Бітва пры Пашэндэйле Трэцяя бітва пры Іпры
Асноўны канфлікт: Першая сусветная вайна
Аўстралійскія артылерысты ў лесе Шато. 29 кастрычніка 1917 года.
Дата	11 ліпеня — 10 лістапада 1917
Месца	50°54′01″ пн. ш. 3°01′16″ у. д.HGЯO Фландрыя, Бельгія
Вынік	Войскам Антанты не ўдалося прарваць фронт
Праціўнікі
Брытанская імперыя •  Вялікабрытанія •  Канада •  Аўстралія •  Новая Зеландыя •  ПАС Францыя  Германская імперыя
Камандуючыя
Дуглас Хейг Эрых Людэндорф
Сілы бакоў
50 брытанскіх, 6 французскіх дывізій 77 дывізій + 6 дывізій ў рэзерве
Страты
508 800 забітымі, параненымі і палоннымі 348 300 забітымі, параненымі і палоннымі
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Бі́тва пры Пашэндэ́йле (трэ́цяя бі́тва пры Іпры) (11 ліпеня — 10 лістапада 1917 года) — адна з найбуйнейшых бітваў Першай сусветнай вайны паміж саюзнымі (пад брытанскім камандаваннем) і германскімі войскамі. Бітва складалася з шэрагу асобных баявых аперацый, якія доўжыліся з ліпеня 1917 года да лістапада 1917 года. Бітва вялася на тэрыторыі Бельгіі у раёне вёскі Пашэндэйль, блізу горада Іпр ў Заходняй Фландрыі.

Аперацыя пад Пашэндэйлем мела шэраг стратэгічных задач. Галоўнай задачай было знішчэнне баз германскіх падводных лодак на ўзбярэжжы Паўночнага мора і тым самым нанясенне сур'ёзнага удару па плане неабмежаванай падводнай вайны.

У ходзе наступлення брытанскія войскі мноства разоў рабілі спробы прарваць германскі фронт у раёне Пашэндэйля. Аднак ім так і не ўдалося дабіцца прарыву германскага фронту ў намечаных месцах. Бітва працягвалася з ліпеня 1917 года і завяршылася 6 лістапада 1917 года, калі канадскім войскам удалося захапіць вёску Пашэндэйль.

Бітва пры Пашэндэйле стала сімвалам салдацкай пакуты ў жудасных умовах. Бітвы праходзілі ў багністай мясцовасці, да таго ж лета 1917 года выдалася халодным і дажджлівым. Войскі з абодвух бакоў фактычна «патанулі ў брудзе» Пашэндэйля. Бітва пры Пашэндэйле забрала сотні тысяч жыццяў. Саюзнікі панеслі вялікія страты, здолеўшы прасунуцца толькі на некалькі кіламетраў. Аднак многія гісторыкі падкрэсліваюць важную ролю бітвы пры Пашэндэйле, паколькі яна удасканаліла наступальную тактыку саюзнікаў і дала магчымасць у канчатковым выніку завяршыць вайну у 1918 годзе.

Лічбы стратаў выклікаюць спрэчкі да гэтага часу. Аднак вядома, што сотні тысяч чалавек былі забітыя і параненыя з абодвух бакоў.

	Бітва пры Пашэндэйле на Вікісховішчы

• Киган Джон. Первая мировая война. — М.: АСТ, 2004. — 576 с. — 4 000 экз. — ISBN 5-170-12437-6.
• Зайончковский А.М. Первая мировая война. — СПб.: Полигон, 2000. — 878 с. — ISBN 5-89173-082-0.
• Бэзил Лиддел Гарт. 1914. Правда о Первой мировой. — М.: Эксмо, 2009. — 480 с. — 4 300 экз. — ISBN 978-5-699-36036-9.
• История Первой мировой войны 1914—1918 гг. / под редакцией И. И. Ростунова. — в 2-х томах. — М.: Наука, 1975. — 25 500 экз.

