Errumaniako Iraultza
1989ko iraultzak
Manifestazioak Bukaresten
Data	1989ko abenduaren 16–27
Lekua	Errumania
Emaitza	Erregimen komunistaren amaiera
Gudulariak
Errumaniako Errepublika Sozialista Errumaniako Indar Armatuak (Abenduaren 22tik baino lehen) Securitate Errumaniako Alderdi Komunista Gobernuaren aurkako manifestariak Errumaniako Indar Armatuak (Abenduaren 22tik aurrera) Nazioaren Salbaziorako Kontseilua Errumaniako Alderdi Komunistaren disidenteak
Buruzagiak
Nicolae Ceaușescu† Elena Ceaușescu† Ion Iliescu Nazioaren Salbaziorako kontseiluaren kideak

Errumaniako Iraultza (errumanieraz: Revoluția Română) 1989ko abenduan Errumanian izandako matxinada eta manifestazioen ondorengo erregimen aldaketa izan zen. Varsoviako Itunaren parte ziren zenbait herrialdetan gertatu ziren 1989ko iraultzetako bat izan zen.

1989ko azaroan, 71 urteko Ceauşescu hautatu zuten berriz beste bost urtez agintaldian jarraitzeko, Errumaniako Alderdi Komunistako buru gisa. Ceauşescuk adierazi zuen Ekialdeko Europan zehar hedatzen ziren komunismoaren kontrako mugimenduak gaindituko zituela.

Iranera joatear zegoela, abenduaren 16an, Securitate poliziak László Tőkés artzain kalvinista hungarieraduna atzeman zuen, erregimenaren kontrako sermoiak botatzeagatik. Istiluak hasi ziren orduan, batik bat Timişoara hirian, 5 egunez.

Irandik itzulitakoan Ceauşescuk agindu zuen haren aldeko manifestazioa egin zedila Bukaresten. Hala ere, Ceauşescuren ustekaberako, jendea txistuka hasi zitzaion hitz egiten ari zelarik. Timişoara eta Bukarest hirietako gertaeren berri izan ondoren, urteetan metatutako nahigabea azaleratu zen errumaniar mordoren artean, baita gobernuko zenbait kideren artean ere. Manifestazioak herrialde osoan zehar hedatu ziren. Hastapenean, manifestarien kontra tiro egiteko aginduei men egin zieten segurtasun indarrek, baina abenduaren 22an, militarrek alderantziz jokatu zuten, eta gerra-gurdiak Komite Zentralaren eraikinaren aldera eraman zituzten. Ceauşescuk eta Elena haren emazteak lortu zuten ihes egitea helikoptero batean.^[1] Hala ere, ezin zuten herrialdea utzi eta atxilotu zituzten.

Nolanahi ere, eguberri egunean, Errumaniako telebistak erakutsi zuen Ceauşescu senar-emaztea epaitu ondoren, segituko exekuzioa izan zutela. Nazioaren Salbaziorako kontseilu batek boterea bereganatu zuen eta 1990eko maiatzaren 20an hauteskundeak egin ziren.

i e a Gerra Hotza
Herrialdeak	Ameriketako Estatu Batuak  •  Erresuma Batua  •  Israel  •  Frantzia  •  Mendebaldeko Alemania  •  Hego Korea  Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna  •  Ekialdeko Alemania  •  Txinako Herri Errepublika  •  Vietnam  •  Ipar Korea  •  Kuba
Gertakizunak	1945-49: Jaltako Batzarra  • Potsdamgo Batzarra  • Irango krisialdia  • Txinako Gerra Zibila  • Truman doktrina  • Greziako Gerra Zibila  • Marshall Plana  • Berlingo Blokeoa 1950-59: Koreako Gerra  • 1953ko ekainaren 17ko matxinada  • Hungariako Iraultza  • Suezko Gerra  • Vietnamgo gerra 1960-69: Sino-sobietar zisma  • U-2ren krisia  • Guatemalako Gerra Zibila  • Cochinos Badiako Inbasioa  • Kubako Krisialdia  • Berlingo harresia  • Pragako Udaberria  • SALT I  • Ekintza Egitasmoa  • Nigeriako Gerra Zibila 1970-79: SALT II  • Angolako Gerra Zibila  • Afganistango sobietar inbasioa 1980-89: Defentsa Estrategikorako Ekimena  • Grenadako inbasioa  • Solidarność  • Glasnost  • Perestroika  • Berlingo harresiaren gainbehera  • Belusezko Iraultza  • Errumaniako Iraultza 1990: Sobietar Batasunaren desegitea  • Alemaniaren birbateratzea
Protagonistak	NATO  • Varsoviako Ituna AEBetako presidenteak: Truman  • Eisenhower  • Kennedy  • Johnson  • Nixon  • Ford  • Carter  • Reagan  • Bush SESBeko buruak: Stalin  • Malenkov  • Khrustxev  • Brezhnev  • Andropov  • Txernenko  • Gorbatxov Europako agintari nagusiak: Winston Churchill  • Charles de Gaulle  • Josip Broz Tito  • Imre Nagy  • Willy Brandt  • Nicolae Ceauşescu  • Alexander Dubček  • Todor Zhivkov  • Erich Honecker Joan Paulo II.a  • Margaret Thatcher  • Lech Wałęsa Amerikako eta Asiako agintari nagusiak: Mao Zedong  • Chiang Kai-shek  • Kim Il-sung  • Ho Chi Minh  • Fidel Castro  • Che Guevara
Erlazionatutako artikuluak	Altzairuzko Oihala  • Lerrokatu gabeko herrialdeen mugimendua  • Armamentu lehia  • Arma nuklearra  • Espazioaren lehia  • McCarthyismo  • Beldur Gorria  • Espioitza  • Ostpolitik  • CIA  • KGB  • Stasi  • Arabo–israeldar gatazka  • Ekialdeko Blokea