Піньінь
Сістэмы транскрыпцыі кітайскіх іерогліфаў |
Путунхуа |
Лацінкай
Кірыліцай
Іншае
|
Кантонская |
Лацінкай
Кірыліцай
|
Фуцзяньская |
Лацінкай
|
Піньі́нь (кіт.: 拼音, pīnyīn; больш афіцыйна: 汉语拼音, Hànyǔ pīnyīn, Ханьюй піньінь, што значыць «Запіс гукаў кітайскай мовы») — сістэма раманізацыі для кітайскай мовы. У Кітайскай Народнай Рэспубліцы (КНР) піньінь мае афіцыйны статус[1]. З 1 студзеня 2009 г. піньінь стаў афіцыйным стандартам раманізацыі ў Тайвані[2][3]. У ліпені 2009 г. прэзідэнт астраўной дзяржавы Ма Інцзю на пасяджэнні Форума па эканоміцы, гандлю і культуры паміж бакамі Тайваньскага праліва (г. Чанша, правінцыя Хунань) прапанаваў таксама перайсці на спрошчаныя іерогліфы.
Піньінь быў прыняты ў 1958 г.[1], з 1979 ён выкарыстоўваецца ва ўсім свеце ў якасці афіцыйнай лацінскай транскрыпцыі імёнаў і назваў з КНР. Яна замяніла транскрыпцыі Уэйда—Джайлза і чжуінь, якія існавалі раней.
Транскрыпцыя была ўхвалена Міжнароднай арганізацыяй па стандартызацыі (ISO) у якасці асноўнай лацінскай транскрыпцыі кітайскай мовы.
У піньіне выкарыстоўваюцца ўсе літары лацінскага алфавіта, акрамя V, і дададзена літара Ü (u-умляўт; пры ўводзе ў камп'ютар літара V можа выкарыстоўвацца замест Ü). Абазначэнне тонаў у піньіне прадугледжана з дапамогай надрадковых знакаў. Звычайна іх пішуць толькі ў навучальнай літаратуры. У слоўніках нумар тону часам указваецца за словам, запісаным піньінем, напрыклад: dong2 або dong² (= dóng).
Беларуская транскрыпцыя складоў піньінь
[правіць | правіць зыходнік]А | |||
---|---|---|---|
а - а | ai - ай | an - ань | ang - ан |
ao – ао | |||
В | |||
ba - ба | bai – бай | ban - бань | bang – бан |
bao – бао | bei - бэй | ben – бэнь | beng – бэн |
bi - бі | bian - бень | biao – бяо | bie - бе |
bin - бінь | bing - бін | bo - бо | bu - бу |
С | |||
ca - ца | cai - цай | can - цань | cang - цан |
cao – цао | ce - цэ | cen - цэнь | ceng - цэн |
ci - цы | cong - цун | cou - цоў | cu - цу |
cuan - цуань | cui – цуэй | cun - цунь | cuo - цуо |
СН | |||
cha - ча | chai - чай | chan - чань | chang - чан |
chao – чао | che - чэ | chen - чэнь | cheng - чэн |
chi - чы | chong - чун | chou - чоў | chu - чу |
chua - чуа | chuai - чуай | chuan - чуань | chuang - чуан |
chui – чуэй | chun - чунь | chuo - чуо | |
D | |||
da – да | dai - дай | dan – дань | dang – дан |
dao – дао | de - дэ | dei – дэй | den – дэнь |
deng – дэн | di - ды | dian – д’ень | diao – д’яо |
die – д’е | ding – дын | diu – дыў | dong - дун |
dou – доў | du – ду | duan – дуань | dui – дуэй |
dun – дунь | duo – дуо | ||
E | |||
e – э | ei – эй | en – энь | eng – эн |
er – ар | |||
F | |||
fa – фа | fan - фань | fang - фан | fei - фэй |
fen – фэнь | feng – фэн | fo - фо | fou – фоў |
fu - фу | |||
G | |||
ga - га | gai - гай | gan – гань | gang – ган |
gao – гао | ge - гэ | gei – гэй | gen – гэнь |
geng - гэн | gong – гун | gou - гоў | gu - гу |
gua - гуа | guai – гуай | guan - гуань | guang - гуан |
gui – гуэй | gun - гунь | guo - гуо | |
H | |||
ha – ха | hai – хай | han – хань | hang – хан |
hao – хао | he – хэ | hei – хэй | hen – хэнь |
heng – хэн | hong –хун | hou - хоў | hu – ху |
hua – хуа | huai – хуай | huan - хуань | huang – хуан |
hui – хуэй | hun – хунь | huo – хуо | |
J | |||
ji - дзі | jia - дзя | jian – дзень | jiang - дзян |
jiao - дзяо | jie - дзе | jin - дзінь | jing - дзін |
jiong - дзюн | jiu - дзіў | ju - дзю | juan - дзюань |
jue - дзюэ | jun - дзюнь | ||
К | |||
ka – ка | kai – кай | kan – кань | kang – кан |
kao – као | ke – кэ | kei – кэй | ken – кэнь |
