شبستان
شبستان قسمتی است از مسجدهای بزرگ که دارای سقف است. شبستان‌ها فضاهای سرپوشیده و دارای ستون‌های یک شکل و موازی‌اند که از یک طرف به صحن مسجد راه دارند. همچنین شَبستان مکانی بود در خانهٔ پادشاهان قدیم که خلوت‌خانه و حرم‌سرا و خوابگاه آنان به‌شمار می‌آمد. در دورهٔ قاجار در ایران شبستان را اندرون، اندرونی و زنانه می‌گفتند.
شبستان که در آن نماز گزارده می‌شود، یکی از فضاهای اصلی همه مساجد بوده‌است، که معمولاً دارای دو بخش زنانه و مردانه است. اکثر مساجد دارای شبستان زمستانی و تابستانی می‌باشند. این فضا که محراب در آن واقع است، در بعضی از مساجد با ستون و در بعضی دیگر بدون ستون می‌باشد. شبستان‌های بدون ستون از ویژگی‌های مساجد عثمانی می‌باشد.[۱]
واژهٔ شبستان برای دلالت بر چنین فضاهایی در مسجدها، امری دیرینه نیست و از حدود سدهٔ دوازدهم هجری قمری است که در متون تاریخی به معنای فضای نمازخانه‌های مسجدها به کار برده شده‌است.
انواع شبستان بر اساس شکل
[ویرایش]نوع اول: شبستان‌های طنبی
[ویرایش]که معمولاً متشکل از اتاقی مستطیلی و کم‌وبیش در مواردی با شکلی متفاوت است و جزء کم‌مساحت‌ترین شبستان‌ها به‌شمار می‌روند. پوشش سقف این مسجدها، گاه با طاق است و گاه تخت است.
نوع دوم: شبستان‌های گنبدخانه‌ای
[ویرایش]این شبستان‌ها، فضاهایی معمولاً چهارگوش دارند که سقف آنها گنبدی است.
نوع سوم: شبستان ستون‌دار
[ویرایش]که محصول قرارگیری سقف بر مجموعه‌ای از ستون‌ها است که گاه این سقف طاقی و گاه نیز تخت است.
نوع چهارم: شبستان‌های مرکب
[ویرایش]محصول ترکیب لااقل دو نوع از سه نوع شبستان پیش گفته شده‌است.[۲][۳]
نگارخانه
[ویرایش]-
-
شبستان مسجد کاروانسرای دیر گچین -
ورودی شبستان جامع «امام خمینی» در حرم فاطمه معصومه در شهر قم -
شبستان مسجد جامع قم
منابع
[ویرایش]بر پایهٔ: لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ شبستان[پیوند مرده]
| سبک‌ها |
| |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| عناصر |
| |||||||||||||||||
| گونه‌ها |
| |||||||||||||||||
| منابع | ||||||||||||||||||
| تاثیرها |
| |||||||||||||||||
بخشی از الگو:هنر اسلامی | ||||||||||||||||||
-Temple_Mount-Dome_of_the_Rock_(SE_exposure).jpg)
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
