Бену
Бену
Бог вечнасці і адраджэння
Міфалогія	Старажытнаегіпецкая
Пол	мужчынскі пол
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Бе́ну (Бен-Бен, ад егіп. «Бен» — «узнікаць») — у егіпецкай міфалогіі бог бессмяротнасці і адраджэння ў выглядзе чаплі.

Па адной версіі Бену ўзнік яшчэ да стварэння свету з воднага хаосу на камені-абеліску Бен-Бен, адкуль паходзіць і эпітэт птушкі — «той, хто ўзнік сам з сябе». Фетышамі Бену з'яўляліся валун Бен-Бен і дрэва Ішэд, на якім ён быццам жыў. Другі варыянт міфа сцвярджае, што Бену пралятаў над першародным акіянам і сеў на валун Бен-Бен, які вырас з-пад вады. Яго крык разарваў цішыню і сімвалізаваў пачатак стварэння свету. Яго крык адзначыў, што павінна быць у свеце, і чаго нельга дапусціць.

Па іншай версіі, нарадзіўся з сакральнага агню, што зіхацеў у храме бога Ра. па трэцяй версіі ўзнік з сэрца памерлага бога Асірыса, з-за чаго лічыўся яго душой (рэінкарнацыяй) і быў звязаны з культам памерлых. Амулеты з выявай Бену павінны былі дапамагчы памерламу ўваскрэснуць у замагільным свеце (Дуаце). Называўся таксама душой бога Ра. Сімвалічным знакам, які азначаў птушку, карысталіся пры напісанні імя бога сонца.

Па легендзе Бену кожную раніцу паказваецца ў выглядзе сонца. Гэтае параўнанне прывяло да таго, што Бену зрабіўся богам перыядычный смерці і адраджэння з попелу, богам вечных цыклаў. Некаторыя тэксты вылучаюць двух багоў-птушак: першую ў выглядзе чаплі, від другой цяжка ідэнтыфіцыраваць: самі ягіпцяне называлі яе Рэх («Чырвоная»). Чапля была сімвалам сонечнага году і адраджалася з попелу кожные 365 дзён, а Рэх — сімвалам «трапічнага году» — цыкла, які цягнуўся 26 000 гадоў. У абодвух выпадках гэтыя цыклы былі відамі вяртання света з цемры, гадавога і вялікага цыклічнага вяртання сонечнага бога да месца свайго нараджэння.

Цэнтрам ушаванання Бену быў Геліёпаль. Яго малявалі ў выглядзе чаплі ў галаўным уборы з пер'ем, радзей — у выглядзе чалавека з птушынай галавой.

У антычных аўтараў Бену атрымаў імя Фенікс. Рэх-Бену апісаны Макробіем як бог-птушка, якая жыве 660 гадоў, а затым адраджаецца. Іншыя аўтары «падоўжылі» яго жыццё да 1460 гадоў. Пліній Натураліст апісвае Рэха як вялікую птушку з залатымі і пурпурнымі крыламі і доўгім, сінім хвастом. Па іх звестках, Фенікс, калі адчувае хуткі канец, будуе сабе ахвярны алтар, на якім спальвае сябе. У попеле народжваецца чарвяк, які расце і ператвараецца ў новага Фенікса.

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 3. — 511 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Бену
• Бену (рус)
• Егіпецкая птушка Бену (рус) Архівавана 15 лютага 2015.
• Міфалагічная энцыклапедыя. Бену (рус) Архівавана 4 жніўня 2014.

Рэлігія Старажытнага Егіпта
Міфалогія	Паганства Пантэізм Політэізм Эманацыя Душа Дуат Нумералогія
Багі	Амат Амон Аманет Анубіс Анукет Апоп Апіс Атон Атум Бастэт Бата Бену Бэс Чатыры сыны Гора Геб Хапі Хатхор Хека Хекат Хор Ісіда Хепры Хнум Хонсу Кук Маахес Маат Мафдэт Менхіт Мерытсегер Месхенет Манту Мін Мневіс Мут Нейт Нехбет Нефертум Нефтыда Нун Нут Асірыс Пахет Птах Кебуй Ра Рэшэп Саціс Сехмет Сакар Себек Селкет Сапду Сет Сешат Шу Таўрт Тэфнут Татэнет Тот Уаджыт Вадж-вер Упуаўт Васрэт
Тэксты	Амдуат Кнігі дыхання Кніга пячор Кніга мёртвых Кніга Зямлі Кніга варот Кніга замагільнага свету Тэксты пірамід
Вераванні	Ахвярапрынашэнне Пахавальныя абрады Атэнізм Пракляцце фараонаў