For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Згуртаванне беларусаў Канады.

Згуртаванне беларусаў Канады

Згуртаванне беларусаў Канады
Краіна
Адміністрацыйны цэнтр
Тып арганізацыі асацыяцыя[d]
Алена Лявончанка[d][1]
Заснаванне
Дата заснавання 28 лістапада 1948
belarusians.ca

Згуртаванне беларусаў Канады — арганізацыя беларускай дыяспары Канады. Заснавана 28 лістапада 1948 у Таронта 14-ю беларусамі, ініцыятарам і кіраўніком гэтай групы быў Кастусь Акула.

У сакавіку 1949 праз ЗБК было арганізавана святкавання Дня волі (25.3), а 28 мая 1949 у Таронта адбыўся 1-ы Агульны з'езд ЗБК, старшынёй Галоўнай управы ЗБК прызначаны Кастусь Акула. Былі заснаваныя аддзелы ЗБК у Таронта, Гамільтане, Лондане, Атаве, Садбуры і Манрэалі. На 4-м Агульным з'ездзе ЗБК (май 1952) большасць сяброў ЗБК выказала падтрымку Радзе і Ураду БНР і БАПЦ, меншая частка, якая выказвалася за апалітычнасць ЗБК, у выніку пакінула з'езд і заснавала Беларускае нацыянальнае аб'яднанне (БНА), а пры ім царкву Еўфрасінні Полацкай.

У 1951 пры ўніверсітэце Таронта дзякуючы ЗБК створаны лектарат беларусазнаўства (праіснаваў да 1953 года, калі яго лектар Вінцэнта Жук-Грышкевіча пераехаў у Мюнхен для працы ў беларускай рэдакцыі Радыё «Вызваленне» (цяпер Радыё «Свабода»). У 1952 праз ЗБК арганізаваная 1-я Сустрэча беларусаў Паўночнай Амерыкі, у тым жа годзе сябра ЗБК В. Жук-Грышкевіч рэпрэзентаваў беларусаў на «Пакс Романа», што адбываўся ў Таронта і Квебек-сіці. У 1953 годзе намаганнямі Вінцэнта Жук-Грышкевіча заснавана каса самапомачы — Belorussian (Toronto) Credit Union Ltd. Улетку 1954 ЗБК набыла дом на Дандас-стрыт, дзе БАПЦ адкрыла царкву Св. Кірылы Тураўскага. Але гэты дом мала адпавядаў патрэбам ЗБК, таму ў 1959 годзе быў прададзены (~10 млн. канадскіх дол.), і за сумесныя з БАПЦ грошы куплены будынак на Сант-Кларэнс авеню, 524, дзе быў створаны Беларускі рэлігійна-грамадскі цэнтр у Таронта. Пры старшыні ЗБК Антоне Маркевічу (2-я пал. 1950-х) ЗБК праз Таронтаўскае радыё арганізавала беларускія перадачы. ЗБК адзначаліся ўсе значныя для беларусаў і Беларусі святы і ўгодкі: Дзень беларускага друку, ладзіліся выстаўкі, імпрэзы і чытанні, у т.л. у супрацоўніцтве з іншымі беларускімі арганізацыямі Паўночнай Амерыкі, напрыклад з Беларускім інстытутам навукі і мастацтва ў Нью-Ёрку.

У студзені 1966 года заснаваны Каардынацыйны камітэт беларусаў Канады (ККБК), заснавальнікамі яго былі: Беларуская самапомач у Атаве, БНА, ЗБК, а ў 1967 далучыліся Беларускі інстытут навукі і мастацтва ў Канадзе і Саюз моладзі Канады, а ў 1980 годзе Згуртаванне беларусаў у правінцыі Квебек.

У 1967 В. Жук-Грышкевіч прыняў удзел у 2-й Канферэнцыі славян Канады, якая адбывалася пры ўніверсітэце Атавы, з дакладам "Беларусы і канадская статыстыка ў якім даводзіў, што беларусаў у Канадзе больш за 50 тысяч і яны мусяць быць адзначаны ў дзяржаўнай статыстыцы. Пасля гэтай канферэнцыі ў супрацоўніцтве з Беларускім інстытутам навукі і мастацтва ў Нью-Ёрку быў створаны Беларускі інстытут навукі і мастацтва ў Канадзе.

