علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه
علیقلی میرزا | |
---|---|
زاده | ۱۸۱۹ دامغان |
درگذشته | ۱۸۸۰ |
خاندان | قاجاریان |
پدر | فتحعلیشاه قاجار |
علیقلی میرزا اعتضاد السلطنه (۱۱۹۸–۱۲۵۹ خورشیدی) پسر پنجاه و چهارم فتحعلیشاه و عموی محمدشاه بود.
او از ابتدای جوانی وارد خدمات دولتی شد. وی مجذوب ایدههای دوره روشنگری اروپا بود و در اشاعه آنها در ایران کوشش فراوان کرد. در دوران درخشان دارالفنون اعتضادالسلطنه رئیس مدرسه بود و در ماندگاری و دوام مدرسه نقش کلیدی داشت. همزمان با ریاست مدرسه در سال 1860 وزارت علوم را تأسیس نمود و ۲۲ سال به عنوان اولین وزیر علوم ایران فعالیت کرد.
علاوه بر مسئولیتهای او به عنوان رئیس دارالفنون و وزیر علوم، در بازههای زمانی مختلف وی عهدهدار مسئولیتهای دیگری چون خدمت در وزارت صنایع و بازرگانی، معدن، تلگراف، چاپخانه دولتی و فرمانداری ملایر و تویسرکان نیز بودهاست.
اعتضادالسلطنه کتابهای متعددی در زمینههای مختلف از تاریخ تا نجوم تألیف نمود، مهمترین تألیف علمی او برداشتی از تئوریهای نیوتون به زبان فارسی است. او کتابخانه و سالن مطالعهای برای مدرسه سپهدار تأسیس نمود و کتابخانه شخصی خود را در سال ۱۲۴۲ به دارالفنون اهدا نمود. او همچنین مسئول احداث اولین خط تلگراف بین تهران تا زنجان و زنجان تا تبریز بود.
اعتضاد السلطنه عضو گروه ایرانی-فرانسویای بود که کتاب گفتار در روش دکارت را به فارسی ترجمه کرد، این کتاب در سال ۱۲۴۱ با پشتیبانی وزارت علوم چاپ شد. مترجمان علاوه بر مقدمه، بخشی نیز به کتاب افزودند که تئوریهای علمی مهم اروپایی به خصوص قوانین نیوتون را به صورت خلاصه شرح میداد. او همچنین ناظر روزنامهٔ ملتی، روزنامهٔ ایالتی ایران و روزنامهٔ علمی دولتی ایران بود. همچنین او نویسنده کتاب فلک السعاده بود. او رسمیت اعتقاد به سعد و نحس از طریق نجوم را لغو کرد و گام بزرگی در مبارزه با خرافات برداشت.
پیوند به بیرون
[ویرایش]- مدخل اعتضاد السلطنه در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
منابع
[ویرایش]- Ekhtiar, Maryam, 1994, "The Dar al-Funun: Educational reform and cultural development in Qajar Iran", Ph.D Dissertation, New York University, USA.
شاهزادگان قاجار | |
---|---|
نسل اول | محمدعلی میرزا • محمدقلی میرزا • محمدولی میرزا • عباس میرزا • حسینعلی میرزا • حسنعلی میرزا • محمدتقی میرزا • علینقی میرزا • شیخعلی میرزا • علی میرزا ظلالسلطان • عبدالله میرزا • محمدرضا میرزا • امام وردی میرزا • محمودمیرزا • اسماعیل میرزا • احمدعلی میرزا • علیرضا میرزا • ملکقاسم میرزا • ملکایرج میرزا • کیکاووس میرزا • کیومرث میرزا • سلیمان میرزا • فتحالله میرزا • ملک منصور میرزا • بهمن میرزا • سلطانمحمد میرزا • سیفالله میرزا • محمدامین میرزا • فرخسیر میرزا • سلطاناحمد میرزا • حسینقلی میرزا • پرویز میرزا • علیقلی میرزا • محمدهادی میرزا • کامران میرزا • اورنگزیب میرزا • جلالالدین میرزا • امانالله میرزا • امسلمه • فخرالدوله • ضیاءالسلطنه • گوهرملک • عصمتالدوله • حسن جهان • سرو جهان • زبیده • گوهر خانم • افتخارالسلطنه • خرمبهار • قمرالسلطنه • بیگم جان • شمسالدوله • مرصع خانم • زینتالدوله |
نسل دوم | بهرام میرزا • جهانگیر میرزا • قهرمان میرزا • بهمن میرزا • فریدون میرزا • اسکندر میرزا • خسرو میرزا • مصطفی قلی میرزا • اردشیر میرزا • احمد میرزا • مراد میرزا • فرهاد میرزا • فیروز میرزا • خانلر میرزا • مهدیقلی میرزا • حمزه میرزا • لطفالله میرزا • عبدالله میرزا • فخرالدوله • نگارالسلطنه • دلشاد خانم • اقلیما خانم • فرخنده سلطان خانم • گوهرتاج خانم • همایون سلطان خانم • خدیجه سلطان خانم • خورشید کلاه خانم • کوکب سلطان خانم • مریم سلطان خانم • مهر جهان خانم • نور جهان خانم • نوشابه خانم • قمر سلطان خانم • صفیه سلطان خانم • صاحب سلطان خانم • سکینه سلطان خانم • سارا سلطان خانم • سلطان بیگم خانم • طوبی خانم |
نسل سوم | |
نسل چهارم | فخرالملوک • محمود میرزا (فرزند ناصرالدینشاه) • مسعود میرزا • معینالدین میرزا • محمدقاسم میرزا • سلطانحسین میرزا • عصمتالدوله • کامران میرزا • ضیاءالسلطنه • افتخارالدوله • والیه • فخرالدوله • فروغالدوله • افتخارالسلطنه • قدرتالسلطنه • افسرالدوله • فرحالسلطنه • اخترالدوله • نصرتالدین میرزا • تاجالسلطنه • شرفالسلطنه • محمدرضا میرزا • حسینعلی میرزا • عزالسلطنه • احمدرضا میرزا • عزیزالسلطنه |
نسل پنجم | ملکمنصور میرزا • ابوالفتح میرزا • ابوالفضل میرزا • حسینعلی میرزا • ناصرالدین میرزا • فخرالسلطنه • احترامالسلطنه • نورالسلطنه • عزتالدوله • شکوهالسلطنه • شکوهالدوله • اشرفالملوک فخرالدوله • اقدسالدوله • انورالدوله • |
نسل ششم | |
نسل هفتم | |
نسل هشتم | محمدحسن میرزا دوم |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.