Уга Чавес
ісп.: Hugo Rafael Chávez Frías
прэзідэнт Венесуэлы[d] 2 лютага 1999 — 5 сакавіка 2013
Папярэднік	Рафаэль Кальдэра
Пераемнік	Нікалас Мадура
партыйны лідар[d] (Адзіная сацыялістычная партыя Венесуэлы) 9 сакавіка 2007 — 5 сакавіка 2013
Пераемнік	Нікалас Мадура
Нараджэнне	28 ліпеня 1954(1954-07-28)[1][2][…] Сабанета, Венесуэла
Смерць	5 сакавіка 2013(2013-03-05)[3][1][…] (58 гадоў) Hospital Militar de Caracas[d], San Juan[d][4]
Месца пахавання	Гістарычны музей Каракаса[d]
Імя пры нараджэнні	ісп.: Hugo Rafael Chávez Frías
Бацька	Hugo de los Reyes Chávez[d]
Маці	Elena Frías de Chávez[d]
Жонка	Nancy Colmenares[d] і Marisabel Rodríguez de Chávez[d]
Дзеці	María Gabriela Chávez[d]
Веравызнанне	каталіцтва
Партыя	Revolutionary Bolivarian Movement-200[d] (1997) Рух за Пятую рэспубліку[d] (2007) Адзіная сацыялістычная партыя Венесуэлы (2013)
Адукацыя	Military Academy of Venezuela[d]
Аўтограф
Род войскаў	Venezuelan Army[d]
Званне	падпалкоўнік[d] і галоўнакамандуючы
Бітвы	First Venezuelan coup d'etat attempt of 1992[d]
Узнагароды	Al-Gaddafi International Prize for Human Rights[d] Blue Planet Award[d] (2008) honorary doctor of the University of International Business and Economics[d] (2001)
Сайт	chavez.org.ve (ісп.) todochavez.gob.ve (ісп.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У́га-Рафаэ́ль Ча́вес-Фры́яс (ісп.: Hugo Rafael Chávez Frías) (28 ліпеня 1954, горад Сабанета, штат Барынас, Венесуэла — 5 сакавіка 2013, Каракас^[5]) — венесуэльскі вайсковец і палітык, прэзідэнт Рэспублікі Венесуэла.

Уга Рафаэль Чавес Фрыяс нарадзіўся 28 ліпеня 1954 года ў горадзе Сабанета на захадзе краіны ў штаце Барынас. Яго бацька, Уга дэ лос Рэес Чавес. Маці, Алена Фрыяс дэ Чавес, крэолка. Родны брат — Археніс Чавес.

Продак Чавеса па матчынай лініі быў актыўным удзельнікам Грамадзянскай вайны 1859-1863 гадоў. Выступаў на баку лібералаў, змагаўся пад кіраўніцтвам народнага правадыра Эсекіеля Самора. Прадзед праславіўся тым, што ў 1914 годзе падняў антыдыктатарскае паўстанне. Яно было жорстка задушана. У яго нарадзіліся дзве дачкі, адна з іх Роза, бабуля Уга Чавеса.

Маці Чавеса спадзявалася, што сын стане святаром, а сам ён марыў аб кар'еры прафесійнага бейсбаліста. Захапленне бейсболам Чавес захаваў да канца жыцця. У дзяцінстве ён добра маляваў, і ў дванаццаць гадоў атрымаў сваю першую прэмію на рэгіянальнай выставе. У 1975 годзе ў званні малодшага лейтэнанта скончыў Ваенную акадэмію Венесуэлы.

Служыў у паветрана-дэсантных частках, чырвоны бярэт дэсантніка стаў неад'емнай часткай яго іміджу. У 1982 годзе (па іншых дадзеных - падчас вучобы ў акадэміі) Чавес заснаваў з калегамі падпольную арганізацыю CАMACATЭ (абрэвіятура, складзеная з першых і другіх літар у назвах сярэдніх і малодшых афіцэрскіх чыноў). Пазней CАMACATЭ была ператворана ў Рэвалюцыйны баліварыянскі рух (ісп.: Movimiento Bolivariano Revolucionario), названы ў гонар героя лацінаамерыканскай вайны за незалежнасць Сімона Балівара.

