Паўлу Фрэйрэ
| Паўлу Фрэйрэ | |
|---|---|
| парт.: Paulo Freire | |
 | |
| Дата нараджэння | 19 верасня 1921[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 2 мая 1997[1][2][…] (75 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | настаўнік, пісьменнік, адвакат, філосаф, педагог, паэт |
| Навуковая сфера | філасофія[4] і педагогіка[4] |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
| Партыя | |
| Узнагароды | |
| Сайт | pedagogyoftheoppressed.com |
 Цытаты ў Вікіцытатніку | |
 Творы ў Вікікрыніцах | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Паўлу Фрэйрэ (парт.: Paulo Freire, 19 верасня 1921[1][2][…], Рэсіфі — 2 мая 1997[1][2][…], Сан-Паўлу) — бразільскі псіхолаг-педагог, тэарэтык педагогікі. У сваёй філасофіі педагогікі ён аб’яднаў класічныя падыходы Платона, сучасную марксісцкую крытыку і тэорыю барацьбы з каланіялізмам[5].
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Ураджэнец сям’і сярэдняга дастатку з Рэсіфі (штат Пернамбуку), Фрэйрэ спазнаў голад і галечу ў гады эканамічнага крызісу 1930-х, калі цяжкае эканамічнае становішча не дазваляла яму атрымаць паўнацэнную адукацыю. У 1931 годзе сям’я перабралася ў Жабоатан-дус-Гуарарапіс.
У 1943 годзе Фрэйрэ паступіў ва Універсітэт Рэсіфі. Хоць ён вучыўся на юрыста, але шмат часу надаваў вывучэнню філасофіі (асабліва фенаменалогіі) і псіхалогіі мовы. Пасля выпуску ён вырашыў не працаваць па спецыяльнасці, а стаў настаўнікам партугальскай мовы ў сярэдняй школе. У 1944 годзе ажаніўся з Эльзай Майі Костка дэ Алівейра, з якой разам працаваў у школе і выхаваў пецярых дзяцей.
У 1946 годзе Фрэйрэ быў прызначаны дырэктарам аддзела адукацыі і культуры сацыяльнай службы штата Пернамбуку.
Свае ідэі аб філасофіі адукацыі ён выказаў у доктарскай дысертацыі, абароненай ва Універсітэце Рэсіфі ў 1959 годзе. Там жа ён выкладаў гісторыю і філасофію педагогікі. У 1961 г. Фрэйрэ быў прызначаны дырэктарам Дэпартамента культурнага развіцця ва Універсітэце Рэсіфі.
У 1962 годзе ён атрымлівае магчымасць прымяніць сваю тэорыю на практыцы і навучае 300 непісьменных работнікаў цукровых плантацый чытаць і пісаць за 45 дзён. Пасля гэтага бразільскі ўрад левацэнтрысцкага прэзідэнта Жуана Гуларта ўхваляе стварэнне тысяч падобных культурных гурткоў па ўсёй краіне.
У 1964 годзе, пасля правага ваеннага перавароту, дыктатура забараняе іх дзейнасць. Фрэйрэ, будучы хрысціянскім сацыялістам, сімпатызаваў Кубінскай рэвалюцыі і левым рухам у краіне, быў арыштаваны і заключаны ў турму як «здраднік», дзе знаходзіўся 70 дзён. Пасля выгнання і кароткачасовага знаходжання ў Балівіі, Фрэйрэ 5 гадоў працуе ў Чылі на мясцовы хрысціянска-дэмакратычны ўрад і ХСА пры ААН, у тым ліку ў чылійскім інстытуце аграрных рэформаў над праграмай адукацыі дарослых.
У 1967 годзе Фрэйрэ публікуе сваю першую кнігу «Адукацыя як практыка волі». Яго самая вядомая кніга «Педагогіка прыгнечаных» упершыню апублікаваная ў Партугаліі ў 1968 годзе. У 1970 годзе кніга была перакладзеная на іспанскую і англійскую мовы. У самой Бразіліі кніга была выдадзена толькі ў 1974 годзе ва ўмовах паслаблення аўтарытарнага рэжыму.