keng – кэн | kong - кун | kou – коў | ku – ку |
kua – куа | kuai – куай | kuan – куань | kuang - куан |
kui – куэй | kun – кунь | kuo – куо | |
L | |||
la – ла | lai – лай | lan – лань | lang – лан |
lao – лао | le – лэ | lei – лэй | leng – лэн |
li – лі | lia – ля | lian – лень | liang – лян |
liao – ляо | lie – ле | lin – лінь | ling – лін |
liu – ліў | long – лун | lou – лоў | lu – лу |
lü – лю | luan – луань | lüan – люань | lüe – люэ |
lun – лунь | luo – луо | ||
M | |||
ma – ма | mai – май | man – мань | mang – ман |
mao – мао | me – мэ | mei – мэй | men – мэнь |
meng – мэн | mi – мі | mian – мень | miao – мяо |
mie – ме | min – мінь | ming – мін | miu – міў |
mo – мо | mou - моў | mu – му | |
N | |||
na – на | nai – най | nan – нань | nang – нан |
nao – нао | ne – нэ | nei – нэй | nen – нэнь |
neng – нэн | ni – ні | nian – нень | niang – нян |
niao - няо | nie – не | nin – нінь | ning – нін |
niu – ніў | nong – нун | nou – ноў | nu – ну |
nü – ню | nuan – нуань | nüe – нюэ | nuo – нуо |
O | |||
o – о | ou – оў | ||
P | |||
pa – па | pai – пай | pan – пань | pang – пан |
pao – пао | pei – пэй | pen – пэнь | peng – пэн |
pi – пі | pian – пень | piao – пяо | pie – пе |
pin – пінь | ping – пін | po – по | pou – поў |
pu – пу | |||
Q | |||
qi – ці | qia – ця | qian - цень | qiang – цян |
qiao – цяо | qie – це | qin – цінь | qing – цін |
qiong – цюн | qiu – ціў | qu – цю | quan - цюань |
que – цюэ | qun – цюнь | ||
R | |||
ran – жань | rang – жан | rao – жао | re – жэ |
ren – жэнь | reng – жэн | ri – жы | rong – жун |
rou – жоў | ru – жу | ruan – жуань | rui – жуэй |
run – жунь | ruo – жуо | ||
S | |||
sa – са | sai – сай | san – сань | sang – сан |
sao – сао | se – сэ | sei – сэй | sen – сэнь |
seng – сэн | si – сы | song – сун | sou – соў |
su – су | suan – суань | sui – суэй | sun – сунь |
suo – суо | |||
SH | |||
sha- ша | shai – шай | shan – шань | shang – шан |
shao – шао | she – шэ | shen – шэнь | sheng –шэн |
shi – шы | shou – шоў | shu – шу | shua – шуа |
shuai – шуай | shuan – шуань | shuang - шуан | shui – шуэй |
shun – шунь | shuo – шуо | ||
T | |||
ta – та | tai – тай | tan – тань | tang – тан |
tao – тао | te – тэ | tei – тэй | ten – тэнь |
teng – тэн | ti – ты | tian – т’ень | tiao – т’яо |
tie – т’е | ting – тын | tong – тун | tou – тоў |
tu – ту | tuan – туань | tui – туэй | tun – тунь |
tuo – туо | |||
W | |||
wa – ва | wai – вай | wan – вань | wang – ван |
wei – вэй | wen – вэнь | weng – вэн | |
wo – во | wu – ву | ||
X | |||
xi – сі | xia – ся | xian – сянь | xiang – сян |
xiao - сяо | xie – се | xin – сінь | xing – сін |
xiong – сюн | xiu – сіў | xu – сю | xuan – сюань |
xue – сюэ | xun – сюнь | ||
Y | |||
ya – я | yan – янь | yang – ян | |
yao – яо | ye – е | yi – і | yin – інь |
ying – ін | yo – ё | yong – юн | you – ёў |
yu – ю | yuan – юань | yue – юэ | yun – юнь |
Z | |||
za – дза | zai – дзай | zan – дзань | zang – дзан |
zao – дзао | ze – дзэ | zei – дзэй | |
zen – дзэнь | zeng – дзэн | zi – дзы | zong - дзун |
zou - дзоў | zu – дзу | zuan – дзуань | zui – дзуэй |
zun – дзунь | zuo – дзуо | ||
ZH | |||
zha – джа | zhai – джай | zhan – джань | zhang – джан |
zhao – джао | zhe – джэ | zhen – джэнь | zheng – джэн |
zhi – джы | zhong – джун | zhou – джоў | zhu – джу |
zhua – джуа | zhuai – джуай | zhuan – джуань | zhuang – джуан |
zhui – джуэй | zhun – джунь | zhuo – джуо |
Стык складоў: пры перадачы транскрыпцыі двух суседніх складоў, першы з якіх заканчваецца на -н, а другі пачынаецца на галосную, на стыку складоў ставіцца апостраф: 长安 Чан’ань.