Першая сусветная вайна
Ваенныя планы	План Шліфена План Аўстра-Венгрыі План Расіі План XVII
Папярэднія ўзброеныя канфлікты	Прычыны Першай сусветнай вайны Першы Мараканскі крызіс Агадзірскі крызіс Ліпеньскі крызіс Каланіяльны падзел Афрыкі Антысербскія беспарадкі ў Сараеве Сараеўскае забойства Руска-японская вайна Італа-турэцкая вайна Захоп Марока Францыяй
Удзельнікі	Антанта Расійская імперыя Францыя Французская каланіяльная імперыя: Алжыр Туніс В’етнам Брытанская імперыя Вялікабрытанія Аўстралія Канада Індыя Новая Зеландыя Ньюфаўндленд Паўднёвая Радэзія ПАС Італія Бельгія Румынія Каралеўства Чарнагорыя Грэцыя Каралеўства Сербія Партугалія ЗША Кітай Японія Арменія Бразілія Сіям Цэнтральныя дзяржавы Германія Камерун Тогаленд Усходняя Афрыка Паўднёва-Заходняя Афрыка Аўстра-Венгрыя Асманская імперыя Балгарыя Саюзнікі блока цэнтральных дзяржаў: Украіна  Усевялікае войска Данское Каралеўства Польшча Літоўская Рэспубліка/Каралеўства Літва Герцагства Курляндскае і Семігальскае Аб’яднанае Балтыйскае герцагства Фінляндская рэспубліка/Каралеўства Фінляндыя Рэспубліка Горцаў Каўказа Дзяржава дэрвішаў Джэбель-Шамар Азербайджанская Дэмакратычная Рэспубліка Нейтральныя краіны Люксембург Швейцарыя Швецыя
Тэатры ваенных дзеянняў	Еўрапейскі Балканскі Румынская кампанія Заходні фронт Усходняя Еўропа Італьянскі фронт Блізкаўсходні Дарданэльская аперацыя Сінайска-Палесцінская кампанія Каўказскі Месапатамская кампанія Персідская кампанія Паўднёвая Аравія Афрыканскі Паўднёва-Заходняя Афрыка Тагаленд Камерун Усходняя Афрыка Паўночная Афрыка Заходняя Афрыка Азіяцка-Ціхаакіянскі Цындаа Германскае Самоа Вайна на моры Атлантыка Міжземнае мора Балтыка Чорнае мора Дарданэлы Усходняя Азія Каранель Фалкленды Ютландыя
Храналогія	1914: Пагранічная бітва Першая бітва на Марне Сербскі фронт Бітва пры Цэры Усходне-Пруская аперацыя Галіцыйская бітва Варшаўска-Івангарадская аперацыя Бег да мора Бітва пад Таненбергам Першая Мазурская бітва Лодзінская аперацыя Бітва пры Калубары Вялікае адступленне на Захадзе Сарыкамышская бітва Першая бітва пры Іпры 1915: Карпаты Перамышльская аблога Другая Мазурская бітва Другая бітва пры Іпры Першая бітва пры Ізонцы Вялікае адступленне на Усходзе Другая шампанская бітва Косаўская аперацыя Аблога Эль-Кута Салоніцкі фронт Свянцянскі прарыў Горліцкі прарыў Першая бітва пры Артуа Нішская аперацыя 1916: Брусілаўскі прарыў Баранавіцкая аперацыя Бітва на Соме Бітва пры Азьяга Нарачанская аперацыя Вердэнская бітва Эрзурумская бітва Арабскае паўстанне Манастырская аперацыя Бітва ў Трансільваніі 1917: Пятая Галіцкая бітва Бітва пры Капарэце Бітва пры Арасе Бітва пры Пашэндэйле Бітва за Багдад Бітва пры Мэрэшэшці Першая бітва за Газу Паўднёвапалесцінскае наступленне Бітва пры Камбрэ Наступленне Нівеля Аперацыя «Альбіён» 1918: Аперацыя «Фаўстшлаг» Крымская аперацыя Бітва за Баку Вясновае наступленне Другая бітва на Марне Бітва пры Алепе Бітва пры Віторыа-Венета Мёз-Аргонскае наступленне Трэцяе Трансірданскае наступленне Бітва пры Мегідзе Стодзённае наступленне Вялікапольскае паўстанне Вайна за незалежнасць Эстоніі Вардарскае наступленне Пятая бітва пры Іпры Бітва пры Імбросе
Звязаныя канфлікты	Украінская рэвалюцыя Савецка-ўкраінская вайна Польска-ўкраінская вайна Вайна за незалежнасць Літвы Польска-літоўская вайна Рух за незалежнасць Ірландыі Арабскае паўстанне Лівійскі рух супраціву Першая балканская вайна Другая балканская вайна Бурскае паўстанне Заянская вайна Мексіканская рэвалюцыя Велікоднае паўстанне Антыбрытанскае паўстанне ў Іраку Туарэгскае паўстанне Расійская рэвалюцыя Лютаўская рэвалюцыя Кастрычніцкая рэвалюцыя Лістападаўская рэвалюцыя Грамадзянская вайна ў Расіі Замежная ваенная інтэрвенцыя ў Расію Грамадзянская вайна ў Фінляндыі Грамадзянская вайна ў Ірландыі Самалілендская кампанія Кампанія Сенусі Дарфурская экспедыцыя Польска-савецкая вайна Савецка-грузінская вайна Вайна за незалежнасць Ірландыі Грэка-турэцкая вайна Вайна за незалежнасць Турцыі Армяна-азербайджанская вайна Армяна-грузінская вайна Франка-сірыйская вайна Чэхаславацка-венгерская вайна Румынская інтэрвенцыя ў Венгрыю Барацьба за незалежнасць Латвіі Трэцяя Англа-афганская вайна Егіпетская рэвалюцыя Армяна-турэцкая вайна
Спецыяльныя тэмы	Ваеннае майстэрства Авіяцыя Артылерыя Конніца Канвоі Крыптаграфія Тэхналогіі Стратэгічныя бамбардзіроўкі Атрутныя рэчывы Чыгункі Пазіцыйная вайна Татальная вайна Злачынствы супраць мірнага насельніцтва Талергоф Генацыд армян Генацыд асірыйцаў Генацыд грэкаў
Пагадненні і дагаворы	Вайсковыя дамовы Пагадненне Сайкса — Піко Пагадненне Сен-Жан-дэ-Мар’ен Пагадненне Венізелас-Цітоні Версальскі дагавор Нёіскі дагавор Лонданскае пагадненне Лазанскі мірны дагавор Парыжская мірная канферэнцыя Трыянонскі дагавор Дамаскі пратакол Сеўрскі мірны дагавор Мудраскае перамір’е Камп’енскае перамір’е Перамір’е ў Віла-Джусці Сен-Жэрменскі мірны дагавор Французска-армянскае пагадненне Капітуляцыя Германіі Брэсцкі мір
Дадатковая інфармацыя	Роля жанчын Мастацтва Іспанскі грып Каляднае перамір’е Статыстыка Эканамічная гісторыя
Наступствы	Распад Аўстра-Венгерскай імперыі Распад Асманскай імперыі Распад Расійскай імперыі Мемарыялы 14 пунктаў Вільсана Вільсанаўская Арменія Ліга Нацый Страчанае пакаленне

