Papurau newydd Cymraeg
| Cymraeg |
|---|
 |
|
Iaith |
|
 WiciBrosiect Cymru |
Cafwyd cylchgronau Cymraeg mor gynnar â chanol y 18g ond bu rhaid aros tan y 19g i weld y papurau newydd Cymraeg go iawn cyntaf.
Y bedwaredd ganrif ar bymtheg
[golygu | golygu cod]Roedd gan Thomas Gee ran allweddol yn natblygiad y wasg Gymraeg yn y 19g. Ei gyfraniad unigol pwysicaf efallai oedd cyhoeddi Baner Cymru yn 1857 (Baner ac Amserau Cymru ar ôl hynny, newyddiadur mwyaf dylanwadol ei ddydd.
Yr ugeinfed ganrif
[golygu | golygu cod]Torrai sawl llenor Cymraeg ei yrfa ym myd newyddiaduraeth Cymru, gan gynnwys T. Gwynn Jones, Dic Tryfan ac E. Morgan Humphreys ill dau ar staff Y Genedl yng Nghaernarfon, a Saunders Lewis.
Y sefyllfa heddiw
[golygu | golygu cod]Y Byd oedd i fod y papur newydd dyddiol Cymraeg cyntaf, ond fe fethodd i gael digon o arian i gyhoeddi. Caiff Y Cymro ei gyhoeddi'n wythnosol. Mae papurau bro – papurau cymunedol a gaiff eu hysgrifennu gan wirfoddolwyr – wedi dod yn brif nodwedd diwylliant newyddiaduro Cymru yn ystod y tri degawd diwethaf.
Ar-lein ceir gwefan Golwg360 sy'n cynnwys adrannau newyddion o Gymru, gwledydd Prydain a'r byd yn ogystal â newyddion chwaraeon a.y.b.
Llyfryddiaeth
[golygu | golygu cod]- E. Morgan Humphreys, Y Wasg Gymraeg (Gwasg y Brython, Lerpwl, 1944). Arolwg byr ond defnyddiol, Cyfres Pobun.
- T.M. Jones, Llenyddiaeth Fy Ngwlad: Hanes y Newyddiadur a'r Cylchgrawn Cymreig yng Nghymru, America ac Awstralia (Treffynnon, 1893). Er ei bod wedi dyddio erys y gyfrol yn ffynhonnell werthfawr ar hanes cynnar y wasg Gymreig yn ddwy iaith.
- Huw Walters, Llyfryddiaeth Cylchgronau Cymreig 1735-1850/Bibliography of Welsh Periodicals 1735-1850 (Llyfrgell Genedlaethol Cymru, 1984)
- Huw Walters, Llyfryddiaeth Cylchgronau Cymreig 1851-1900/Bibliography of Welsh Periodicals 1851-1900 (Llyfrgell Genedlaethol Cymru, 2004)
- Cyhoeddi papurau newydd yng Nghymru o wefan Newsplan Cymru (adalwyd 3 Hydref, 2007)
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]- Hugh Hughes (arlunydd)
- Cylchgronau Cymraeg
- Papurau newydd a chylchgronau Cymraeg tramor
- Rhestr Papurau Bro
Dolen allanol
[golygu | golygu cod]- Hen bapurau newydd Cymreig Archifwyd 2023-10-31 yn y Peiriant Wayback (Cymraeg a Saesneg): 4.5 miliwn o erthyglau a 420,000 o dudalennau (Awst 2013) ar-lein, am ddim, ar wefan Llyfrgell Genedlaethol Cymru
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
