Term Thai ydyw kathoey neu katoey (Thai: กะเทย, IPA: [kaʔtʰɤːj]) sy'n cyfeirio fel rheol at berson trawsryw gwrywaidd-benywaidd — a weithiau hefyd am ddyn hoyw merchetaidd — yng Ngwlad Tai. Mae termau cyffelyb yn cynnwys sao (neu phuying) praphet song ("merch o'r ail fath"), neu phet thi sam ("trydydd rhyw"). Bathwyd y cyfieithiad rhydd "ladyboy" yn Saesneg ac mae'r gair hwnnw wedi ymledu erbyn heddiw i sawl iaith arall yn cynnwys ieithoedd eraill De-Ddwyrain Asia heblaw'r Pilipinas lle ceir y term llafar billyboy hefyd.

Mae gan y kathoey le unigryw yn niwylliant Gwlad Tai ac ni ellir eu cymharu i ddynion hoyw neu drawsrywiol yn y Gorllewin. Ar y cyfan, maent yn cael eu derbyn fel grŵp arbennig o fewn y gymdeithas.

Fel rheol, mae'r kathoey yn dilyn galwedigaethau benywaidd traddodiadol, fel gweithwyr siop, mewn caffis a bwytai, salons pamprio (beauty salons) neu siopau gwallt. Mae nifer yn gweithio fel perfformwyr hefyd, e.e. fel dawnswyr mewn sioeau cabaret. Mae rhai eraill yn gweithio fel gweithwyr rhyw: yn y diwylliant Thai nid yw dyn sy'n cael rhyw gyda kathoey yn cael ei ystyried yn hoyw.

Mae'r kathoeys yn rhan amlwg o'r diwylliant Thai ac yn cael eu derbyn fel rhan ohono. Mae sawl actor(es) ffilm, model a chanwr Thai yn kathoey, ac mae newyddiaduron Thai yn aml yn printio lluniau o enillwyr sioeau harddwch merched a kathoey ochr yn ochr a'i gilydd. Mae'r sioeau harddwch hyn yn boblogaidd iawn ac yn cael eu cynnal mewn trefi a phentrefi bychain yn ogystal ag yn y dinasoedd mawr.

Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i:

Kathoey

• (Saesneg) Erthgylau am kathoeys yn y wasg Thai Archifwyd 2009-04-15 yn y Peiriant Wayback