Катастрофа Іл-76 пад Віцебскам
Іл-76 савецкіх ВПС
Агульныя звесткі
Дата	23 лістапада 1979
Характар	Сутыкненне з зямлёй у некіравальным палёце
Прычына	тэхнічная няспраўнасць
Месца	Вёска Гараны, Віцебскі раён, Віцебская вобласць, (БССР)
Паветранае судна
Мадэль	Іл-76
Пункт вылету	Віцебск-Паўночны (БССР)
Пункт прызначэння	Віцебск-Паўночны (БССР)
Рэйс	трэніравальны палёт
Бартавы нумар	СССР-86714
Экіпаж	7
Выжылых	0

Катастрофа Іл-76 пад Віцебскам — авіяцыйная катастрофа самалёта Іл-76 савецкіх ВПС, якая адбылася ў пятніцу 23 лістапада 1979 года каля вёскі Гараны Віцебскага раёна, Віцебскай вобласці, БССР, пры гэтым загінуў экіпаж самалёта (7 чалавек). Першая катастрофа з удзелам ваенна-транспартнага самалёта Іл-76 у гісторыі авіяцыі.

Іл-76 з рэгістрацыйным нумарам CCCP-86714 (завадскі — 053403067, серыйны — 02/07) быў выпушчаны Ташкенцкім авіяцыйным заводам у 1975 годзе. На момант катастрфоы лічыўся адносна новым. Самалёт перададзены Мiнiстэрству абароны СССР і далей ён паступіў у 339-й ваенна-транспартны авіяцыйны полк, які размяшчаўся на ваенным аэрадроме Віцебск-Паўночны ў Беларусі

• Капітан Панфілаў Ю. І. — камандзір.
• Лейтэнант Крайноў Ю. Е. — памочнік камандзіра.
• Старшы лейтэнант Папкоў А. Н. — штурман.
• Старшы лейтэнант Белазёраў А. Д. — бортінжынер.
• Старшы лейтэнант Лагода В. А. — бортінжынер.
• Прапаршчык Парафіянавічус Р. А. — радыст.
• Прапаршчык Здароўцаў А. В. — стралок.

Экіпаж 339-га палка выконваў трэніровачны палёт ноччу пры воблачнасці 10 балаў на вышыні 150 м з бачнасцю 2 км.

На прамой пасля чацвёртага развароту і давыпуска закрылкаў на 43°, на аддаленасці 12 км да УПП, пры нейтральным становішчы элеронаў пачалося самаадвольнае інтэнсіўнае (да 65°) краненне і разварот самалёта налева са зніжэннем з сярэдняй вертыкальнай хуткасцю да 25-27 м/сек і з вуглом тангажу ад −23° да +4° (у момант дотыку да зямлі). Праз 1 секунду пасля пачатку кранення КК пачаў парыраванне нахілу поўным адхіленнем элеронаў і руля напрамку направа на кут больш за 11° з адначасовым адхіленнем руля вышыні уверх і наступнай дачай каманды на ўборку закрылкі, што прывяло да памяншэння нахілу да 36,5° і змене кута тангажу . Па меры памяншэння нахілу КК кароткачасова (на працягу 1 секунды) адхіліў элероны ў становішча, блізкае да нейтральнага, што зноў прывяло да павелічэння нахілу, якое КК парыраваў поўным адхіленнем элеронов і руля напрамкі, паменшыўшы нахіл да 33-35°. Самалёт разгарнуўся на 180°, страціў вышыню і з нахілам 33°-35° левай плоскасцю зачын за зямлю, цалкам разбурыўся і згарэў. Катастрофа адбылася ў поле блізу вёскі Гараны Віцебскага раёна. Экіпаж загінуў.

Катастрофа адбылася з-за канструктыўна-вытворчага недахопу — разбурэння трансмісіі левага закрылкі — абрыў вала з-за разбурэння відэльцы вядучай шасцярні левага вуглавога рэдуктара, у выніку чаго левае закрылок пад уздзеяннем аэрадынамічных сіл прыбраўся да 10 °. Гэта, пры цалкам выпушчаным (43º) правам закрылкі, стварыла вялікі кренящий момант налева. У дадзенай аварыйнай сітуацыі экіпаж дзейнічаў правільна. Для вываду самалёта са складанага становішча не хапіла запасу вышыні.

• Авиационные происшествия, инциденты и авиакатастрофы военной авиации в СССР и России факты, история, статистика
• МЕМОРИАЛ ЭКИПАЖУ САМОЛЁТА ИЛ-76
• Тяжелейшие техногенные происшествия Беларуси

Катастрофы ў Беларусі
Тэхнагенныя	Патоп на Дубравенцы (1942) Выбух на Мінскім радыёзаводзе (1972) Чарнобыльская катастрофа (1986) Выбух і пажар на заводзе «Пінскдрэў-ДСП» (2010) Выбух на Светлагорскім цэлюлозна-кардонным камбінаце (2023)
Транспартныя	Крушэнне парахода «Надзея» (1919) Крушэнне цягніка «Вільня — Мінск» на перагоне «Радашковічы — Заслаўе» (1919) Сутыкненне цягнікоў на станцыі «Крыжоўка» (1977) Пажар у аўтобусе ў Мінску (1980) Падзенне аўтобуса пад Хацежынам (1991) Сутыкненне аўтобусаў у Маларыцкім раёне (2011) ДТЗ у Барысаўскім раёне (2020) ДТЗ у Смалявіцкім раёне (2023)
Авіяцыйныя	Катастрофа С-47 пад Маладзечнам (1944) Катастрофа Іл-12 у Мінску (1960) Сутыкненне Мі-4 пад Ружанамі (1974) Катастрофа Ан-24Б пад Мінскам (1979) Катастрофа Іл-76 пад Віцебскам (1979) Катастрофа Як-42 пад Нароўляй (1982) Катастрофа Ту-134А пад Мінскам (1985) Катастрофа Міг-25РУ пад Шчучынам (1992) Збіццё паветранага шара ў Бярозаўскім раёне (1995) Катастрофа Су-27 пад Арабаўшчынай (1996) Катастрофа BAe-125 пад Мінскам (2009) Катастрофа PZL «Kania» пад Высокім (2009) Катастрофа MD-500 пад Мінскам (2010) Катастрофа МіГ-29 пад Ганцавічамі (2010) Катастрофа Eurocopter AS 355 NP на Пастаўшчыне (2011) Катастрофа Мі-24 пад Пружанамі (2011) Катастрофа Як-130 у Баранавічах (2021)
Прыродныя	Хаўер (2013) Ураган 13—14 ліпеня (2024)
Іншыя	Пажар у Гомелі (1737) Пажар у Мінску (1881) Пажар у Гродне (1885) Пажар ў дзіцячых яслях вёскі Грамошча (1933) Пажар у Клубе НКДБ (1946) Пажар у вёсцы Буса (1957) Выбух у Маладушы (1959) Трагедыя на Нямізе (1999) Пажар у Казлоўшчынскім псіханеўралагічным доме-інтэрнаце (2003) Абвал даху ў Краснапольскай сярэдняй школе (2004) Выбух на станцыі метро «Кастрычніцкая» (2011)