Бой пад Валнавахай
Асноўны канфлікт: Прарасійскія выступленні ва Украіне
Карта раёна
Дата	22 мая 2014
Месца	Данецкая вобласць, каля Валнавахі
Вынік	разгром батальёна 51-й асобнай механізаванай брыгады УСУ
Праціўнікі
51 АМБ УСУ ДНР
Камандуючыя
Леанід Палінкевіч † Ігар Безлер
Сілы бакоў
52[1] каля 100[2]
Страты
Загінулыя: 18[3] Транспарт: 3 БМП, грузавы аўтамабіль, 2 машыны хуткай дапамогі, мікрааўтобус Загінулыя: 1 (?)[4]

Бой пад Валнавахай — напад прарасійскіх сепаратыстаў на сілы антытэрарыстычнай аперацыі блізу горада Валнаваха^be_be-x-old Данецкай вобласці Украіны, які адбыўся прыкладна а 4:30 раніцы 22 мая 2014^[6]. У выніку нападу загінулі 18 вайскоўцаў 51-й асобнай механізаванай брыгады Узброеных сіл Украіны, 1 чалавек з ліку нападнікаў^[4].

Страты ў баі пад Валнавахай сталі найбуйнейшымі ад пачатку АТА^[7] і найбуйнейшымі на той момант у сучаснай гісторыі ўкраінскай арміі^[8]. Пракуратура Паўднёвага рэгіёна па наглядзе за законамі ў ваеннай сферы распачала крымінальную справу па частцы 3 артыкула 258 (тэрарыстычны акт, які прывёў да гібелі людзей) і па частцы 2 артыкула 425 (службовая халатнасць) Крымінальнага кодэкса Украіны^[9].

29 мая выконваючы абавязкі міністра абароны Украіны Міхаіл Коваль^be_uk заявіў, што 51-я асобная механізаваная брыгада Узброеных сіл Украіны пасля бою была выведзена з зоны АТА^[10], аднак 10 чэрвеня стала вядома, што байцы брыгады былі вернуты ў раён баявых дзеянняў^[11].

Вонкавыя відэафайлы
	Авіяпадтрымка сіл АТА
	Памылковы абстрэл уцалелых байцоў украінскай авіяцыяй
	Месца бою пасля падзей

У ноч з 21 на 22 мая (прыкладна каля 4 і 6^[12] гадзінамі раніцы) на лагер 51-й асобнай механізаванай брыгады УСУ, які знаходзіўся паміж пасёлкамі Ольгінка^be_uk і Уладзіміраўка непадалёк ад рэгіянальнага ландшафтнага парка Вялікаанадольскі лес^be_uk, напалі ўзброеныя прыхільнікі ДНР^[13]. Відавочцы паведамлялі, што баевікі прыбылі на 2 джыпах і 2 інкасатарскіх аўтамабілях^[13][14] (імаверна «ПрыватБанку^be_uk»^[15]). Паводле іншых дадзеных яны прыбылі на трох аўтамабілях^[16] або на дзвюх браніраваных інкасатарскіх машынах^[17], якія ўкраінскія вайскоўцы, імаверна, прапусцілі праз блокпост, пасля чаго былі расстраляны ва ўпор^[18], а параненыя дабіты^[19].

Баевікі вялі масіраваны агонь са стралковай зброі, процітанкавых гранатамётаў^be_ru, кулямётаў, мінамётаў, ПЗРК^be_ru і кідалі ручныя гранаты па лагеры сіл АТА; падчас нападу адзін са снарадаў трапіў у баявую машыну, у выніку чаго здэтанаваў боекамплект^[20][21]. На месца бою быў накіраваны санітарны транспарт для аказання медыцынскай дапамогі параненым і іх эвакуацыі ў медыцынскія ўстановы^[22].

Паводле сведчанняў уцалелых удзельнікаў бою, сепаратысты напалі на лагер сіл 51-й асобнай механізаванай брыгады ноччу. Сцвярджаецца, што падчас бою ўкраінскія вайскоўцы не стралялі на паражэнне, бо ва Украіне не абвешчана вайна, ажыццяўляліся толькі папераджальныя стрэлы ў паветра і па нагах тых, хто нападаў. Параненых ўкраінскіх вайскоўцаў дабівалі снайперы, якія размясціліся па абодва бакі ад месца бою ў лесе^[23].

Падмацаванне ў выглядзе верталётаў Мі-8 прыбыло на месца бою ўжо пасля яго завяршэння^[24]. Таксама ў інтэрнэце з’явілася відэа, паводле якога ўкраінскія верталётчыкі памылкова абстралялі тэрыторыю, дзе знаходзіліся ўцалелыя байцы 51-х асобнай механізаванай брыгады, прыняўшы іх за баевікоў^[25].

