկներ, սակայն հարավկորեական այդ փայտիկները պատրաստված են չժանգոտվող պողպատից [9]: Ուտելիս այս փայտիկները չպետք է սեղանին գցվեն, քանի որ կարող են աղմուկ առաջացնել: Նույնը վերաբերում է գդալներին, որոնք չպետք է դիպչեն ափսեներին, քանի որ դրանք կարող են բարձր ձայն առաջացնել: Փայտիկներն ու գդալները երբեք չպետք է դրվեն սննդի, մասնավորապես բրնձի մեջ, այն էլ կանգուն դիրքով, քանի որ սա նման է հանգուցյալ նախնիներին գերեզմանում սննդի մատուցումանը, հետևաբար համարվում է անհաջողության նշան:
Խմելը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ռեստորաններում և պանդոկներում սեփական խմիչքը լցնելը դիտվում է որպես սխալ: Ընդհանրապես նախընտրելի է, որ տանտերերը լցնեն իրենց հյուրերի բաժակները, և վերջիններս էլ պետք է անեն նույնը հյուրընկալողի համար: Հետևաբար ուրիշի բաժակին ուշադրություն դարձնելը և դրանք լցնելը դատարկ լինելիս սովորական ընթացակարգ է պանդոկներում, երեկույթների և այլ սոցիալական հավաքույթների ժամանակ: Եթե մեկը չի ցանկանում այլևս խմել, ապա այդ մարդը պարզապես պետք է լցրած թողնի իր բաժակը: Ավանդույթի համաձայն հյուրերը չպետք է հրաժարվեն հյուրընկալողի կողմից առաջարկվող առաջին խմիչքից [10]: Եթե հյուրը հրաժարվի խմիչքից մինչև երեք անգամ, ապա այդ հատուկ հյուրին այլևս չի առաջարկվի խմիչք[11]:
Երբ մեծահասակ հյուրերին խնդրում են ըմպելիք լցնել, նրանք պետք է խմիչքը հարգալից կերպով առաջարկեն երկու ձեռքով: Ալկոհոլային խմիչքներ լցնելիս հյուրերը պետք է բաժակը պահեն աջ ձեռքով, իսկ աջ ձեռքի դաստակը պետք է թեթևակի պահեն ձախ ձեռքով: Ակնկալվում է, որ հյուրերը միշտ փոխանցեն և ստանան առարկաներ իրենց աջ ձեռքով կամ երկու ձեռքով և երբեք չօգտագործեն միայն իրենց ձախ ձեռքը [12]:
Նույն վարվելակարգը կիրառվում է այն դեպքում, երբ մեծահասակ հյուրերը ալկոհոլային խմիչքներ են ստանում: Այնուամենայնիվ, եթե մեծահասակները ալկոհոլային խմիչքներ են առաջարկում երիտասարդ հյուրերին, հյուրերը պետք է խմեն խմիչքը և քաղաքավարիորեն երախտագիտություն ցուցաբերեն՝ ասելով «շնորհակալություն»: Եթե ալկոհոլային ըմպելիքը գարեջուր է, ապա պատշաճ է, որ երիտասարդ հյուրերը գլուխը շրջեն: Այս գործողությունները մեծահասակների դուրը գալիս է, քանի որ երբ սոցիալական բարձր մակարդակի որևէ մեկը խմիչք է լցնում, ճիշտ է համարվում, որ պակաս նշանակալի մարդը շրջվի [13][14]:
Բնակարանամուտի խնջույք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հարավային Կորեայում բնակարանամուտի խնջույքը կոչվում է Ջիբ Դեուլ Յի (կորեերեն՝ 집들이), և դա ներառում է նոր տուն տեղափոխվելուց հետո փոքրիկ հավաքույթ հյուրընկալելու սովորական գործողություն: Տունը ցոըյց են տալիս ընկերներին, հարազատներին և հարևաններին, ապա ուտելիք և խմիչքներ մատուցում [15]: Ավանդաբար նոր տան սեփականատերը քուրմ են(무당 մուդանգ) հրավիրում՝ շամանիստական ծես (գուտ) կատարելու տեղափոխվելու օրվա երեկոյան: Այնուամենայնիվ այսօր մարդիկ նախընտրում են փոքր-ինչ այլ կերպ նշել տների շինարարության ավարտը: Օնգջինգունում՝ Գյոնգինդոյում, այն կոչվում է դյուլչարի (կորեերեն՝ 들 차리), և սեփականատերը ընտրում է երեկո՝ ընկերներին և գյուղացիներին հրավիրելու, որպեսզի ցույց տա իրենց մոտակայքը, մինչ նրանց մատուցում են կերակուրը: Մատուցվող սննդամթերքը սովորաբար պիբիմպապ է (կորեերեն՝ 비빔밥) բրնձի հետ խառնած, լոբու ծիլեր և գանգտու ( ջրիմուռի տեսակ ): Նշում են ուշ գիշերը` ավազի ժամացույցի տեսք ունեցող թմբուկ (կորեերեն՝ 장구 ջանգու) նվագելով և երգելով: Մարդիկ, որոնք ապրում են Սոնգնամի տարածքում, նման տոնակատարություն անցկացնում են, երբ նրանք կառուցում կամ նոր տուն են տեղափոխվում: Նրանց հյուրերը պատրաստում են լուցկի կամ մոմեր, ինչը խորհրդանշում է տնային տնտեսության աճի և բարգավաճման իրենց ցանկությունները: Մարդիկ առաջարկում են լվացքի պարագաներ և զուգարանի թուղթ, որպես տեղափոխման նվերներ, ինչը նշանակում է, որ ամեն ինչ լավ է ընթանալու[15]:
Նվերներ և նվերների մատուցում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Շատ հարավկորեացիներ իրար նվերներ են տալիս Ծննդյան տոներին, հարսանիքներին և այլ տոներին, ինչպիսիք են Նոր տարին և Չուսոկը: Մարդիկ տարատեսակ նվերներ են տալիս, այնուամենայնիվ, նվերի տեսակը կախված է նրանից, թե ով է նվերը ստանում և երբ[16]: Հարսանիքի համար շատ հարավկորեացիներ հարսնացուներին և փեսաներին տալիս են գումար որպես նվեր, սակայն զույգի լավագույն ընկերներն իրենց կենցաղային տեխնիկա են տալիս [16][17]: Տոների ժամանակ հարավկորեացիները կողոսկրերի, մրգերի, գինու և / կամ նվեր քարտերի տեսքով ընվերներ են տալիս իրենց ծնողներին և վերադասներին: Հարևանները հաճախ ստանում են պատրաստման յուղ, մի աման թունա կամ գիմ(ջրիմուռ)[16][17]:
Հուղարկավորություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հարավային Կորեայում թաղման արարողությունը ներառում է հանգուցյալի հոգեհանգստի համար աղոթք, որ կապված է բանական բարեպաշտության հետ: Հուղարկավորությունները և ծեսերը ընտանիքի կողմից կազմակերպված արարողություններ են, և դրանք վերահսկելը նրանց պատասխանատվությունն է համարվում: Վերջերս թաղման սովորույթները զգալիորեն փոխվել են: Օրինակ ՝ այժմ շատ մարդիկ նախընտրում են ունենալ փոքր հուղարկավորություններ և դիակիզվել, քան թաղվել[18]:
Ցավակցություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հարավային Կորեայում «ցավակցություն» նշանակում է տխրություն ցուցաբերել մահացածների հանդեպ և ցավակցել ողբացողներին: Հարավային Կորեայում ցավակցությունը կոչվում է Ջոմու (կորեերեն՝ 조문 (弔 弔)) կամ Մունսան (կորեերեն՝ 문상 (問 喪)): Եթե անհատը ավելի մեծ է, քան մահացած անձը, ապա այդ անհատը միայն պետք է խոնարհվի առաջնային ողբացողին:
Ծաղիկներ առաջարկել
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հուղարկավորության ժամանակ ծաղիկներ դնելիս պետք է դնել այնպես, որ ծաղիկները ուղղվեն դեպի հանգուցյալը, որպես ծաղկավոր արարողության խորհրդանիշ:
Խոնարհվել
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ի տարբերություն սովորական պաշտոնական խոնարհման, թաղման ժամանակ տղամարդը խոնարհվում է՝ ձախ ձեռքը դնելով աջի վրա, իսկ կինը ընդհակառակը՝ աջ ձեռքը դնելով ձախի վրա: Մարդիկ պետք է մեկ անգամ խոնարհվեն նրանց, ովքեր ողջ են և երկու անգամ մահացածներին:
Հատուկ ծննդյան օրեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դոլջանչի
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դոլջանչին կամ դոլը (կորեերեն՝ 돌잔치) ավանդական հարավկորեական առաջին ծննդյան տոնակատարությունն է: Վաղուց, երբ բժշկական գիտությունը չէր կարող բուժել բազմաթիվ հիվանդություններ, և թերսնուցումը սովորական էր, նորածինները հազվադեպ էին գոյատևում մինչև իրենց առաջին ծննդյան օրը: Հետևաբար դոլը դարձավ այն ուղենիշը, որը օրհնում էր երեխային բարեկեցիկ ապագան և նշում էր երեխայի գոյատևումը: Ավանդական սովորույթներից շատերը դեռ ներառված են ժամանակակից դոլում: Դոլը Հարավային Կորեայի ամենակարևոր ծննդյան օրերից մեկն է[19]: Երեխայի ապագան կանխագուշակելը դոլ ծիսակարգի կարևորագույն իրադարձությունն է, երբ երեխային առաջարկում են տարատեսակ իրեր և նայում, թե ինչ է նա ընտրում: Խոզանակը նշանակում է, որ երեխան կդառնա գիտնական, թելերի կապոցը խորհրդանշում է երկար կյանք, իսկ փողը՝ հարստություն: Բրինձը նշանակում է, որ երեխան երբեք սոված չի մնա, ինչը կարևոր խնդիր էր, երբ մարդիկ սով էին ապրում: Տղայի համար նետուաղեղի ընտրությունը նշանակում էր, որ նա կդառնա ռազմական հրամանատար: Աղջկա համար մկրատ կամ ասեղ ընտրելը նշանակում էր, որ նա կդառնա մեծ արհեստավոր կին[20]:
Հվանգաբ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հվանգաբը Հարավային Կորեայում 60-ամյակը նշելու ավանդական միջոց է: «60» թիվը նշանակում է մարդու կյանքի մեկ մեծ շրջանի ավարտը, և նրա կյանքի մյուս շրջանի սկիզբը, որը լուսնային օրացույցով հայտնի է իբրև վաթսունամյա շրջան: Նախկինում կյանքի տևողությունը վաթսունից ցածր էր, հետևաբար այն նաև տոնում էր երկարակեցությունը և ավելի երկար, բարեկեցիկ կյանքի ցանկությունը: Տոնակատարությունները սովորաբար անցկացվում են վաթսունամյա անձի երեխաների կողմից,որին շատ հարազատներ օգնում են՝ պատրաստելով առատ սնունդ: Ժամանակակից բժշկական օգնության շնորհիվ այս երևույթը շատ ավելի տարածված է դարձել, քան նախկինում: Շատ հարավկորեացիներ այժմ մեծ երեկույթ անցկացնելու փոխարեն ճանապարհորդում են իրենց ընտանիքների հետ` նշելու իրենց ծննդյան 60-ամյակը: Խնջույքներ են անցկացվում նաև այն ժամանակ, երբ մարդը դառնում է 70 և 80 տարեկան, որը կոչվում է ջոհի (고희) և փալսուն(팔순):
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Culture, Customs and Etiquette of South Korea
- ↑ «Public displays of affection: where to draw the line?». Վերցված է 2015-05-09-ին.
- ↑ «Good Manners Information for Tourists Visiting Korea». Վերցված է 2015-06-23-ին.
- ↑ «South Korea - Cultural Etiquette - e Diplomat». www.ediplomat.com. Վերցված է 2015-06-23-ին.
- ↑ Lee, Silk (February 6, 2013). «Understanding Korean Culture and Korean Students» (PDF). Franklin Forest Elementary Troup County Schools. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 23 June 2015-ին. Վերցված է June 13, 2016-ին.
- ↑ «InKAS - Dining Etiquette». www.inkas.org. Վերցված է 2015-06-01-ին.
- ↑ «Acceptable Public Behavior in South Korea». Cross-Cultural Communication.
- ↑ Airman's Quarterly Spring 2006
- ↑ «Metal Chopsticks». Korea Taste. 2010-10-22. Արխիվացված է օրիգինալից July 5, 2011-ին. Վերցված է June 13, 2016-ին.
- ↑ «International Dining Followup - Korean Cuisine». The International Women's Club of Stuttgart e.V. Վերցված է 2015-06-01-ին.
- ↑ Jeong, H. (2011). 정헌배 교수의 술나라 이야기[Story of alcoholic drink by Professor Jeong Hun Bae]. Seoul: Yedam. ISBN 978-89-5913-611-7.
- ↑ Clements, Rhonda L.; Rady, Amy Meltzer (2012). Urban Physical Education: Instructional Practices and Cultural Activities. Human Kinetics. էջ 15. ISBN 9780736098397.
- ↑ «InKAS - Drinking Culture in Korea». www.inkas.org. Վերցված է 2015-06-23-ին.
- ↑ «Liquor | Official Korea Tourism Organization». english.visitkorea.or.kr. Վերցված է 2015-06-23-ին.
- ↑ 16,0 16,1 16,2 «Resources». Lms.sejonghakdang.org. Վերցված է June 13, 2016-ին.
- ↑ 17,0 17,1 «한국생활가이드북». www.liveinkorea.kr. Multicultural Institutions Organization. Արխիվացված է օրիգինալից 24 June 2015-ին. Վերցված է 2015-06-24-ին.
- ↑ «'마지막 안식처'는 어디로? 바뀌는 장례문화». newsjel.ly. Վերցված է 2015-06-16-ին.
- ↑ «Little lotus party doljanchi». Արխիվացված է օրիգինալից 3 May 2015-ին. Վերցված է 2015-06-08-ին.
- ↑ «First Birthday Party Extravaganza Becomes Common». Վերցված է 2015-06-08-ին.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
