Лёгкая атлетыка
Характарыстыка
Катэгорыя	на адкрытым паветры, у памяшканні
Першыя спаборніцтвы
Год	776 год да н.э.
Алімпійскія гульні	1896
Чэмпіянат свету	1983 год
Чэмпіянат Еўропы	1934 год
Міжнародная федэрацыя
Назва	Сусветная лёгкая атлетыка
Год заснавання	1912 год
Вэб-сайт	worldathletics.org

Лё́гкая атле́тыка — алімпійскі від спорту, які ўключае бег, скачкі і кіданне. Кіданні і скачкі звычайна адбываюцца ў цэнтральнай плошчы стадыёна, тады як бег праходзіць па-за травяным пакрыццём пляцоўкі. Лёгкая атлетыка складаецца з такіх спартыўных дысцыплін, як спаборніцтвы на стадыёне, шашэйны бег, бег па перасечанай мясцовасці і спартыўная хадзьба. Самыя вядомыя спаборніцтвы па гэтаму віду спорту — спаборніцтвы па лёгкай атлетыцы на Алімпійскіх гульнях і чэмпіянат свету па лёгкай атлетыцы. Міжнародная асацыяцыя лёгкаатлетычных федэрацый (ІААФ) з’яўляецца міжнародным органам па лёгкай атлетыцы, яна была створана ў 1912 годзе і на сёння аб’ядноўвае 213 нацыянальных федэрацый.

Лёгкая атлетыка, як правіла, складаецца з індывідуальных відаў спорту, дзе спартсмены супернічаюць адзін з адным дзеля выяўлення пераможцы. У спаборніцтвах на хуткасць перамагае спартсмен з самым хуткім часам, у той час як у скачках і кіданнях перамагае спартсмен, які дамогся найбольшай адлегласці альбо вышыні. Спаборніцтвы па бегу падзяляюцца на спрынт, бег на сярэднія і доўгія дыстанцыі, эстафеты і бег з бар’ерамі. Спаборніцтвы па скачках уключаюць у сябе скачкі ў даўжыню, патройны скачок, скачкі ў вышыню і скачкі з шастом, у той час як найбольш распаўсюджанымі спаборніцтвамі ў кіданні з’яўляюцца штурханне ядра, кіданне дзіды, кіданне дыска і штурханне молата. Ёсць таксама шматбор’і, як сямібор’е і дзесяцібор’е, у якім спартсмены спаборнічаюць у некалькіх з пералічаных відаў.

Лепшыя паказчыкі ў кожнай з дысцыплін лёгкай атлетыкі ўсталеўваюцца на сусветным і нацыянальным узроўнях і называюцца сусветнымі і нацыянальнымі рэкордамі, таксама рэкорды ўсталёўваюцца на асабістым узроўні. Аднак спартсмены, якія парушылі правілы спаборніцтваў, дыскваліфікуюцца са спаборніцтваў, і іх дасягненні не ўлічваюцца.

У большасці выпадкаў лёгкаатлетычны стадыён бывае сумешчаны з футбольным стадыёнам і полем, як то мінскі стадыён «Дынама». У ЗША лёгкаатлетычны стадыён сумешчаны са стадыёнам для амерыканскага футбола або лакросу. Лёгкаатлетычны стадыён стандартна ўключае ў сябе авальную 400-метровую дарожку, якая звычайна складаецца з 8 ці 9 асобных дарожак, а таксама сектараў для спаборніцтваў у скоках і кіданнях. Дарожка для бегу на 3000 метраў з перашкодамі мае асаблівую разметку, а перашкода з вадой вынесеная на спецыяльны віраж.

Прынята вымяраць дыстанцыю на стадыёнах у метрах, як то бег на 10 000 метраў, а на шашы або адкрытай мясцовасці ў кіламетрах, як то крос 10 кіламетраў. Дарожкі на стадыёнах маюць спецыяльную разметку, якая адзначае старт усіх бегавых дысцыплінаў і калідоры для перадачы эстафеты. Часам спаборніцтвы па кіданні молата ці дзіды вылучаюць у асобную праграму ці ўвогуле выносяць за межы стадыёна, бо патэнцыйна снарад, які выпадкова выляцеў за межы сектара, можа нанесці калецтва іншым удзельнікам спаборніцтваў або гледачам.

