For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Пржэмысловічы.

Пржэмысловічы

Пржэмысловічы (чэшск.: Přemyslovci) — першая княжацкая і каралеўская дынастыя ў Чэхіі, якая атрымала назву ад імя яе легендарнага заснавальніка Пржамысла, селяніна-аратага з сяла Стадзіцэ, і Лібушы - князёўны-прадказальніцы. Дынастыя існавала ад гістарычна пацверджанага 872 года да 1306. У 1198 годзе князь Пржамысл Отакар I стаў чэшскім каралём і атрымаў права перадаваць гэты тытул па спадчыне.

Найбольш вядомыя прадстаўнікі Пржэмысловічаў: Пржамысл Отакар I (кароль у 1198-1230), Вацлаў I (кіраваў у 1230-1253), Пржамысл Отакар II (кіраваў у 1253-1278), Вацлаў II. Пржэмысловічы былі першай і адзінай па паходжанні чэшскай кіруючай дынастыяй. У далейшым, за выключэннем караля Іржы з Падэбрад, усе каралі на чэшскім троне належалі да нечэшскіх дынастый.

Легендарны перыяд

[правіць | правіць зыходнік]

Паводле «Чэшскай хроніцы» («Chronica Boemorum», 1119—1125) Казьмы Пражскага заснавальнікам роду Пржэмысловічаў быў Пржамысл-Араты, з якім ажанілася Лібуша, адна з дочак міфічнага Крока, прабацькі чэшскага народа. Адным з іх нашчадкаў быў Госцівіт, а яго сын, Барывой — першы, гістарычна пацверджаны (872) князь дынастыі Пржэмысловічаў.

Пржэмысловічы ў IX—XII стагоддзях

[правіць | правіць зыходнік]

Першым Пржэмысловічам прыйшлося змагацца за ўладу над Чэхіяй. Іх праціўнікамі ўнутры Чэхіі выступалі роды Слаўнікавічаў і Вршовічаў. Баляслаў I, а потым і Олдржых далучылі да Чэхіі Маравію. Бржэціслаў I спрабаваў узмацніцца за кошт Польшчы і часова захапіў Сілезію, але яму прыйшлося стаць васалам Свяшчэннай Рымскай імперыі. Ураціславаў II падтрымліваў імператара Генрыха IV у барацьбе з ворагамі і за гэта атрымаў Лужыцкую (пазней абмененую на Усходнюю марку) і Мейсенскую маркі. А ў 1158 годзе стаў першым каралём Чэхіі і намінальным каралём Польшчы.

Познія Пржэмысловічы

[правіць | правіць зыходнік]
Уладанні Пржамысл Отакара II (шэрым) у 1272 годзе

Пржамысл Отакар I у 1198 годзе зноў атрымаў тытул караля і змог зрабіць яго спадчынным. Пры ім адбывалася актыўнае развіццё гарадоў. Яго ўнук Пржамысл Отакар II паспрабаваў пашырыць сваю ўладу да Адрыятычнага мора. У барацьбе з канкурэнтамі ён змог падпарадкаваць Аўстрыю, Штырыю, Карынцію, Краіну і Фрыуль. Новы імператар падтрымаў незадаволеных Пржамыслам суседзяў. Пржамысл Отакар II загінуў у адной з бітваў і яго сын Вацлаў II атрымаў толькі Чэхію і Маравію. Але Вацлаў II правёў шэраг мерапрыемстваў, якія ўмацавалі яго ўладу. Актыўная здабыча срэбра і рэформа фінансавай сістэмы дазволіла яму весці актыўную знешнюю палітыку. Вацлаў II стаў у 1300 годзе каралём Польшчы. У 1301 годзе ён змог зрабіць свайго сына каралём Венгрыі (кантралюючы толькі паўночна-заходнія раёны). Вацлаў памёр у 34 гадовым узросце, а яго 16-гадовы сын Вацлаў III хоць і атрымаў тры каралеўскія кароны (Чэхіі, Польшчы і Венгрыі), не змог іх захаваць. У 1305 годзе ён саступіў венгерскую карону, а ў 1306 годзе загінуў у Сілезіі.

Уладанні Вацлава II і Вацлава III      Каралеўства Багемія      Каралеўства Польшча      Меркаваныя ўладанні Вацлава III у Венгрыі      Васалы

Спадчына Пржамыслаў

[правіць | правіць зыходнік]

Пасля смерці Вацлава III пачалася барацьба паміж сваякамі Пржэмысловічаў за чэшскі трон, якая доўжылася чатыры гады — з 1306 па 1310. Спачатку чэшскі трон заняў Генрых, герцаг Карынцкі, граф Цірольскі (муж Ганны, сястры Вацлава), неўзабаве яго выгнаў Рудольф Габсбург (айчым Вацлава), але ў 1307 годзе ён памёр, і шляхта зноў абрала каралём Генрыха Карынцкага (1307—1310). Тым не менш, дваране не былі задаволены яго кіраваннем і ў выніку падтрымалі шлюб васямнаццацігадовай Елізаветы Пржамыслаўны, сястры Вацлава, з адзіным сынам імператара Генрыха VII чатырнаццацігадовым Янам Люксембургскім. Іаан Люксембургскі ў 1310 годзе авалодаў Прагай і быў каранаваны як чэшскі кароль (1310—1346).

