Другая Марнская бітва
Асноўны канфлікт: Першая сусветная вайна
карта наступлення Людэндорфа
Дата	15 ліпеня — 6 жніўня 1918
Месца	рака Марна каля Парыжа, Францыя
Вынік	Перамога саюзнікаў
Праціўнікі
Францыя Вялікабрытанія ЗША Італія Германская імперыя
Сілы бакоў
36 французскіх дывізій пры 3000 гармат 48 дывізій пры 6353 гармат і 2200 мінамётаў
Страты
Францыя: 95 200 забіта і паранена Брытанская імперыя: 16 000 забіта і паранена ЗША: 40 000 забіта і паранена 168 000 забіта і паранена
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Друга́я Ма́рнская бі́тва (15 ліпеня — 5 жніўня 1918 года) — буйная бітва паміж нямецкімі і англа-франка-амерыканскімі войскамі, якая адбылася каля ракі Марна падчас Першай сусветнай вайны. Гэта быў апошні генеральны наступ нямецкіх войскаў за ўсю вайну. Бітва была прайграна немцамі пасля контратакі французаў.

Пасля няўдалага вясновага наступу Эрых Людэндорф (начальнік штаба нямецкіх войскаў) меркаваў, што напад праз Фландрыю дазволіць нанесці сур’ёзныя страты Брытанскаму экспедыцыйнаму корпусу, які на той момант з’яўляўся самай магутнай сілай саюзнікаў на заходнім фронце. Для вымантачвання саюзных сіл з Бельгіі, Людэндорф планаваў маштабны адцягваючы напад у раёне Марны.

Бітва пачалася 15 ліпеня, калі 23 нямецкія дывізіі 1-й і 3-й арміі пад кіраўніцтвам Фрыца фон Бюлава і Карла фон Айнема напалі на 4-ю французскую армію пад кіраўніцтвам Анры Гуро на ўсходзе ад Рэймса. У гэты ж час 17 дывізій 7-й нямецкай арміі пры падтрымцы 9-й атакавалі 6-ю французскую армію на захадзе ад Рэймса. Людэндорф спадзяваўся падзяліць сілы французаў.

На дапамогу французскім войскам прыйшлі амерыканскія войскі (85 000 чалавек) і Брытанскі экспедыцыйны корпус. Нямецкі напад на ўсход ад Рэймса быў спынены ў той жа дзень, але на захадзе нямецкія войскі зламалі супраціўленне 6-й французскай арміі і прасунуліся на 15 км. Наступ на гэтым участку быў спынены 17 ліпеня сумеснымі высілкамі войскаў Францыі, Вялікабрытаніі, ЗША і Італіі.

Пасля спынення нямецкага наступу Фердынанд Фош (камандуючы саюзнымі войскамі) аддаў загад аб контрнаступленні, якое пачалося 18 ліпеня. 24 французскія дывізіі пры падтрымцы саюзнікаў (у тым ліку 8 амерыканскіх дывізій і 350 танкаў) атакавалі ўтвораны выступ лініі фронту. Контратака была паспяховай: 10-я і 6-я арміі прасунуліся на 8 км, у той час як 5-я і 9-я арміі атакавалі немцаў на захадзе. 20 ліпеня нямецкае камандаванне аддало загад аб адступленні, і немцы вярнуліся на пазіцыі, якія яны займалі да вясновага наступлення. Да 6 жніўня контратака саюзнікаў выдыхнулася пасля таго, як немцы замацаваліся на старых пазіцыях.

Катастрафічнае паражэнне Германіі пацягнула за сабой адмову ад плана Людэндорфа ўварвацца ў Фландрыю і стала першай з серыі перамог саюзнікаў, якія завяршылі вайну.

• Першая Марнская бітва

• Другая Марнская бітва на сайце First World War.com (англ.)
• Удзел брытанскай 62-й дывізіі ў бітве на Марне Архівавана 11 сакавіка 2007. (англ.)

Асноўныя падзеі Першай сусветнай вайны (храналогія)
1914	Штурм Льежа Усходне-Пруская аперацыя Сербская кампанія Пагранічная бітва Бітва на Марне Галіцыйская бітва Варшаўска-Івангарадская аперацыя Бег да мора Лодзінская аперацыя Фландрская бітва Сарыкамышская бітва Бітва пры Каранелі Фалклендскі бой
1915	Карпацкая аперацыя Дарданэльская аперацыя Бітва пры Іпры Аўгустоўская аперацыя Праснышская аперацыя Аблога Перамышля Горліцкі прарыў Свянцянскі прарыў Адкрыццё Салоніцкага фронта Італьянская кампанія
1916	Бітва пры Вердэне Нарачанская аперацыя Брусілаўскі прарыў Бітва на Соме Эрзурумская бітва Ютландская бітва Румынская кампанія Месапатамская кампанія Арабскае паўстанне
1917	Наступленне Нівеля Чэрвеньскае наступленне Бітва пад Пашэндэйлем Аперацыя «Альбіён» Бітва пры Капарэце Бітва пры Камбрэ Палесцінская кампанія
1918	Брэсцкі мір Вясновае наступленне 2-я бітва на Марне Стодзённае наступленне Бітва пры Віторыа-Венета Мёз-Аргонскае наступленне Капітуляцыя Германіі