Генэрал-губэрнатарства — адзінка адміністрацыйна-тэрытарыяльнага падзелу ў Расейскай імпэрыі ў 1775—1917. Генэрал-губэрнатарства улучала ў сябе адну або некалькі (зазвычай тры) памежныя губэрні ці вобласьцей. Масква ды Санкт-Пецярбург з губэрнямі складалі асобныя генэрал-губэрнатарствы.

Генэрал-губэрнатарствам кіраваў генэрал-губэрнатар — ваенна-адміністрацыйны кіраўнік краю. Ён кантраляваў дзейнасьць губэрнатараў падведамасных яму губэрняў і абласьцей, аднак наўпрост ня ўдзельнічаў у іх кіраваньні, у адрозьненьне ад генэрал-губэрнатараў Москвы і Санкт-Пецярбургу, дзе генэрал-губэрнатар, прызначаны на пасаду самім імпэратарам, непасрэдна кіраваў падпарадкаванымі губэрнямі.

У 1914 р. існавалі 9 генэрал-губэрнатарстваў:

• Санкт-Пецярбурскае генэрал-губэрнатарства, якое тэрытарыяльна супадала з Санкт-Пецярбурскай губэрняй;
• Маскоўскае генэрал-губэрнатарства, якое тэрытарыяльна супадала з Маскоўскай губэрняй;

• Варшаўскае генэрал-губэрнатарства ў складзе
  • Варшаўскай,
  • Каліскай,
  • Келецкай,
  • Ломжынскай,
  • Люблінскай,
  • Петракоўскай,
  • Плоцкай,
  • Радамскай,
  • Седлецкай і
  • Сувальскай губэрняў;
• Іркуцкае генэрал-губэрнатарства ў складзе
  • Янісейскай (г. Краснаярск),
  • Іркуцкай губэрняў, а таксама
  • Забайкальскай (г. Чыта) і
  • Якуцкай абласьцей;
• Кіеўскае генэрал-губэрнатарства ў складзе
  • Валынская губэрня (г. Жытомір),
  • Кіеўская губэрня і
  • Падольская губэрня (г. Камянец-Падольскі) губэрні;
• Прыамурскае генэрал-губэрнатарства з цэнтрам ва Ўладзівастоку (у 1884—1888 у Хабараўску) ў складзе
  • Амурскай (г. Благавешчанск),
  • Камчацкай (г. Петрапаўлаўск),
  • Прыморскай (г. Хабараўск) і
  • Сахалінскай (г. Аляксандраўск) вобласьцей;
• Стэпавае генэрал-губэрнатарства з цэнтрам у Омску ў складзе
  • Акмалінскай (г. Омск) і
  • Сяміпалацінскай вобласьцей;
• Туркестанскае генэрал-губэрнатарства з цэнтрам у Ташкенце ў складзе
  • Закасьпійскай (г. Асхабад),
  • Самаркандзкай,
  • Сямірэчанскай (г. Верны, Казахстан),
  • Сыр-Дар’інскай (г. Ташкент) і
  • Фэрганскай (г. Скобелеў, Узбэкістан) вобласьцей;
• Фінляндзкае генэрал-губэрнатарства з цэнтрам у Гельсынгфорсе, кіраванае паводле законаў Вялікага княства Фінляндзкага, у складзе
  • Аба-Б’ерненборскай (г. Аба),
  • Вазаскай (г. Мікалайстадт),
  • Выбарскай,
  • Кўопіёскай,
  • Нюландзкай (г. Гельсынгфорс),
  • Санкт-Міхельскай (г. Сан-Міхель),
  • Тавастгускай (г. Тавастгус) і
  • Улеаборскай (г. Улеаборг) губэрняў.

Каўкаскае намесьніцтва зьяўлялася асобнай адміністрацыйнай адзінкай у складзе шасьці губэрняў, пяці абласьцей і двух акругаў:

• Бакінская губэрня,
• Елізаветпольская губэрня (г. Елісаветполь, Азэрбайджан),
• Кутаіская губэрня,
• Тыфліская губэрня,
• Чарнаморская губэрня (г. Новарасейск),
• Эрыванская губэрня (г. Эрывань, Армэнія),
• Батумская вобласьць,
• Дагестанская вобласьць (г. Тэмір-Хан-Шура),
• Карская вобласьць,
• Кубанская вобласьць (г. Екацярынадар),
• Тэрская вобласьць (г. Уладзікаўказ),
• Закатальская акруга і
• Сухумская акруга.

• Борис Межуев. Генерал-губернаторство в системе местного управления России Copyright © 2007 «Русский архипелаг».