Կալցիումի ֆոսֆատներ
| Կալցիումի ֆոսֆատներ | |
|---|---|
 | |
| Ընդհանուր տեղեկություններ | |
| Դասական անվանակարգում | կալցիումի ֆոսֆատներ |
| Քիմիական բանաձև | Ca3(PO4)2 |
| Ֆիզիկական հատկություններ | |
| Մոլային զանգված | 310,177 ± 0,014 գ/մոլ գ/մոլ |
| Ջերմային հատկություններ | |
| Տրոհման ջերմաստիճան | 1 670 °C |
| Քիմիական հատկություններ | |
| Դասակարգում | |
| Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա) | |
Կալցիումի ֆոսֆատներ, ֆոսֆորական թթվի կալցիումական աղեր։ Գործնական նշանակություն ունեն օրթոֆոսֆորական թթվի աղերը՝ օրթոֆոսֆատները.
- Օրթոֆոսֆորական թթվի եռտեղակալված կալցիումական աղ՝ Ca3 (PՕ4)2, անգույն բյուրեղային նյութ է, բնության մեջ հանդիպում է ապատիտ կամ հիդրօքսիլապատիտ միներալի տեսքով։ Մտնում է ոսկրի բաղադրության մեջ։ Կիրառվում է ապակու, շաքարի, ատամի մածուկի ու փոշու արտադրության մեջ, ինչպես նաև անասունների և թռչունների կերաբաժնում։
- Օրթոֆոսֆորական թթվի երկտեղակալված կալցիումական աղ՝ CaHP04, անգույն բյուրեղային նյութ է։ Ստացվում է օրթոֆոսֆորական թթվի և կրաքարի փոխազդեցությամբ։ Կիրառվում է որպես ֆոսֆորական պարարտանյութ՝ պրեցիպիտատ անվամբ։
- Օրթոֆոսֆորական թթվի միատեղակալված կալցիումական աղ՝ Ca (H2P04)2, անգույն, խոնավածուծ բյուրեղներ են։ Կիրառվում է որպես պարարտանյութ։
Նկարագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հայտնի և լայն կիրառություն ստացած կալցիումի ֆոսֆատներն են՝[1]
-
Կալցիումի ֆոսֆատ (կալցիեռաֆոսֆատ)
(Ca3(PO4)2) -
Կալցիումի հիդրոֆոսֆատ
(CaHPO4) -
Կալցիումի դիհիդրոֆոսֆատ
(Ca(H2PO4)2) -
Կալցիումի պերիֆոսֆատ
(Ca2P2O7)
Կան նաև այլ ֆոսֆատներ, օրինակ, սուպերֆոսֆատներ, պոլիֆոսֆատներ, օպտիկական ապակիներում օգտագործվող ֆոսֆատներ և այլն[1]։
Ստացում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Արդյունաբերության մեջ դրանք հիմնականում ստացվում են ֆոսֆորի պարունակող (ֆոսֆորիտ և ապատիտ), օգտակար հանածոների վերամշակմամբ [2]։
Կիրառություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կալցիումի ֆոսֆատը հիմնականում օգտագործվում է որպես ֆոսֆատ պարարտանյութ։ Բացի այդ, դրանք օգտագործվում են որպես սննդային հավելումներ, անասունների և թռչունների կերի համար հավելումներ, ինչպես նաև որպես հղկաթթուներ։ Ֆոսֆատային հանքանյութերը օգտագործվում են նաև ֆոսֆոր և ֆոսֆորական թթու ստանալու համար[2][1]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Վ. Ի. Կսենզենկո, Դ. Ս. Ստասինևիչ, հոդված՝ Կալցիումի ֆոսֆատներ, հատոր 2, էջ 299
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Комиссарова Л. Н., Рюмин М. А. «Кальция фосфаты». Большая Российская Энциклопедия (ռուսերեն). Министерство культуры Российской Федерации. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 8-ին.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 185)։ 
|
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
