Դեսպանի խնդիրներն ու գործառույթները, որպես իր երկրի դեսպանատան ղեկավար, համարվում են իր երկրի շահերի ներկայացումը և պաշտպանումը պետական ղեկավարության հետ։ Իր գործառույթները կատարելու համար դեսպանն իրավունք ունի հարաբերություններ հաստատել ոչ միայն հյուրընկալվող երկրի պետական մարմինների հետ, այլ նաև տեղական քաղաքական ընդդիմության և հասարակական-քաղաքական կազմակերպությունների հետ։ Շահերը անսահմանափակ ներկայացնելու համար դեսպանն օգտվում է դիվանագիտական անձեռնմխելիությունից։ Դեսպանի և նրա ընտանիքի բնակության վայրը անվանում են Նստավայր, իսկ դեսպանին ռեզիդենտ։ Դեսպանը, ինչպես դեսպանատան տարածքը, օգտվում են տարերկրյա (էքստերիտորիալ) անձեռնմխելիությունից։
Դեսպանի պաշտոնական նշանակումից հետո, արտաքին գործերի նախարարությունը կատարում է ագրեմանի հարցում։ Ագրեմանի հարցումն արվում է միայն դիվանագիտական ներկայացուցչությունների համար՝ դեսպաններ, դեսպանորդներ և գործերի մշտական հավատարմատարներ։
Դեսպանի երդմնակալությունը և պաշտոնին անցնելը
Հիմնական հոդված՝ Պատվոգիր հավատարմագրեր
Երկիր ժամանելուն պես դեսպանները հանձնում են իրենց պատվոգիր հավատարմագրերը[3] և հավատարմագրվում են այն պետության ղեկավարի կողմից, որտեղ նրանց նշանակել են, որից հետո նրանք պաշտոնապես համարվում են դեսպանի պաշտոնակատար։
Դեսպանը որպես դիվանագիտական ներկայացուցչության ղեկավար
Դեսպանները, որպես կանոն համարվում են դիվանագիտական ներկայացուցչության ղեկավարները — պետության արտաքին հարաբերությունների արտասահմանում գործող մարմին, հիմնադրվում է շահագրգռված պետությունների միջև դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու համար։ Պետություների միջև դիվանագիտական ներկայացուցչություների փոխանակումը հնարավոր է երեք մակարդակներից մեկում։ Յուրաքանչյուր մակարդակին համապատասխանոմ է որոշակի դասի ներկայացուցչության ղեկավար։ Առավել բարձր մակարդակը դեսպանատունն է, որի գլխին կանգնած է դիվանագիտական ներկայացուցչությունը։
Դիվանագիտական առաքելությունում ղեկավարներն իրենց համակցությամբ, միանում են ոչ ֆորմալ պաշտոնի՝ դիվանագիտական կորպուս։ Դիվանագիտական կորպուսը իրականացնում է բացառապես արարողակարգային գործառույթ, նա կարգավիճակ չունի որևէ քաղաքական կազմակերպության և իրավաբանական անձի։ Դիվանագիտական կորպուսը սովորաբար ունի իր գլխավորին (դուայենը կամ դեկանը) – ավագը դասով և առաջինը իր ծառայության ժամանակով։ Դուայեն կարող է դառնալ միայն դիվանագիտական ներկայացուցչության ավագը` դեսպանը պապական նվիրակը (որոշ կաթոլիկ երկրներում միայն նվիրակը` անկախ հավատարմագրման ժամանակի, Տոգոյում միայն Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետության դեսպանը, իսկ Բուրկինա Ֆասոյում միայն Աֆրիկայի երկրների դեսպաններից մեկը)։
Հայաստանում պապական նվիրակը (2011թվականի դեկտեմբերի 15-ից մինչև 2017թվականի ապրիլի 25-ը)
Նվիրակ (լատին․՝ nuntius — լրատու), Հռոմի պապի մշտական դիվանգիտական ներկայացուցիչն է, որոնց միջոցով Հռոմի պապը հաստատում է պաշտոնական դիվանգիտական հարաբերություններ[4]։ Ներկա պահին սա Սուրբ Աթոռի բարձրագույն դիվանագիտական ներկայացուցչությունն է համապատասխան արտակարգ լիազոր դեսպանին։ Շատ կաթոլիկ երկրներում 1815 թվականի Վիեննայի խաղաղ կոնգրեսի ժամանակ, նվիրակ համարվում էր դուայենը։
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի բարի կամքի դեսպան, պատվավոր կոչում, ՄԱԿ-ի երեխաների Միջազգային արտակարգ օգնության ֆոնդի կոչում (ՅՈՒՆԻՍԵՖ)։ 1954 թվականին առաջինը ամերիկացի դերասան-կատակերգու Դենի Քեյը առաջարկել է շնորհել «Բարի կամքի դեսպան» տիտղոսը[5]։ Այլ հայտնիներ գործում են ինչպես միջազգային, այնպես էլ տարածաշրջանային կամ որպես ազգային դեսպան, կախված իրենց հետաքրքրություններից, և պատասխանատվության մակարդակի ցանկությունից։ Ծրագրի նպատակը այն է, որպեսզի հայտնի մարդիկ ուշադրություն դարձնեն ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի խնդիրներին, օգտագործելով իրենց հեղինակությունը, որպեսզի նման խնդիրները լուծվեն։
Դեսպանի ժամանակավոր պաշտոնակատար
Ժամանակավոր հավատարմատար (լրիվ անունը — գործերի ժամանակավոր հավատարմատար «պետության անվանումը» և այն «պետության անվանումը որտեղ գտնվում է»), ղեկավարում է դիվանագիտական ներկայացուցչությունը դեսպանի բացակայության դեպքում։ Գործերի ժամանակավոր հավատարմատար նշանակվում է դիվանագիտական ներկայացուցչության ավագ դիվանագետը՝ դեսպանի որոշմամբ՝ համաձայնելով իր երկրի արտգործնախարարության հետ։
Գնչուական դեսպան
Համաձայն Միջազգային գնչուական միության (IRU), հայտնվել է նաև նոր յուրահատուկ դեսպան. Գնչուական դեսպան։
This browser is not supported by Wikiwand :( Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience. Please download and use one of the following browsers:
Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.
X
Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?
Oh no, there's been an error
Please help us solve this error by emailing us at support@wikiwand.com
Let us know what you've done that caused this error, what browser you're using, and whether you have any special extensions/add-ons installed.
Thank you!