Дзюдо
яп.: 柔道
Дата заснавання / стварэння	1882
Заснавальнік	Kanō Jigorō[d]
Орган улады	International Judo Federation[d]
Краіна паходжання	Японія
Першаадкрывальнік	Kanō Jigorō[d]
Дата адкрыцця	1882[1]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дзюдо — японскае баявое мастацтва, філасофія і спартыўнае адзінаборства без зброі, створанае ў канцы XIX ст. на аснове дзюдзюцу японскім майстрам баявых мастацтваў Дзігора Кано, які таксама сфармуляваў асноўныя правілы і прынцыпы трэніровак і правядзення спаборніцтваў. Датай нараджэння дзюдо лічыцца дзень заснавання Кано першай школы дзюдо Кадакан (яп.: 讲道 馆, «дом вывучэння Шляху») у 1882 годзе. Паводле прынятай у Японіі класіфікацыі, дзюдо адносіцца да так званых сучасных баявых мастацтваў^[2].

У адрозненне ад бокса, каратэ і іншых ударных стыляў адзінаборстваў, асновай дзюдо з’яўляюцца кідкі, болевыя прыёмы, утрыманні і задушванні, як у стойцы, так і ў партэры. Удары і частка найбольш траўманебяспечных прыёмаў вывучаюцца толькі ў кірунку ката. Ад іншых відаў барацьбы, як грэка-рымская барацьба, вольная барацьба, дзюдо адрозніваецца меншым ужываннем фізічнай сілы пры выкананні прыёмаў і вялікай разнастайнасцю дазволеных тэхнічных дзеянняў.

Валодаючы значным філасофскім складнікам, дзюдо грунтуецца на двух галоўных прынцыпах: узаемная дапамога і разуменне для дасягнення большага прагрэсу, а таксама найлепшае выкарыстанне цела і духу. Перад дзюдаістамі традыцыйна ставяцца мэты фізічнага выхавання, падрыхтоўкі да рукапашнага бою і ўдасканалення свядомасці, што патрабуе дысцыпліны, настойлівасці, самакантролю, выканання этыкету, разумення суадносін паміж поспехам і неабходнымі для яго дасягнення намаганнямі. Акрамя гэтага, дзюдо спрыяе развіццю іншых станоўчых якасцей, як маральнасць, назіральнасць, памяць і ўяўленне^[3].

У цяперашні час паралельна развіваюцца так званае традыцыйнае дзюдо і спартыўнае дзюдо, спаборніцтвы па якім праводзяцца на міжнародным узроўні і ўваходзяць у праграму Алімпійскіх гульняў. У спартыўным дзюдо, якое развіваецца пад эгідай Міжнароднай федэрацыі дзюдо (IJF), робіцца большы акцэнт на спаборніцкі складнік, у той час як у традыцыйным дзюдо дадатковая ўвага надаецца пытанням самаабароны і філасофіі, што, не ў апошнюю чаргу, паўплывала на адрозненні ў правілах спаборніцтваў і дазволеных прыёмах.

Тэхніка дзюдо была пакладзена ў аснову шматлікіх сучасных стыляў адзінаборстваў, як самба, бразільскага джыу-джыцу, Кавалісі Ру дзюдзюцу, Косэн дзюдо. Дзюдо ў юнацтве займаліся Марыхэй Уэшыба (стваральнік айкідо), Міцуі Маэда (родапачынальнік бразільскага джыу-джыцу), Васіль Ашчэпкаў (адзін са стваральнікаў самба) і Годзю Сіёда (заснавальнік стылю Ёсінкан айкідо)^[3].

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Дзюдо
• Афіцыйны сайт Кадакан дзюдо
• Міжнародная федэрацыя дзюдо

Алімпійскія віды спорту
Летнія	Акадэмічнае веславанне (АГ) Бадмінтон (АГ) Баскетбол (АГ) Бейсбол (АГ) Бокс (АГ) Барацьба (АГ) Веласпорт (АГ) Воднае пола (АГ) Валейбол (АГ) Гандбол (АГ) Гольф (АГ) Веславанне на байдарках і каноэ (АГ) Дзюдо (АГ) Конны спорт (АГ) Лёгкая атлетыка (АГ) Настольны тэніс (АГ) Парусны спорт (АГ) Плаванне (АГ) Скачкі ў ваду (АГ) Скачкі на батуце (АГ) Рэгбі-7 (АГ) Сінхроннае плаванне (АГ) Сучаснае пяцібор’е (АГ) Спартыўная гімнастыка (АГ) Спартыўнае скалалажанне (АГ) Стральба (АГ) Стральба з лука (АГ) Тэніс (АГ) Трыятлон (АГ) Тэквандо (АГ) Цяжкая атлетыка (АГ) Фехтаванне (АГ) Футбол (АГ) Хакей на траве (АГ) Мастацкая гімнастыка (АГ)
Зімовыя	Біятлон (АГ) Бобслей (АГ) Гарналыжны спорт (АГ) Кёрлінг (АГ) Канькабежны спорт (АГ) Лыжныя гонкі (АГ) Лыжнае дваябор’е (АГ) Скачкі на лыжах з трампліна (АГ) Санны спорт (АГ) Скелетон (АГ) Снаўбордынг (АГ) Фігурнае катанне (АГ) Фрыстайл (АГ) Хакей з шайбай (АГ) Шорт-трэк (АГ)
Выключаныя	Баскская пелота (АГ) Водна-маторны спорт (АГ) Жо-дэ-пом (АГ) Крыкет (АГ) Кракет (АГ) Лакрос (АГ) Перацягванне каната (АГ) Пола (АГ) Рэгбі (АГ) Рокі (АГ) Рэкетс (АГ) Софтбол (АГ)
Паказальныя	Хакей з мячом (АГ)