Уга Чавес узначаліў паўстанне вайскоўцаў у Маракаі 4.2.1992. Капітуляваў з умовай, што яму дазволяць выступіць па тэлевізіі. Узяў на сябе адказнасьць за паўстанне. Праседзеў два гады ў вязніцы, пакуль ня быў памілаваны прэзідэнтам Рафаэлем Кальдэрам.

Уга Чавес кіраваў Венесуэлай ад 1999 года, у 2002 быў зрынуты, але вярнуўся да ўлады. 3 снежня 2006 года на прэзідэнцкіх выбарах пераабраны на трэці тэрмін.

10 сакавіка 2007 года на Ібера-Амерыканскай сустрэчы на вышэйшым узроўні ў Сант’яга, Чылі, адбыўся інцыдэнт: кароль Іспаніі Хуан Карлас I прапанаваў Уга Чавесу «заткнуцца». Вельмі хутка фраза стала інтэрнэт-мемам.

У студзені 2011 года Уга Чавэс абвясціў, што ў яго рак. Перанёс чатыры аперацыі, а таксама курсы хімія- і радыётэрапіі.

У кастрычніку 2012 года ён выйграў чацвёртыя прэзідэнцкія выбары. Наступныя месяцы яго стан здароўя значна пагоршыўся.

Уга Чавес лічыў Аляксандра Лукашэнку сваім саюзнікам і неаднаразова наведваў Беларусь, у Венесуэле з афіцыйнымі візітамі быў і беларускі прэзідэнт. Беларусі дазволена здабыча нафты (вядзецца ў радовішчы Гуара-Эстэ), газу (у праекце), ствараюцца аграгарадкі і сельгаскааператывы па беларускім узоры. Урад Чавеса выдаваў крэдыты Беларусі. З 2010 года на тэрыторыі Венесуэлы дзейнічаюць два заводы (у тым ліку па зборцы МАЗаў). Венесуэла закупляла буйныя партыі беларускай тэхнікі. Аб чарговай падобнай закупцы - 1 тыс. адзінак - Чавес абвясціў 8 мая 2010 г. падчас выступу ў муніцыпальным тэатры Каракаса. З'явіліся напрацоўкі ў асобных навукова-тэхнічных абласцях. У кастрычніку 2010 г. прэзідэнт Венесуэлы зноў наведаў Беларусь. Падпісаны пагадненні аб супрацоўніцтве ў прамысловасці, будаўніцтве, горнай справе і сельскай гаспадарцы. Стасункі краін у час прэзідэнцтва У. Чавеса былі стабільна дружалюбныя.

У сувязі са смерцю Уга Чавеса Аляксандр Лукашэнка заявіў: «У асобе Уга Чавеса мы страцілі блізкага чалавека і лепшага сябра, які горача любіў Беларусь і заўсёды працягваў нам руку дапамогі ў цяжкую хвіліну»^[6].

• Вось дабра

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Уга Чавес
• Уга Чавес ў сацыяльнай сетцы «Twitter»
• Габрыэль Гарсія Маркес. Два твары Уга Чавэса — nashaniva.by

У сацыяльных сетках	Twitter
Тэматычныя сайты	ORCID · Scopus · AlloCiné · Česko-Slovenská filmová databáze · Internet Movie Database
Слоўнікі і энцыклапедыі	Вялікая каталанская · Вялікая кітайская · Вялікая нарвежская · Вялікая расійская (старая версія) · Кругасвет · Лентапедыя · Універсальная літоўская энцыклапедыя · Britannica (онлайн) · Brockhaus · Notable Names Database · Treccani · Universalis · Даведка РІА
Генеалогія і некрапалістыка	Find a Grave · WikiTree · Geni.com · Rodovid
Нарматыўны кантроль BIBSYS: 2000375 · BNC: a10973011 · BNE: XX1479372 · BNF: 144101733 · CiNii: DA14364093 · EGAXA: vtls001188188 · GND: 123854008 · ICCU: UBOV791158 · ISNI: 000000011085880X · LCCN: n93108109 · LNB: 000267853 · NCL: 000755 · NDL: 00940621 · NKC: xx0002132 · NLA: 41894568 · NLG: 186758 · NLP: a0000002429702 · NSK: 000622665 · NTA: 240258762 · NUKAT: n2006117100 · PTBNP: 1143463 · РДБ: 000102893 · LIBRIS: 46169 · SUDOC: 069145830 · VIAF: 118314221