کورد

شارام نازری عەلی ئەشرەف دەرویشیان عەباس جەلیلیان بێھرووز بووچانی ئەحلام مەنسوور کەیھان کەڵھوڕ پەرتەو کرماشانی نەوید محەممەدزادە ئەمیر نیزامی گەڕووسی لەیلا قاسم فەرھاد ئەسلانی سەعید ئاقاخانی فوئاد حوسێن پووران درەخشەندە مەلا بەختیار ئەبوولقاسم لاھووتی عەلی ئەکبەر مورادی ھەیفا زەنگنە عەبدولڕەزاق فەیلی
ژمارەی سەرجەمی دانیشتووان
٣,٥٠٠,٠٠٠
ناوچەکان بە ژمارەی دانیشتووانی بەرچاو
ئێران (کرماشان، ئیلام، کوردستان، ھەمەدان)	٢,٥٠٠,٠٠٠
عێراق (دیالە، گەرمیان، کەرکووک، بەغدا، واسیت، میسان)	١,٠٠٠,٠٠٠
زمانەکان
کوردیی باشووری
ئایین
ئیسلامی شیعە، یارسان، یەھوودی
گرووپە ڕەگەزییە پێوەندیدارەکان
کوردەکانی دیکە (لەک، گۆران، کورمانج، سۆران، زازا)

کوردەکانی باشووری یان کوردە باشوورییەکانی کوردستان گەلێکی کوردن کە لە ناوچەکانی باشووری ڕۆژھەڵات و باشووری کوردستاندا دەژین و بە شێوەزاری کوردیی باشووری دەدوێن و سەر بە ئایینەکانی ئیسلامی شیعە و یارسانن. کوردەکانی باشووری لە ئێڵەکانی وەکو کەڵھوڕ، گۆران، زەنگەنە، کولیایی، سنجاوی، جومیر، بەدرەیی، مەڵەگشایی، ئەرکەوازی، مەھەکی، سۆرەمیری، گەڕووس، فەیلی و لەشارەکان و ئاوایییەکانی پارێزگاکانی کرماشان، ئیلام، کوردستان، ھەمەدان لە ئێران و دیالە، گەرمیان، کەرکووک، بەغدا، واسیت، میسان لە عێراقدا دەژین.

ھەندێک سەرچاوە کوردە لەکەکانیش کە لە باری زمانی، ئایینی و چاندی زۆر بە کوردەکانی باشوور دەچن سەر بە ئەم جەماوەرە دەزانن، بەڵام ھەندێکیش پێیان وایە کە کوردە لەکەکان بەھۆی دابەشبوونیان لەنێوان کورد و لوڕ ھەندێک تایبەتمەندیی جیاوازیان ھەیە و دەبێت وەکوو گرووپێکی سەربەخۆ لە کوردەکان پۆلێنبەندی بکرێن.

کوردەکانی باشووری کوردستان بە زمانی کوردیی باشووری دەدوێن و خۆیان بەو زمانە ھەر بە تەنیا کوردی دەڵێن.

زۆربەی کوردەکانی باشووری کوردستان سەر بە ئایینی ئیسلامی شیعەن، بەڵام جەماوەرێکی بەرچاویش سەربە ئایینی یارسانن. ھەندێک سەرچاوە دەڵێت لە ڕابردوو و ھەتا سەرەتای سەدەی نۆزدەھەمی زایینی زۆربەی کوردەکانی باشووری سەربە ئایینی یارسان بوونە.^{[ژێدەر پێویستە]}

