ئاو

ئاو ئاوێتەیەکی نائەندامییە بە ھاوکێشەی کیمیاییی H₂O. بێڕەنگ و بێتام و بێبۆنە. ماددەیەکی کیمیاییی تا ڕادەیەک بێڕەنگە و پێکھێنەرە سەرەکییەکەی ئاوەگۆی زەوی و شلەکانی ھەموو بوونەوەرە زیندووە ناسراوەکانە (کە تێیاندا وەک توێنەر ھەڵسوکەوت دەکات^[١]). ئاو سەرەڕای ئەوەی وزەی خۆراکی یان وردەخۆراکە ئەندامییەکان دابین ناکات، بەڵام بۆ ھەموو شێوازە ناسراوەکانی ژین زۆر گرنگە. H₂O کە ھاوکێشە کیمیایییەکەیەتی، دەرخەری ئەوەیە کە ھەر گەردێکی ئاو، یەک گەردیلە ئۆکسجین و دوو گەردیلەی ھایدرۆجینی تێدایە کە بە بەندە ھاوھێزەکان پێکەوە گرێ دراون. گەردیلەکانی ھایدرۆجین بە گۆشەی ١٠٤٫٤٥° بە گەردیلەکەی ئۆکسجینەوە لکاون.^[٢] ھەروەھا «ئاو» ناوی دۆخی شلیی H₂Oیە لە پەستان و پلەی گەرمیی پێوانەدا.

زۆر خواردنەوەی ئاو

خواردنەوەی ئاو بەڕێژەیەکی زۆر لەسەریەک، دەبێتە ھۆی ژەھراویبوون بە ئاو (بە ئینگلیزی:Water Intoxication)، بە تایبەتی لە منداڵی ساوادا کە ڕێژەیەکی زۆر ئاو لەگەڵ شیر وەردەگرێت (کاتێک کە شیری زۆر ڕوونی پێدەدرێت) یا لەکاتی کەشوھەوای گەرم خواردنەوەی لەسەریەکی ئاو، ئەمەش دەبێتە ھۆی ھەڵاوسانی خانەکانی لەش و کەمبوونەوەی خەستی خوێن و بەرزبونەوەی پەستانی خوێن بەھۆی زیادبوونی قەبارەی خوێنەوە.^{[ژێدەر پێویستە]}

سوودەکانی خواردنەوەی ئاو

کاری ریخۆڵە و هەرس ئاسان دەکات
ڕوون بوونی پێست
یارمەتی کێش دابەزاندن دەدات
خواردنەوەی بە بڕێکی گونجاو ڕێگرە لە وشک بوونی گورچیلەکان

دۆخەکانی ئاو

ئاو لەسێ دۆخی جیادا ھەیە:

دۆخی شلی
دۆخی ڕەقی (بەستوو)
دۆخی گازی (ھەڵم)

سەرچاوەکان

^ "Water Q&A: Why is water the "universal solvent"?". Water Science School. United States Geological Survey, وەزارەتی ناوخۆی ویلایەتە یەکگرتووەکان. 20 June 2019. Archived from the original on 6 February 2021. Retrieved 15 January 2021.
^ "10.2: Hybrid Orbitals in Water". Chemistry LibreTexts (بە ئینگلیزی). 18 March 2020. Archived from the original on 30 July 2022. Retrieved 11 April 2021.