У 1960-я ЗБК удзельнічала ў грамадскім абмеркаванні дзяржаўнай моўнай палітыкі распачатым урадам Канады праз Камісію білінгвізму, ад ЗБК прадстаўлены былі два ліста — адзін ад магістра Алеся Грыцука, другі ад доктара Барыса Рагулі. У выніку камісія вырашыла, што Канада краіна двухмоўная і двухкультурная, але гэта было непрымальна для грамадзян Канады розных іншых этнічных прыналежнасцей, якія складалі тады каля 40 % насельніцтва Канады. Тады ў снежні 1968 года пад кіраўніцтвам сенатара Паўла Юзыка ў Таронта адбылася «Thinkers' Conference» па справе прававога стану культур этнічных груп. На гэтай канферэнцыі беларусаў прэзентаваў В. Жук-Грышкевіч. Канферэнцыя вынесла рэзалюцыю, каб дамагацца прызнання Канады краінай двухмоўнай, але шматкультурнай. У выніку ў 1971 годзе ў Канадзе абвешчана палітыка шматкультурнасці, а ў 1973 годзе створана Кансультатыўная рада па справах шматкультурнасці, якая складалася са 100 асоб — прадстаўнікоў розных этнічных груп Канады, якія ўсе былі прызначаныя ўрадам Канады, ад беларусаў была прызначаная Раіса Жук-Грышкевіч (займала пасаду 7 гадоў). Этнічныя арганізацыі былі незадаволены, што сябры Кансультатыўнай рады па справах шматкультурнасці былі прызначаныя ўрадам, без узгаднення з этнічнымі арганізацыямі, таму ў 1980 у Атаве заснаваная грамадская арганізацыя — Canadian Ethnocultural Council — CEC, што складалася з 36 этнічных арганізацый. У арганізацыі СЕС — Канадскай этнакультурнай рады ад ККБК бралі ўдзел Янка і Івонка Сурвілы, ККБК дагэтуль сябр-заснавальнік СЕС. З часам СЕС замяніла Кансультатыўная рада па справах шматкультурнасці (СССМ).

У сакавіку 1989 ЗБК праз ККБК арганізаваная 1-я Канферэнцыя прадстаўнікоў беларускага грамадства Канады, а таксама Канадскага фонду дапамогі ахвярам Чарнобыля ў Беларусі (арганізатар і старшыня Фонду — Івонка Сурвіла). На ўгодкі Чарнобыльскай катастрофы ў красавіку 1990 канадскія ўкраінцы арганізавалі масавую жалобную дэманстрацыю, узяць удзел у якой запрасілі і ККБК, ў часе дэманстрацыі старшыня ККБК выступіў з дакладам «Aftermath of Chernobyl in Belarus».

У 1991 ККБК арганізаваў 2-ю Канферэнцыю прадстаўнікоў беларускай абшчыны Канады, атрымаў на яе, як і на папярэднюю дзяржаўны грант. У 1993 годзе ЗБК, як сябра ЗБС «Бацькаўшчына», пад кіраўніцтвам Міколы Ганька арганізавала групавую паездку ў Мінск на 1-ы З'езд беларусаў свету. На гэтым З'ездзе выступалі з прывітальнымі прамовамі Старшыні ЗБК і ККБК, яны былі абраныя ў Вялікую раду ЗБС «Бацькаўшчына». У маі 1995 на 2-м Кангрэсе міжнароднай асацыяцыі беларусістаў у Мінску як дэлегат прыняла ўдзел Раіса Жук-Грышкевіч з дакладам «Роля беларускай эміграцыі ў Канадзе». У 1996 ЗБК дала даклад на іншую канферэнцыю ў Мінску, арганізаваную ЗБС «Бацькаўшчына» — «Культура беларускага замежжа — Канада».

Зноскі

  • Жук-Грышкевіч Р. Гісторыя Згуртаваньня Беларусаў Канады // Гісторыя
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Згуртаванне беларусаў Канады
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?