Правёўшы год у Кембрыджы (штат Масачусэтс), дзе ён выкладаў у педагагічнай школе Гарвардскага ўніверсітэта, Фрэйрэ перабраўся ў Жэневу (Швейцарыя), дзе быў спецыяльным саветнікам Сусветнага савета цэркваў у пытаннях адукацыі. Акрамя таго, ён кансультаваў левыя рухі, якія прыйшлі да ўлады ў былых партугальскіх калоніях (у тым ліку ў Мазамбіку і Гвінеі-Бісау), у галіне стварэння адукацыйных сістэм і барацьбы з непісьменнасцю.
На радзіму Фрэйрэ змог вярнуцца толькі ў 1980 годзе. Фрэйрэ ўступіў у Партыю працоўных і адказваў за партыйную праграму ліквідацыі непісьменнасці сярод дарослага насельніцтва Сан-Паўлу з 1980 па 1986 год. Калі ПП перамагла на муніцыпальных выбарах 1988 года, Фрэйрэ быў прызначаны сакратаром па адукацыі штата Сан-Паўлу.
Творчасць
[правіць | правіць зыходнік]
Паўлу Фрэйрэ працаваў у галіне народнай адукацыі і займаўся філасофіяй адукацыі, што дазволіла аб’яднаць не толькі класічныя падыходы Платона, але і сучасную марксісцкую крытыку і тэорыю барацьбы з каланіялізмам. «Педагогіку прыгнечаных» можна разглядаць як развіццё або адказ на кнігу Франца Фанона «Праклятыя заклеймённыя», у якой падкрэсліваецца неабходнасць забеспячэння карэннага насельніцтва такой адукацыяй, якая будзе з’яўляцца адначасова сучаснай (замест традыцыйнай, патрыярхальнай) і антыкаланіяльнай (а не проста асалодаю культуры каланізатараў).
Сярод прадстаўнікоў розных філасофскіх пазіцый, якія паўплывалі на яго светапогляд, ён называў наступныя імёны: «Сартр і Мунье, Эрых Фром і Луі Альтюсе, Артэга-і-Гасэт і Мао, Марцін Лютэр Кінг і Чэ Гевара, Унамуна і Маркузэ».
Сачыненні
[правіць | правіць зыходнік]- Паўлу Фрэйрэ. «Адукацыя як практыка вызвалення». (Фрагмент у фармаце PDF) Архівавана 3 верасня 2013.
- Фрэйрэ П. Педагогіка прыгнечаных = Pedagogia do Oprimido (1970) / Пер. Н. Дзям’янава. — М .: Радыкальная тэорыя і практыка, 2019. — 176 с. — 500 экз.
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]- Лібертарная педагогіка
- Рая Дунаеўская
- Тэалогія вызвалення
- Антон Сямёнавіч Макаранка
- Іван Іліч
- Пітэр Макларен
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ а б в г Paulo Freire // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б в г Itaú Cultural Paulo Freire // Enciclopédia Itaú Cultural — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7 Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ LIBRIS — 2012. Праверана 24 жніўня 2018.
- ↑ а б Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
- ↑ Паулу Фрейре на The Person
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
|
Паўлу Фрэйрэ ў Вікіцытатніку |
|---|---|
|
Паўлу Фрэйрэ ў Вікікрыніцах |
|
Паўлу Фрэйрэ на Вікісховішчы |
- The Paulo and Nita Freire International Project for Critical Pedagogy
- The Paulo Freire Institute at UCLA Архівавана 27 лістапада 2006.
- The Paulo Freire Institute of South Africa
- Instituto Paulo Freire of Spain
- Instituto Paulo Freire Архівавана 22 красавіка 2017., Бразилия
- Paulo Freire Institute, Мальта
- Paulo Freire Research Center Архівавана 27 верасня 2007., Финляндия
- Paulo Freire Freedom School Архівавана 28 снежня 2018., Аризона
- Freire Charter School in Philadelphia
- The Center of Critical Pedagogy(недаступная спасылка), Тель-Авив
- Политика невозможного Фатима Фрейре в диалоге с Contra File
Тэматычныя сайты | ||||
|---|---|---|---|---|
| Слоўнікі і энцыклапедыі | ||||
| Генеалогія і некрапалістыка | ||||
| ||||
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