Асноўныя падзеі Першай сусветнай вайны (храналогія)
1914	Штурм Льежа Усходне-Пруская аперацыя Сербская кампанія Пагранічная бітва Бітва на Марне Галіцыйская бітва Варшаўска-Івангарадская аперацыя Бег да мора Лодзінская аперацыя Фландрская бітва Сарыкамышская бітва Бітва пры Каранелі Фалклендскі бой
1915	Карпацкая аперацыя Дарданэльская аперацыя Бітва пры Іпры Аўгустоўская аперацыя Праснышская аперацыя Аблога Перамышля Горліцкі прарыў Свянцянскі прарыў Адкрыццё Салоніцкага фронта Італьянская кампанія
1916	Бітва пры Вердэне Нарачанская аперацыя Брусілаўскі прарыў Бітва на Соме Эрзурумская бітва Ютландская бітва Румынская кампанія Месапатамская кампанія Арабскае паўстанне
1917	Наступленне Нівеля Чэрвеньскае наступленне Бітва пад Пашэндэйлем Аперацыя «Альбіён» Бітва пры Капарэце Бітва пры Камбрэ Палесцінская кампанія
1918	Брэсцкі мір Вясновае наступленне 2-я бітва на Марне Стодзённае наступленне Бітва пры Віторыа-Венета Мёз-Аргонскае наступленне Капітуляцыя Германіі