Паводле паведамлення Міністэрства абароны Украіны сепаратысты мелі мэтай прарваць кальцо сіл АТА, аднак украінскім вайскоўцам удалося адбіць атаку і ўтрымаць кантроль над блокпастом^[26]. Гэтае меркаванне таксама пацвердзілі сакратар СНБА Андрэй Парубій^[27] і выконваючы абавязкі Прэзідэнта Украіны Аляксандр Турчынаў^[18]

Паводле інфармацыі, апублікаванай галоўным рэдактарам партала Censor.net.ua Юрыем Бутусавым, колькасць тых, хто напаў на лагер украінскіх вайскоўцаў, магла быць большай за 100 чалавек. Сярод прычын нападу і значных чалавечых страт ваенныя эксперты назвалі нізкі ўзровень баявой і тактычнай падрыхтоўкі, адсутнасць разведкі мясцовасці, адсутнасць належнага тэхнічнага забеспячэння, адсутнасць ўзаемадзеяння з іншымі падраздзяленнямі, якія маглі б прыйсці на дапамогу і адсутнасць баявога ахоўвання^[2].

Расійскі ваенны журналіст Аркадзь Бабчанка^be_ru прычынай знішчэння украінскіх вайскоўцаў назваў некампетэнтнасць дзеянняў камандавання ва ўмовах партызанскай вайны, у прыватнасці рашэнне пра начлег ля дарогі^[28]. Выконваючы абавязкі міністра абароны Украіны Міхаіл Коваль заявіў, што прычынай вялікіх чалавечых страт падчас бою стала недаўкамплектацыя і нізкая баяздольнасць асабістага складу брыгады^[29]. Акрамя таго, у інтэрнэце было апублікавана відэа, на якім днём напярэдадні бою ў сваім лагеры ўкраінскія вайскоўцы размаўляюць з мясцовымі жыхарамі-прыхільнікамі ДНР^[30].

Раніцай 22 мая аб гібелі 8 і раненні 18 украінскіх вайскоўцаў на сваёй старонцы ў Facebook паведаміў ваенны журналіст Дзмітрый Тымчук^be_ru^[31]; пазней Аляксандр Турчынаў заявіў аб 13 загінулых з украінскага боку^[32]. Дэпартамент аховы здароўя Данецкай АДА паведаміў аб гібелі 16 і раненні 32 чалавек, прыналежнасць якіх не ўдакладняецца^[5]. У прэс-службе ДНР паведамілі, што падчас бою загінулі 20 чалавек, 42 атрымалі раненні, аднак кіраўніцтва ДНР не пацвердзіла ўдзелу сваіх людзей у нападзе^[33].

Намеснік міністра аховы здароўя^be_uk Украіны Руслан Салюцін паведаміў аб смерці 17-га вайскоўца^[34]; 23 мая з’явілася інфармацыя пра смерць 18-га ўдзельніка бою^[3]. Акрамя таго, намеснік міністра заявіў, што 18 параненых вайскоўцаў дастаўлены ў бальніцы Харкава і Днепрапятроўска, астатнія 6 былі шпіталізаваныя ў бальніцы Валнавахі^be_be-x-old, яшчэ 6 цяжкапараненых — у бальніцы Данецка^[35]. Міністр унутраных спраў Арсен Авакаў паведамляў пра спробы прыхільнікаў ДНР вывезці параненых вайскоўцаў са шпіталя ў Валнавасе^[36].

Акрамя чалавечых страт сілы АТА страцілі 3 БМП, грузавы аўтамабіль ЗІЛ, было таксама расстраляна 2 машыны хуткай дапамогі^be_en і мікрааўтобус^be_ru^[21]. Паводле паведамлення Ігара Безлера («Беса») падчас нападу загінуў адзін з «апалчэнцаў»^[4].

Афіцыйна апублікаваныя імёны 12 загінулых ўкраінскіх вайскоўцаў^[37]; у СМІ таксама былі прыведзеныя імёны яшчэ 4 загінулых; імёны іншых застаюцца невядомымі.

Вонкавыя відэафайлы
	Выведка мясцовымі да бою
	Каментарыі пасля бою

За дзень да нападу на лагер 51-й асобнай механізаванай брыгады мясцовыя прыхільнікі ДНР правялі пэўныя разведвальныя мерапрыемствы, размаўляючы з украінскімі вайскоўцамі, якія адпачывалі ўздоўж трасы^[30].

