Шандар Гарбаі
| Шандар Гарбаі | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| венг.: Garbai Sándor | |||||||
 | |||||||
|
| |||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Міхай Караі | ||||||
| Пераемнік | Дзьюла Пейдль | ||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Дэнеш Берынкеі | ||||||
| Пераемнік | Дзьюла Пейдль | ||||||
|
|
|||||||
| Нараджэнне |
27 сакавіка 1879 |
||||||
| Смерць |
7 лістапада 1947 (68 гадоў)
|
||||||
| Партыя | |||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Ша́ндар Га́рбаі (венг.: Garbai Sándor; 27 сакавіка 1879 — 7 лістапада 1947) — венгерскі палітык-сацыяліст.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Нарадзіўся ў рэфармацкай сям'і, быў рабочым-муляром, рана далучыўся да рабочага руху. Ва ўзросце 18 гадоў перабраўся ў Будапешт, дзе атрымаў вядомасць як аратар на сацыял-дэмакратычных мітынгах. Член кіраўніцтва Венгерскай сацыял-дэмакратычнай партыі ў 1901—1919 гадах, старшыня прафсаюза будаўнічых рабочых Венгрыі з 1903 года, глава Нацыянальнага фонду страхавання рабочых з 1907 года.
Падтрымаў зліццё сацыял-дэмакратаў і камуністаў у адзіную Сацыялістычную партыю, якая ўзяла ўладу ў Венгрыі. 21 сакавіка 1919 года прызначаны прэм'ер-міністрам Венгрыі, сфарміраваўшы ўрад у альянсе з камуністамі, якія абвясцілі стварэнне Венгерскай савецкай рэспублікі. Хоць Гарбаі фармальна заставаўся главой урада амаль да самага канца існавання ВСР, фактычна асноўную ролю ва ўрадзе адыгрываў міністр замежных спраў Бела Кун. 1 жніўня быў заменены на чале ўрада, які стаў «апалітычным» прафсаюзным кабінетам, Дзьюлам Пейдлем, а Гарбаі атрымаў пасаду міністра народнай адукацыі, аднак ужо 6 жніўня ўрад паў пад націскам інтэрвентаў і венгерскіх манархістаў.
Мацьяш Ракашы пазней жартаваў, што ў пераважна яўрэйскім па сваім складзе ўрадзе ВСР іншаверац Гарбаі быў патрэбен, каб хоць хтосьці мог падпісваць смяротныя прысуды па суботах (насамрэч Гарбаі не падтрымліваў чырвоны тэрор)[1].
Асцерагаючыся расправы, Гарбаі збег з румынскага палону ў Колажвары і з'явіўся ў Чэхаславакіі, застаўшыся ў канчатковай эміграцыі спачатку ў Браціславе, затым у Вене. Быў лідарам цэнтрысцкага цячэння ў левай венгерскай эміграцыі. З сям'ёй ён адкрыў рэстаран у Вене, дзе прымаў былых камуністычных і іншых левых лідараў. Рэстаран неўзабаве збанкрутаваўся, Гарбаі панёс велізарныя фінансавыя страты і з тых часоў жыў у галечы. Пакінуўшы Аўстрыю ў 1934 годзе з прычыны перамогі ўльтраправага ўрада над рабочым рухам, пасяліўся ў Браціславе, а ў 1938 годзе — у Парыжы. У час нямецкай акупацыі Францыі не ўдзельнічаў у Руху Супраціўлення, хоць падпольшчыкі спрабавалі яго завербаваць, і ацалеў падчас рэпрэсій з боку акупантаў.
Пасля вызвалення Венгрыі ад гітлераўцаў і салашыстаў Гарбаі збіраўся вярнуцца на радзіму, але яму перашкодзілі камуністы і былыя таварышы па партыі.
Зноскі
- ↑ Jerry Z. Muller, Capitalism and the Jews. — Princeton University Press, 2010. — P. 153.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Шандар Гарбаі
 | ||
|---|---|---|
| Венгерская рэвалюцыя 1848 года |  | |
| Каралеўства Венгрыя у складзе Аўстра-Венгрыі | Дзьюла Андрашы · Меньхерт Лоньяі · Ёжэф Славі · Іштван Біта · Бела Венкхейм · Кальман Ціса · Дзьюла Сапары · Шандар Векерле · Дэзё Банфі · Кальман Сель · Карай Куэн-Хедэрвары · Іштван Ціса · Геза Феервары · Шандар Векерле · Карай Куэн-Хедэрвары · Ласла Лукач · Іштван Ціса · Морыц Эстэрхазі · Шандар Векерле · Янаш Хадзік | |
| Венгерская Народная Рэспубліка | Міхай Караі · Дэнеш Берынкеі | |
| Венгерская Савецкая Рэспубліка | ||
| Контррэвалюцыйныя ўрады | Дзьюла Караі · Дэжо Патанцьюш-Абрахам | |
| Румынская акупацыя | ||
| Каралеўства Венгрыя (1920—1944) | Шандар Шыманьі-Шэмадам · Пал Тэлекі · Іштван Бетлен · Іштван Ракаўскі · Дзьюла Караі · Дзьюла Гёмбёш · Кальман Дараньі · Бела Імрэдзі · Пал Тэлекі · Ферэнц Керэстэш-Фішэр · Ласла Бардашы · Ферэнц Керэстэш-Фішэр · Міклаш Калаі · Дзёмэ Стояі · Геза Лакаташ | |
| Венгерская дзяржава | ||
| Часовы ўрад савецкай акупацыі (1944—1946) | Бела Міклаш · Золтан Тылдзі | |
| Другая Венгерская Рэспубліка | Ферэнц Надзь · Лаяш Дзіньеш · Іштван Добі | |
| Венгерская Народная Рэспубліка | Іштван Добі · Мацьяш Ракашы · Імрэ Надзь · Андраш Хегедзюш · Імрэ Надзь · Янаш Кадар · Ферэнц Мюніх · Янаш Кадар · Дзьюла Калаі · Енё Фок · Дзьёрдзь Лазар · Карай Грос · Міклаш Немет | |
| Венгрыя (з 1989 года) | ||
Партал:Палітыка — Венгрыя | ||
Слоўнікі і энцыклапедыі | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