Стандартна ўключае ў сябе авальную 200-метровую дарожку, якая складаецца з чатырох-шасці асобных дарожак, дарожку для бегу на 60 метраў і сектараў для скачковых відаў. Адзіны від для кіданняў, які ўваходзіць у праграму зімовага сезона ў закрытых памяшканнях, — гэта штурханне ядра; як правіла, ён не мае спецыяльнага сектара і арганізуецца асобна на месцы іншых сектараў. Афіцыйныя спаборніцтвы Міжнароднай асацыяцыі лёгкаатлетычных федэрацый праводзяцца толькі на 200-метровай дарожцы, аднак існуюць стадыёны з нестандартнай дарожкай, як то 140 метраў, 300 метраў і іншыя.

У манежы на віражах закладваюць пэўны вугал ухілу, звычайна да 18°, які палягчае бегунам праходжанне дыстанцыі на паваротах з малым радыусам крывізны. Пачынаючы з 2006 года, дыстанцыя 200 метраў была выключана з праграмы чэмпіянатаў свету і Еўропы паводле меркаванняў, што ўдзельнікі пастаўленыя ў няроўныя ўмовы, бо той, хто бяжыць па знешняй дарожцы, знаходзіцца ў самых выгадных умовах. Аднак на некаторых спаборніцтвах забегі на 200-метровай дыстанцыі праводзяцца да гэтага часу.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Лёгкая атлетыка
• Афіцыйны сайт ІААФ
• Беларуская федэрацыя лёгкай атлетыкі
• Сайт еўрапейскай атлетыкі
• Track and Field News

Алімпійскія віды спорту
Летнія	Акадэмічнае веславанне (АГ) Бадмінтон (АГ) Баскетбол (АГ) Бейсбол (АГ) Бокс (АГ) Барацьба (АГ) Веласіпедны спорт (АГ) Воднае пола (АГ) Валейбол (АГ) Гандбол (АГ) Гольф (АГ) Веславанне на байдарках і каноэ (АГ) Дзюдо (АГ) Конны спорт (АГ) Лёгкая атлетыка (АГ) Настольны тэніс (АГ) Парусны спорт (АГ) Плаванне (АГ) Скачкі ў ваду (АГ) Скачкі на батуце (АГ) Рэгбі-7 (АГ) Сінхроннае плаванне (АГ) Сучаснае пяцібор’е (АГ) Спартыўная гімнастыка (АГ) Спартыўнае скалалажанне (АГ) Стральба (АГ) Стральба з лука (АГ) Тэніс (АГ) Трыятлон (АГ) Тэквандо (АГ) Цяжкая атлетыка (АГ) Фехтаванне (АГ) Футбол (АГ) Хакей на траве (АГ) Мастацкая гімнастыка (АГ)
Зімовыя	Біятлон (АГ) Бобслей (АГ) Гарналыжны спорт (АГ) Кёрлінг (АГ) Канькабежны спорт (АГ) Лыжныя гонкі (АГ) Лыжнае дваябор’е (АГ) Скачкі на лыжах з трампліна (АГ) Санны спорт (АГ) Скелетон (АГ) Снаўбордынг (АГ) Фігурнае катанне (АГ) Фрыстайл (АГ) Хакей з шайбай (АГ) Шорт-трэк (АГ)
Выключаныя	Баскская пелота (АГ) Водна-маторны спорт (АГ) Жо-дэ-пом (АГ) Крыкет (АГ) Кракет (АГ) Лакрос (АГ) Перацягванне каната (АГ) Пола (АГ) Рэгбі (АГ) Рокі (АГ) Рэкетс (АГ) Софтбол (АГ)
Паказальныя	Хакей з мячом (АГ)