Адзін з лідараў сепаратыстаў Павел Губараў^be_ru адмовіў датычнасць да нападу на лагер сіл АТА «апалчэнцаў», абвінаваціўшы ў правакацыі «Правы сектар», аднак пазней на сайце брытанскай газеты «Daily Mail^be_en» з’явілася відэа, на якім адказнасць за знішчэнне украінскіх вайскоўцаў узяў на сябе чалавек у балаклаве, які назваўся «Бесам» (Ігар Безлер)^[43][44]:

Мы знішчылі блокпост украінскай арміі, які знаходзіўся на землях Данецкай Народнай Рэспублікі. Арыгінальны тэкст (руск.)   Мы уничтожили блокпост украинской армии, находящийся на землях Донецкой Народной Республики[4].

У інтэрнэце была распаўсюджана інфармацыя, што арганізацыяй нападу на ўкраінскіх вайскоўцаў займаўся жыхар мястэчка Ольгінка Дзмітрый Бударын, якога вінавацяць у гандлі наркотыкамі^[45]; пазней Дзмітрый Бударын адмаўляў сваё дачыненне да арганізацыі нападу^[46]. Тэлеканал «Расія-1» датычнымі да расстрэлу ўкраінскіх вайскоўцаў назваў байцоў спецбатальёна «Данбас», адзначыўшы таксама, што сярод тых, хто прыехаў на інкасатарскіх аўтамабілях, былі і байцы спецбатальёна «Дняпро»^[47].

Лідар ваеннага крыла ДНР Ігар Стралкоў пацвердзіў расстрэл баевікамі ўкраінскіх вайскоўцаў пад Валнавахай^[48][49].

Старшыня Службы бяспекі Украіны Валянцін Налівайчанка назваў напад на вайскоўцаў тэрарыстычным актам^[50]:

Расстрэл нашых вайскоўцаў, які адбыўся каля Валнавахі, гэта тэрарыстычны акт, гэта цынічны расстрэл украінскіх вайскоўцаў, якія знаходзіліся на сваёй зямлі, адпаведна дзейнічалі з мясцовым насельніцтвам. Арыгінальны тэкст (укр.)   Розстріл наших військових, який стався поблизу Волновахи, це є терористичний акт, це є зухвалий розстріл українських військових, які перебували на своїй землі, відповідно діяли з місцевим населенням.

Сваю занепакоенасць у сувязі з падзеямі ў Валнавасе выказаў Генеральны сакратар ААН Пан Гі Мун, заклікаўшы бакі канфлікту засяродзіць увагу на забеспячэнні правядзення прэзідэнцкіх выбараў у мірнай і чэснай атмасферы^[51].

У сувязі з гібеллю ваеннаслужачых 23 і 24 мая ў Валынскай вобласці і 23, 24 і 25 мая ў Ровенскай вобласці аб’яўлена жалоба^[52].

26 мая пры ўдзеле некалькіх тысяч вайскоўцаў і цывільных асоб адбылася цырымонія развітання з загінулымі ў баі на Тучынскім палігоне ў Роўне, куды целы 17 вайскоўцаў былі дастаўлены 2 ваенна-транспартнымі самалётамі^[53]. 27 мая на Тэатральнай плошчы^be_ru Луцка пры ўдзеле 3 тысяч мясцовых жыхароў адбылася грамадская паніхіда па 4 загінулых лучанах: Дзмітрыю Ёўзіку, Уладзіміру Зарадзюку, Віталю Махноўцу і Уладзіміру Пракапчуку^[54][55].

31 мая, на дзявяты дзень пасля бою, на яго месцы мясцовыя актывісты правялі жалобную цырымонію; яны таксама паведамілі, што плануюць правесці падобныя мерапрыемствы на саракавы дзень і гадавіну гібелі ўкраінскіх вайскоўцаў. Паведамлялася аб выдзяленні сродкаў мясцовымі мецэнатамі на ўстаноўку помніка ў памяць аб загінулых украінскіх вайскоўцах^[56].

Вонкавыя выявы
	Фота адразу пасля бою

• Поўны спіс загінулых

• [1] Волноваха. Маштаб: 1 : 200 000. Пазначыць дату выдання/стан мясцовасці. (руск.)
• [2] Донское. Маштаб: 1 : 200 000. Пазначыць дату выдання/стан мясцовасці. (руск.)