Пасля 1306 года (забойства апошняга Пржэмысловіча) працягвала існаваць бакавая лінія Пржэмысловічаў, якая бярэ пачатак ад пазашлюбнага сына Пржамысла Отакара II — Мікулаша I. Прадстаўнікі гэтай лініі былі кіраўнікамі Опавы, Крнова і Раціборжа. У 1521 годзе, у сувязі са смерцю Валянціна Раціборскага уся опаўская лінія Пржэмысловічаў цалкам спынілася.

Кіраўнікі Чэхіі падчас Пржэмысловічаў (каля 8701310)

[правіць | правіць зыходнік]
  1. Баржывой I, сын Гасцівіта (870/872 — 889/894).
  2. Стоймір, князь Біліна (каля 883/884).
  3. Спытыгнеў I, сын Баржывоя I (каля894 — 915)
  4. Ураціславаў I, брат папярэдняга (915921)
  5. Вацлаў (Венцэслаў) I Святы, сын (916/921 — 929/935)*
  6. Баляслаў I Грозны, брат (929/935 — 972).
  7. Баляслаў II Набожны, сын (972999).
  8. Баляслаў III Руды, сын (9991002)(1003, пам. 1037).
  9. Уладзівой, сын Мешка I, князя Польшчы (10021003)*
  10. Ярамір, сын 8 (1003)(10041012)(10331034)(1034)*
  11. Баляслаў I Храбры, кароль Польшчы (10031004).
  12. Олдржых (Удальрых), сын 8 (10121033)(1034).
  13. Бржэціслаў I, сын (10341055).
  14. Спытыгнеў II, сын (10551061).
  15. Ураціславаў II, брат (10611092, маркграф Маравіі 10481061, кароль Чэхіі з 1086).
    • Юдзіта Чэшская, дачка (каля 1056/58 — 25.12.1086)
  16. Конрад, брат (1092).
  17. Бржэціслаў II Малодшы, сын Ураціславава II (10921100)*
  18. Баржывой II, брат (11011107)(11171120, пам. 1124).
  19. Сватоплук (Святаполк), пляменнік (11071109)*
  20. Атон (Ота) Чорны, брат (1109, у Оламаўцы 11071126).
  21. Уладзіслаў I, сын 15 (11091117)(11201125).
  22. Сабеслаў I, брат (11251140, у Брно 11151123).
  23. Уладзіслаў II, сын Уладзіслава I (11401173, з 1158 кароль).
  24. Фрыдрых (Бедржых), сын Уладзіслава II (1173)(11781179).
  25. Сабеслаў II, сын Сабеслава I (11731178)*
  26. Фрыдрых (Бедржых), сын Уладзіслава II (11791189).
  27. Конрад II Ота, унук 20 (11891191, у Зноеме 11501189).
  28. Вацлаў II, сын 21 (11911192)*
  29. Пржэмысл Отакар I, сын 22 (11921193)(11971230, з 1198 кароль).
  30. Індржых (Генрых) Бржэціслаў, арх. Прагі, брат 26 (11931197)*
  31. Уладзіслаў Індржых, сын 22 (1197, маркграф Маравіі з 1186).
  32. Вацлаў I Аднавокі, сын 28 (12301253).
  33. Пржэмысл Отакар II, сын (12531278)*
  34. Вацлаў II, сын (12781305, кароль Польшчы 13001305).
  35. Атон IV, маркграф Брандэнбурга (апякун 12781283).
  36. Завіш з Фалькенштэйна (апякун 12841290).
  37. Вацлаў III, сын (13051306, кароль Венгрыі з 1301, кароль Польшчы з 1305)*
  38. Эльжбета Рыкса, маці (рэгентка 13051306).
  39. Рудольф Габсбург, герцаг Аўстрыі, унук 32 (13061307).
  40. Індржых Харутанскі (Генрых, герцаг Карынціі), зяць 33 (13071310).

Гісторыя роду Пржэмысловічаў падрабязна апісана Казьмой Пражскім у «Чэшскай хроніцы» (1119—1125).

  • [1] Архівавана 29 сакавіка 2014.
  • BOHEMIA (англ.). Foundation for Medieval Genealogy. Праверана 17 ліпеня 2011.
  • MORAVIA (англ.). Foundation for Medieval Genealogy. Праверана 17 ліпеня 2011.
  • DUKES of TROPPAU [OPAWA and JÄGERNDORF (PŘEMYSLID)] (англ.). Foundation for Medieval Genealogy. Праверана 17 ліпеня 2011.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Пржэмысловічы
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?