Nukleozid
Nukleozidi su glikozilamini koji se sastoje od nukleobaza (često zvanim kratko: baze) koje su vezane za ribozne ili dezoksiribozne šećere preko beta-glikozidne veze. Nukleozidi su, naprimjer, citidin, uridin, adenozin, guanozin, timidin i inozin.[1] [2][3][4]
Osobenosti
Nukleozidi se mogu fosforilizirati specifičnim katalitskim djelovanjem ćelijskih kinaza, na njihovoj primarnoj alkoholnoj grupi (-CH2-OH), kada nastaju nukleotidi – molekulski gradivni blokovi DNK i RNK.
Nukleozidi se mogu formirati u putevima sinteze de novo, posebno u jetri, iako u većim količinama nastaju razlaganjem nukleinskih kiselina iz hrane. U tom procesu nukleotidi se razlažu pomoću nukleotidaza, kao što se timin u nukleotidu nalazi u nukleozidu (kaotimidin), i fosfat. Nukleozidi, se naknadno razlažu u lumenu probavnog sistema nukleozidazama u nukleobaze i riboze ili dezoksiriboze. Pored toga, nukleotidi se mogu razložiti i unutar ćelije u azotne baze, ribozu-1-fosfat ili dezoksiribozu-1-fosfat.[5][6][7][8]
| Dušična baza | Nukleozid | Deoksinukleozid |
|---|---|---|
 Adenin |
 Adenozin A |
 Dezoksiadenozin dA |
 Guanin |
 Guanozin G |
 Dezoksiguanozin dG |
 Timin |
 5'-Metiluridin m5U |
 Timidin dT |
 Uracil |
 Uridin U |
 Dezoksiuridin dU |
 Citozin |
 Citidin C |
 Dezoksicitidin dC |
Upotreba
U medicinskoj praksi je upotrebljavano više analognih nukleozida, kao antivirusnih ili antitumorskih lijekova. Virusne polimeraze te spojeve ugrađujusa netipskim bazama. Te supstance se aktiviraju u ćelijama, konverzijom u nukleotide. se Administriraju se kao nukleozidi, jer naelektrisani nukleotidi ne mogu lahko proći kroz ćelijske membrane.
Također pogledajte
- Adenozin trifosfat
- Nukleotid
- Nukleobaza
- Sinteza nukleozida
Reference
- ^ Voet D., Voet J. (1995): Biochemistry, 2nd Ed. Wiley, http://www.wiley.com/college/math/chem/cg/sales/voet.html.
- ^ Bugg T. (1997): An introduction to enzyme and coenzyme chemistry. Blackwell Science, Oxford, ISBN 0-86542-793-3.
- ^ Lindhorst T. (2007): Essentials of carbohydrate chemistry and biochemistry. Wiley-VCH, 3527315284))
- ^ Robyt F. (1997): Essentials of carbohydrate chemistry. Springer, ISBN 0387949518.
- ^ Laidler K. J. (1978): Physical chemistry with biological applications. Benjamin/Cummings, Menlo Park, ISBN 0-8053-5680-0.
- ^ Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-1-8.
- ^ Hunter G. K. (2000): Vital Forces. The discovery of the molecular basis of life. Academic Press, London 2000, ISBN 0-12-361811-8.
- ^ Nelson D. L., Cox M. M. (2013): Lehninger principles of biochemistry. W. H. Freeman and Co., ISBN 978-1-4641-0962-1.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
