Ալեքսանդր Մելիք-Փաշայան (դիրիժոր)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ալեքսանդր Մելիք-Փաշայան (այլ կիրառումներ)
| Ալեքսանդր Մելիք-Փաշայան | |
|---|---|
.jpg) | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 23, 1905[1] կամ հոկտեմբերի 10 (23), 1905 Շուլավեր, Բորչալուի գավառ, Ռուսական կայսրություն[2] |
| Երկիր |  Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Մահացել է | հունիսի 18, 1964[2][1][3] (58 տարեկան) Մոսկվա, ԽՍՀՄ[2][3] |
| Գերեզման | Նովոդեվիչյան գերեզմանոց |
| Ժանրեր | օպերա |
| Մասնագիտություն | դիրիժոր, կոմպոզիտոր, երաժշտության ուսուցիչ և դաշնակահար |
| Գործիքներ | դաշնամուր |
| Աշխատավայր | Թբիլիսիի օպերայի և բալետի թատրոն[3] և Մեծ թատրոն[3] |
| Կրթություն | Սանկտ Պետերբուրգի կոնսերվատորիա (1930)[3] |
| Պարգևներ |        և  |
 Alexander Melik-Pashayev Վիքիպահեստում | |
Ալեքսանդր Մելիք-Փաշայան (Մելիք-Փաշաև, հոկտեմբերի 23, 1905[1] կամ հոկտեմբերի 10 (23), 1905, Շուլավեր, Բորչալուի գավառ, Ռուսական կայսրություն[2] - հունիսի 18, 1964[2][1][3], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[2][3]), հայազգի խորհրդային դիրիժոր, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1951), Առաջին կարգի Ստալինյան մրցանակի դափնեկիր (երկակի՝ 1942, 1943 թթ.)։ 1931 թվականից՝ Մոսկվայի Մեծ թատրոնի դիրիժոր, իսկ 1953-1962 թվականներին՝ գլխավոր դիրիժոր[4]։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1928-1930 թվականներին սովորել է Լենինգրադի կոնսերվատորիայում։ 1921-1931 թվականներին, ընդհատումներով՝ Թիֆլիսի օպերայի և բալետի թատրոնի կոնցերտմայստեր, ապա՝ դիրիժոր։ 1924 թվականին Լենինականի օպերա-օպերետային խմբում ղեկավարել է Գունոյի «Ֆաուստ», Բիզեի «Կարմեն», Չայկովսկու «Եվգենի Օնեգին» օպերաները, 1929 թվականին և 1932 թվականին համերգներով հանդես է եկել Երևանում։ 1931-1953 թվականներին՝ Մոսկվայի Մեծ թատրոնի դիրիժոր, 1953-1962 թվականներին՝ գլխավոր դիրիժոր։ Մելիք-Փաշաևը ղեկավարել է Վերդիի «Աիդա», «Օթելլո», «Ֆալստաֆ», Բեթհովենի «Ֆիդելիո», Պրոկոֆևի «Պատերազմ և խաղաղություն», Գլինկայի «Իվան Սուսանին», Բորոդինի «Իշխան Իգոր», Չայկովսկու «Պիկովայա դամա» և «Չերևիչկի» (ԽՍՀՄ պետական մրցանակ՝ 1942), Մուսորգսկու «Բորիս Գոդունով», Ռոսսինիի «Վիլհելմ Թել» (ԽՍՀՄ պետական մրցանակ՝ 1943) և այլ օպերաներ։ Գրել է «Տասներկուերորդ գիշեր» (ըստ Շեքսպիրի) օպերան, սիմֆոնիա, ռոմանսներ։
1939 թվականին եղել է Մոսկվայում կայացած հայկական առաջին տասնօրյակի երաժշտական ղեկավար, 1956 թվականին՝ 2-րդ տասնօրյակի խորհրդատու։ 1958 թվականին Մեծ թատրոնի հետ հանդես է եկել Երևանում, ներկայացումներ ղեկավարել Պրահայի, Օստրավայի, Լոնդոնի, Բուդապեշտի և այլ քաղաքների օպերային թատրոններում։ Մելիք-Փաշաևի արվեստին բնորոշ են ոճի նուրբ զգացողությունը, վառ արտահայտչականությունը, երկի զգացմունքային մեկնաբանությունը։
Պարգևներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Մեծ (Ֆրանսիա, 1953, 1962), Ամերիկայի արվեստների ակադեմիայի (1964) մրցանակներ
- ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1951)
- Առաջին կարգի Ստալինյան մրցանակի դափնեկիր (երկակի՝ 1942, 1943)
Մեջբերումներ Ալեքսանդր Մելիք-Փաշայանից
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Մինչև վերջ տրվել թատրոնին, սովորել անընդհատ և կատարելագործվել մշտապես. կարծում եմ՝ այսպես պետք է ապրի և ստեղծագործի յուրաքանչյուր ազնիվ արվեստագետ, որ նվիրվել է թատերարվեստին[5]։ | 
|
Հիշատակ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մելիք-Փաշաևի անունով է կոչվել Արտաշատի երաժշտական դպրոցը։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Мелик-Пашаев Александр Шамильевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) — Երևան: 1981. — հատոր 7. — էջ 394.
- ↑ Սանդուխտ Ասլանյան, Սամվել Կարապետյան, «Շուլավեր» Արխիվացված 2020-06-26 Wayback Machine, Երևան 2002թ., էջ 144։
- ↑ Ալեքսանդր Մելիք-Փաշայանի կենսագրությունը encyclopedia.am կայքում
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ալեքսանդր Մելիք-Փաշայան Արխիվացված 2019-02-28 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքսանդր Մելիք-Փաշայան (դիրիժոր)» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
