Верталёт
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Mi-24_Super_Agile_Hind_in_flight_2006.jpg/250px-Mi-24_Super_Agile_Hind_in_flight_2006.jpg)
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/MAKS_Airshow_2013_%28Ramenskoye_Airport%2C_Russia%29_%28519-27%29.jpg/250px-MAKS_Airshow_2013_%28Ramenskoye_Airport%2C_Russia%29_%28519-27%29.jpg)
Верталёт — аэрадынамічны лятальны апарат, які валодае ўласцівасцю рабіць узлёт і пасадку па вертыкалі, завісаць у паветры і перамяшчацца ў любым кірунку. Неабходныя для палёту пад’ёмная сіла і цяга ствараюцца адным ці некалькімі апорнымі вінтамі (прапеллерамі), якія круцяцца рухавіком (рухавікамі).
Аналагічны апарат з безматорнымі апорнымі вінтамі называецца аўтажырам або гірапланам.
Класіфікацыя
[правіць | правіць зыходнік]Развіццё верталёта праходзіць праз некалькі этапаў, такіх як усталяванне больш дасканалых рухавікоў, электроннага абсталявання і выкарыстанне розных вузлоў і дэталяў.
- Першае пакаленне. Верталёты першага пакалення з’явіліся ў 1950-х гадах. На іх усталяваныя поршневыя рухавікі, якія дазвалялі развіваць малыя хуткасці, яны маюць нізкі патэнцыял і невялікую адлегласць палёту. Да гэтага пакалення рахуюць наступныя мадэлі: S-51, S-58, HTK-1, Bell-47, HSL-1, Мі-1, Мі-4, Ка-10, Ка-18 і іншыя.
- Другое пакаленне. Верталёты другога пакалення з’явіліся ў 1960-х гадах. Яны аснашчаны газатурбіннымі рухавікамі, што спрыяе значнаму павелічэнню прапускной здольнасці і паляпшэнню лётных характарыстык. У іх палепшаная канструкцыя апорных і хваставых вінтоў, выкарыстоўвалася сістэма аўтаматычнай стабілізацыі ў палёце. Да гэтага пакалення верталётаў належаць Bell 204, Bell 205, Bell 206 і Bell 209, S-16, S-26, S-64 і S-65, Kaman HH-43, UH-2, Hiller OH-5, Huages OH-6, Ка-22, Ка-25 і Ка-26, Мі-2, Мі-6, Мі-8, Мі-10 і іншыя.
- Трэцяе пакаленне. Верталёты трэцяга пакалення з’явіліся яшчэ ў пачатку 1970-х. У іх палепшылі агульную структуру, аэрадынамічныя ўласцівасці, цалкам распрацавалі новае электраабсталяванне, яны маюць высокую эканомію паліва. Да гэтага пакаленню мадэлі адносяць Bell-222 і Bell-230, McDonnell Duglas AH-64, Bo-105, S-70, Puma, Dofen, Linx, Мі-24, Ка-23 і іншыя.
- Чацвёртае пакаленне. Верталёты чацвёртага пакалення з’явіліся ў сярэдзіне 1970-х гадоў. У іх прыняла шырокае прымяненне кампазіцыйных матэрыялаў, палепшаны электрычныя ўстаноўкі, што дазваляе ім працаваць у складаных умовах надвор’я і ноччу. Да гэтага пакалення адносяць мадэлі EC-120, S-76S+, Ка-27, Ка-29, Ка-31, Ка-32, Мі-26 і Мі-34.
- Пятае пакаленне. Пятае пакаленне верталётаў з’явілася ў пачатку 1990-х. Яны цалкам камп’ютарызаваныя, кіруюцца з выкарыстаннем шматфункцыянальных індыкатараў, сучаснай лічбавай сістэмы кіравання палётам. Да гэтага пакалення могуць быць аднесены мадэлі RAH-66, EH-101, NH-90, V-22, Ec-135, Eurocopter Tiger, Мі-38, Мі-46, Ка-50, Ка-62, Ка-226 і многія іншыя.
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Munson, Kenneth. Helicopters and other Rotorcraft since 1907. — London: Blandford Publishing, 1968. — ISBN 978-0-7137-0493-8.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Верталёт
Рэйкавы | Чыгуначны: Маторвагонны рухомы састаў (Электрацягнік · Дызель-цягнік · Аўтаматрыса · Рэйкавы аўтобус) · Маглеў · Манарэйка · Прыгарадны цягнік · Гарадская чыгунка · Аэраэкспрэс · Высакахуткасная чыгунка · Фірменны пасажырскі цягнік · Фунікулёр · Гістарычная чыгунка Метрапалітэн: Лёгкі метрапалітэн · Метрапалітэн на шынным хаду Трамвай: Канатны · Конка · Міжгародны і прыгарадны · Лёгкарэйкавы транспарт (Хуткасны трамвай · Падземны трамвай · Трамвай-цягнік) | |
---|---|---|
Бязрэйкавы маршрутны | Аўтобус: Гіробус · Метробус · Перонны · Экскурсійны · Школьны · Далёкага накіравання · Маршрутнае таксі Тралейбус: Міжгародны тралейбус Гістарычны: Дыліжанс · Амнібус · Шарабан Гібрыдны: Шпурбус · Дуабус · Трамвай на шынах (Транслёр) · Паратранзіт · Персанальны аўтаматычны транспарт · Электробус | |
Водны | Паром · Параход · Цеплаход · Рачны трамвай · Судна на паветранай падушцы · Судна на падводных крылах · Трэкварт | |
Паветраны | ||
Наёмны | ||
Іншы | ||
Агульныя | Транспартная сістэма · Пасажыр · Багаж (Ручная паклажа) · Маршрут (Маршрутапаказальнік · Нулявы рэйс · Экспрэс) | |
Пасадка і высадка | Прыпынак · Вакзал · Чыгуначная станцыя · Канцавы прыпынак · Прыпынкавая платформа · Прыстань · Станцыя метрапалітэна · Стаянка таксі · Транспартны вузел · Перахопліваючыя паркоўка · Вузлавая станцыя · Аэрапорт · Аэравакзал · Прыпынак па патрабаванні · Нетарыфны прыпынак · Трап | |
Аплата праезду | Квіток (Электронны праязны · Безграшовы квіток · Скразны квіток) · Аплата кандуктару · Білетны аўтамат · Дагавор перавозкі · Бясплатны транспарт · Аплата на прыпынку | |
Інфраструктура | Дэпо (Аўтобусны парк · Тралейбусны парк · Чыгуначнае дэпо) · Абгонная паласа · Выдзеленая паласа · Цягавая падстанцыя | |
Кіраванне | Дыспетчар (Авіядыспетчар) · Расклад · Індэкс коркаў · Спадарожнікавы маніторынг транспарту · Міністэрства · Правазная здольнасць · Сама розрух |
Планіруючыя | Планёр (матапланер) • Дэльтаплан (дэльталёт) • Параплан (паралёт · мотапараплан) |
---|---|
Вінтакрылыя | Аўтажыр • Верталёт • Верталёт-заплечнік • Вінтакрыл • Канвертаплан • Мультыкоптар |
Аэрастатычныя | Аэрастат (шарльер · мангальф'ер · раз'ер · стратастат) • Дырыжабль |
Аэрадынамічныя | |
Ракетадынамічныя | Ракетаплан • Реактыўны заплечнік (Martin Jetpack • Грыфон) • Крылатая ракета |
Іншыя | Арнітоптар • Мускулалёт • Цыклакоптар |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.