Транскрыпцыя падаецца паводле "Кітайска-беларускі слоўнік. Беларуска-кітайскі слоўнік, Мінск, 2020"
Зноскі
- ↑ а б Pinyin celebrates 50th birthday(недаступная спасылка). Сіньхуа (11 лютага 2008). Архівавана з першакрыніцы 10 верасня 2011. Праверана 20 верасня 2008.
- ↑ Hanyu Pinyin to be standard system in 2009(недаступная спасылка). Taipei Times (18 верасня 2008). Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2011. Праверана 20 верасня 2008.
- ↑ Gov't to improve English-friendly environment(недаступная спасылка). The China Post (18 верасня 2008). Архівавана з першакрыніцы 19 верасня 2008. Праверана 20 верасня 2008.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- PinYin.info — a guide to the writing of Mandarin Chinese in romanization (англ.)
- New Edition Hanyu Pinyin Syllable Table Архівавана 24 студзеня 2009. (кіт.) (англ.)
- Little Pinyin App 1.0 online Архівавана 6 ліпеня 2009.
Стандарты ISO | |
---|---|
Пералікі: Пералік стандартаў ІСО · Пералік раманізацый ISO · Пералік стандартаў IEC Катэгорыі: Катэгорыя:Стандарты ISO · Катэгорыя:Пратаколы OSI | |
1 по 9999 | 1 · 2 · 3 · 4 · 6 · 7 · 9 · 16 · 31 (-0, -1, -2, -3, -4, -5, -6, -7, -8, -9, -10, -11, -12, -13) · 128 · 216 · 217 · 226 · 228 · 233 · 259 · 269 · 302 · 306 · 428 · 639 (-1, -2, -3, -5, -6) · 646 · 690 · 732 · 764 · 843 · 898 · 1000 · 1004 · 1007 · 1073-1 · 1413 · 1538 · 1745 · 2014 · 2015 · 2022 · 2108 · 2145 · 2146 · 2281 · 2709 · 2711 · 2788 · 3029 · 3103 · 3166 (-1, -2, -3) · 3297 · 3307 · 3602 · 3864 · 3901 · 3977 · 4031 · 4157 · 4217 · 5218 · 5775 · 5776 · 5964 · 6166 · 6344 · 6346 · 6425 · 6429 · 6438 · 6523 · 6709 · 7001 · 7002 · 7098 · 7185 · 7498 · 7736 · 7810 · 7811 · 7812 · 7813 · 7816 · 8000 · 8217 · 8571 · 8583 · 8601 · 8632 · 8652 · 8691 · 8807 · 8820-5 · 8859 (-1, -2, -3, -4, -5, -6, -7, -8, -9, -10, -11, -12, -13, -14, -15, -16) · 8879 · 9000 · 9075 · 9126 · 9241 · 9362 · 9407 · 9506 · 9529 · 9564 · 9594 · 9660 · 9897 · 9945 · 9984 · 9985 · 9995 |
10000 по 19999 | 10006 · 10118-3 · 10160 · 10161 · 10165 · 10179 · 10206 · 10303 · 10303-11 · 10303-21 · 10303-22 · 10303-238 · 10303-28 · 10383 · 10487 · 10585 · 10589 · 10646 · 10664 · 10746 · 10861 · 10957 · 10962 · 10967 · 11073 · 11170 · 11179 · 11404 · 11544 · 11783 · 11784 · 11785 · 11801 · 11898 · 11940 · 11941 · 11941 (TR) · 11992 · 12006 · 12182:1998 · 12207:1995 · 12207:2008 · 12234-2 · 13211 (-1, -2) · 13216 · 13250 · 13399 · 13406-2 · 13407 · 13450 · 13485 · 13490 · 13567 · 13568 · 13584 · 13616 · 14000 · 14031 · 14396 · 14443 · 14496-10 · 14496-14 · 14644 (-1, -2, -3, -4, -5, -6, -7, -8, -9) · 14649 · 14651 · 14698 · 14698-2 · 14750 · 14882 · 14971 · 15022 · 15189 · 15288 · 15291 · 15292 · 15408 · 15444 · 15445 · 15438 · 15504 · 15511 · 15686 · 15693 · 15706 · 15706-2 · 15707 · 15897 · 15919 · 15924 · 15926 · 15926 WIP · 15930 · 16023 · 16262 · 16750 · 17024 · 17025 · 17369 · 17799 · 18000 · 18004 · 18014 · 18245 · 18629 · 18916 · 19005 · 19011 · 19092-1 · 19092-2 · 19114 · 19115 · 19439 · 19501:2005 · 19752 · 19757 · 19770 · 19775-1 · 19794-5 |
20000+ | |
Гл. таксама: Усе артыкулы, якія пачынаюцца з «ISO» |
Вусныя формы |
| ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Пісьмовыя формы |
| ||||||
Архаічныя формы |
| ||||||
Заўвага: існуюць іншыя класіфікацыі. Выдзеленыя курсівам ідыёмы не ўсімі прызнаюцца як самастойныя. Поўны спіс кітайскіх дыялектаў |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.