Еўрамайдан
Асноўныя падзеі	Еўрамайдан Храналогія Еўрамайдана • Законы 16 студзеня • Акцыі пратэсту і захоп адміністрацыйных будынкаў у гарадах Украіны, студзень 2014 года • Справа аб кіеўскіх снайперах • Змена ўлады ва Украіне ў 2014 годзе • Урад Яцанюка • Ленінапад • Сацыялагічнае даследаванне Еўрамайдана • Нябесная сотня Крымскі крызіс Дэкларацыя аб незалежнасці АР Крым і Севастопаля • Анексія Крыма Расіяй Пратэсты на Паўднёвым Усходзе Супрацьстаянне ў Адэсе Узброены канфлікт на ўсходзе Украіны Храналогія канфлікту (Супрацьстаянне ў Данецку • Супрацьстаянне ў Славянску • Супрацьстаянне ў Марыупалі • Бой пад Валнавахай • Супрацьстаянне ў Луганскай вобласці (Авіяудар па будынку Луганскай АДА • Катастрофа Іл-76 у Луганску • Ракетная атака пад Зеленаполлем) • Баі за Савур-Магілу • Катастрофа Boeing 777 пад Данецкам • Паўднёвы кацёл • Баі за Ілавайск) • Страты авіяцыі ў ходзе вайны на ўсходзе Украіны • Міжнародная рэакцыя на ўзброены канфлікт • Міжнародна-прававы статус ДНР і ЛНР • Гуманітарны крызіс на ўсходзе Украіны (Пацярпелыя храмы • Парушэнне праў чалавека) • Абстрэл аўтобуса пад Валнавахай
Тэрыторыі, якія абвясцілі незалежнасць	Рэспубліка Крым • Наваросія (Данецкая Народная Рэспубліка • Луганская Народная Рэспубліка)
Выбары і рэферэндумы	Прэзідэнцкія выбары ва Украіне, 2014 • Рэферэндум пра статус Крыма • Рэферэндум пра самавызначэнне Данецкай Народнай Рэспублікі • Рэферэндум пра самавызначэнне Луганскай Народнай Рэспублікі • Парламенцкія выбары ва Украіне, 2014
Пагадненні і заявы	Пагадненне аб урэгуляванні палітычнага крызісу • Жэнеўская заява па Украіне
Прыхільнікі еўраінтэграцыі і адзінства Украіны	Арганізацыі Палітычныя партыі: УДАР • Бацькаўшчына • Свабода • Народны Рух Украіны • РПЛ • УНП • Дэмакратычны альянс • ЕПУ • КУН • УНА-УНСА • Сабор Грамадскія арганізацыі: Прасвіта • Аўтамайдан • Меджліс крымскататарскага народу • Спільна справа • Відсіч • Дарожны кантроль • ФПУ • Бацькаўшчына малада Сілавыя групы: Правы сектар • Самаабарона Майдана • Нацыянальная гвардыя • Украінскія ультрас • Украінскія батальёны (Азоў, Айдар, Днепр-1, Данбас, БТА, атрад «Пагоня») • Тактычная група «Беларусь» Асобы Аляксандр Турчынаў • Віталь Клічко • Арсеній Яцанюк • Алег Цягнібок • Дзмітрый Яраш • Алег Ляшко • Юлія Цімашэнка • Пётр Парашэнка • Арсен Авакаў • Андрэй Парубій • Аляксандр Музычка † • Аляксандр Данілюк • Вольга Багамолец • Дзмітрый Булатаў • Ігар Каламойскі • Сяргей Тарута • Рэфат Чубараў • Мустафа Джамілеў • Валерый Геляцей • Міхаіл Коваль • Міхаіл Куцын • Алег Махніцкі • Віктар Мужэнка • Валянцін Налівайчанка • Васіль Грыцак • Антон Гарашчанка • Надзея Саўчанка • Сямён Сяменчанка • Ігар Ценюх • Віталій Ярэма
Прыхільнікі саюза з Расіяй і праціўнікі еўраінтэграцыі	Арганізацыі Палітычныя партыі: Партыя рэгіёнаў • КПУ • Рускае адзінства • ПСПУ • Рускі блок • Радзіма Грамадзскія арганізацыі: Маладыя рэгіёны • Украінскі фронт • Украінскі выбар • Мілі Фірка • Данецкая рэспубліка • Боротьба • СПГУ • ССАУ • Народны фронт Наваросіі • Аплот Сілавыя групы: Беркут • Узброеныя сілы Крыма • Народнае апалчэнне Данбаса • Армія Паўднёвага Усходу • Батальёны Наваросіі (Зара, Аплот, Прывід, Кальміўс, атрад Ёван Шэвіч) Асобы Віктар Януковіч • Мікалай Азараў • Віталій Захарчанка • Аляксандр Якіменка • Пётр Сіманенка • Міхаіл Добкін • Алег Цароў • Аляксей Чалы • Сяргей Аксёнаў • Уладзімір Канстанцінаў • Павел Губараў • Дзяніс Пушылін • Наталя Паклонская • Валерый Болатаў • Вячаслаў Панамароў • Ігар Стралкоў • Аляксандр Барадай • Васілій Нікіцін • Сяргей Здрылюк • Аляксей Мазгавой • Мікалай Казіцын • Андрэй Пургін • Валерый Каураў • Наталя Вітрэнка • Барыс Літвінаў • Уладзімір Маковіч • Аляксандр Захарчанка • Ігар Платніцкі • Генадзь Цыпкалаў • Уладзімір Конанаў • Браціслаў Жыўкавіч