• فەیلییەکان
• کرماشانی
• گۆران
• کوردیی باشووری

• دەروازەی کوردستان
• دەروازەی ئێران

ب و د جەماوەرناسیی ئێران
گرووپە ئایینییەکان	ئیسلام سوننە شیعە مەسیحییەت ئینجیلییەکان ئۆرتۆدۆکسی ڕۆژھەڵات کاتۆلیکی ڕۆمی جوویەتی یارسان مەندایی بەھایی
گەلان	فارسەکان ٥٣٪ سیستانییەکان ئاچۆمییەکان سمەنییەکان ڕاجییەکان تورکەکانی ئیران ١٨٪ ئازەربایجانییەکان تورکمانەکان خەلەجەکان تورکەکانی خۆراسان کازاخەکان کوردەکان ١٠٪ لەک کورمانج سۆران کورد گۆران لوڕەکان ٦٪ بەختیاری گیلەکەکان ٤٪ تەبەرییەکان ٤٪ عەرەبەکان ٢٪ بەلۆچەکان ٢٪ گەلانی دیکە ١٪ تاڵشەکان تاتەکان ئەرمەنییەکان گورجییەکان ئاشوورییەکان چەرکەسەکان جووەکان ئەفریقییە ئێرانییەکان کاولییەکان جەتەکان
نەتەوەکانی دەرەکی	ئەفغانستانییەکان پاکیستانییەکان عێراقییەکان

ب و د جەماوەرناسیی عێراق
گرووپە ئایینییەکان	ئیسلام سوننە شیعە مەسیحییەت ئینجیلییەکان ئۆرتۆدۆکسی ڕۆژھەڵات کاتۆلیکی ڕۆمی جووەکان ئێزیدی یارسان مەندایی شەبەک
گەلان	ئەفریقییە عێراقییەکان عەرەبەکان بەدەوییەکان مەعیدییەکان ئەرمەنییەکان ئاشوورییەکان چەرکەسەکان فارسەکان کوردەکان سۆران کورمانج بریتی لە ئێزیدییەکان کوردی باشوور یان فەیلی گۆران بریتی لە شەبەکەکان کوردە جووەکان جووەکان کاولی/زۆت/غوربەتی/دۆم سولەیبەکان تورکمانەکان
نەتەوەکانی دەرەکی	پاکیستانییەکان فەلەستینییەکان سوودانییەکان

ب و د ھەرێمی کوردستان
مێژوو	تێکھەڵچوونی نێوان عێراق و کوردەکان ڕاپەڕین ئەنفال کۆمەڵکوژیی ئێزدییەکان یاخیبوونی عێراقی
جوگرافیا	کوردستان باشووری کوردستان دھۆک سلێمانی ڕاپەڕین گەرمیان ھەڵەبجە ھەولێر ناوچە جێناکۆکەکان
سیاسەت	ھەرێمی کوردستان (ھەرێمی سەربەخۆ) مافەکانی مرۆڤ ھێزی سەربازی (پێشمەرگە) لیژنەی سەرۆکایەتیی ھەرێم پەرلەمان سەرۆکی ھەرێم جێگری سەرۆکی ھەرێم سەرۆک وەزیران پەیوەندییەکانی دەرەوە کونسوڵخانەکان لە ھەرێمی کوردستان نوێنەرایەتییەکانی ھەرێمی کوردستان چارەسەریی دوو دەوڵەتی (دانوستاندنەکانی عێراق-کورد) گشتپرسیی سەربەخۆیی
ئابووری	یەدەگی نەوتی بۆری نەوتی تەقتەق-فەیشخابوور بۆڕیی کەرکووک-بانیاس یەکەی پارە
کۆمەڵگا	جەماوەرناسی: کورد سۆران کورمانج کوردی باشووری گۆران کەمینەکانی ئاشووری تورکمان عەرەب ئەرمەنی جوو ئایینەکان: ئیسلام سوننە شیعە مەسیحییەت ئێزیدی یارسان شەبەک زمانەکان: کوردی سۆرانی کرمانجی باشووری (فەیلی) گۆرانی ھەورامی شەبەکی باجەڵانی سوورەت تورکمانیی عێراقی عەرەبیی عێراقی ئەرمەنی ھوولەئوولا
ھێماکان	سروودی نەتەوەیی ئاڵا نیشانی ھەرێم
ھێزە بەرگرییەکان	پێشمەرگە ئەنجومەنی ئاسایشی ھەرێمی کوردستان پاراستن و زانیاری ئاسایش زێرەڤانی
پۆل:ھەرێمی کوردستان دەروازە:کوردستان