For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Türkiyə mədəniyyəti.

Türkiyə mədəniyyəti

Vikipediya, azad ensiklopediya

Mövzuya dair məqalələrin siyahısı
Türkiyə mədəniyyəti

Türk mədəniyyəti

Tarix • Ədəbiyyat • Dillər • Təsviri incəsənət
Memarlıq • Kinematoqrafiya • Televiziya • Mətbəx • Təhsil • Din • Musiqi • Bayramlar • Elm
"Türkiyə" portalı

Türkiyə mədəniyyətiTürkiyə əhalisinin (türklər, kürdlər və s.) mədəniyyəti.

Müasir türk dili bilavasitə vaxtilə Mərkəzi Asiyada məskunlaşmış və VIII–X əsrlərdə qərbə doğru köçməyə başlamış türklərin oğuz dil qrupuna aiddir.[1] Son bir neçə əsrdə türk dili farsərəb dillərindən əhəmiyyətli dərəcədə təsirlənmiş, bununla əlaqədar olaraq bu dillərdən götürülmüş sözlərin sayı bəzi hallarda türk lüğətinin 80%-nə çatmışdır. XX əsrə qədər Osmanlı imperiyasının danışıq türk dilindən kifayət qədər fərqli ədəbi dili – osmanlı dili var idi. İsmayıl Qaspıralı kimi türkçülər XIX əsrin sonu–XX əsrin əvvəllərində müasir türk dilindən fərqli olsa da, getdikcə alınma sözlərdən təmizlənən bir dildə jurnal və qəzet nəşr etməyə başlamışdılar. Yeni dili gənc türklər təbliğ edirdi. 1923-cü ildə Türkiyə Respublikası qurulduqdan sonra 1930-cu illərdə alınma sözlərin yerli türk sözləri ilə əvəzlənməsi prosesi başlamışdır. Bu proses bu günə qədər davam edir, baxmayaraq ki, türk dilində fars-ərəb mənşəli sözlərə, onların türk köklərindən düzəlmiş sinonimlərinə də rast gəlmək olar.

XVI əsrdən başlayaraq HindistanMisir mədəniyyətinin təsiri altında yaranmış kölgə teatrı ("Qaragöz") Osmanlı imperiyasında xüsusi populyarlıq qazanmışdır. Tamaşalarda kuklalardan, həmçinin xüsusi işıqlandırma effektlərindən və dekorasiyalardan istifadə olunurdu. Bu, çoxölçülü səhnə məkanı illüziyasını yaratmağa imkan verirdi. Kuklaları pərdə arxasında qalan aktyorlar səsləndirir. XIX əsrin ortalarından başlayaraq "Tənzimat" adlanan əsaslı ictimai-siyasi islahatlarla əlaqədar olaraq Osmanlı imperiyası Qərbdən gələn bir çox mədəni hadisələri sürətlə mənimsəməyə və tətbiq etməyə başlamışdır. Müasir teatrın – aktyorların, pyeslərin və dramaturqların yaranması bununla bağlıdır. Türkiyə dramaturgiyasının banisi 1860-cı ildə türkcə ilk pyesi – "Şairin evlənməsi"ni yazan İbrahim Şinasidir. Türkiyə teatrının yaradıcısı Akop Vardovyandır.

  1. Aalto, P. "Iranian Contacts of the Turks in Pre-Islamic times," in Studia Turcica, ed. L. Ligeti, Budapest, 1971, pp. 29-37.

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Смирнов В. Д. Очерк истории турецкой литературы. СПб.,1891
  • Крымский А. Е. История Турции и её литературы. Т.1-2. 1910—1916.
  • Рассказы турецких писателей. М. Изд-во иностранной литературы. 1954.-211 с.
  • Алькаева Л. О. Очерки по истории турецкой литературы. М., 1959.
  • Турецкие сказки (с предисловием Моллова), М., 1960.
  • Гарбузова В. С. Поэты средневековой Турции. Л., 1963
  • Гордлевский В. А., Очерки по новой османской литературе. Переходная пора османской литературы, в его кн.: Избр. соч., т. 2, М., 1961
  • Гордлевский В. А. Османские сказки // Избранные сочинения, т. 2, М., 1961.
  • Фиш Р. Г. Писатели Турции — книги и судьбы. М., 1963
  • Миллер Ю. Искусство Турции. М.-Л., 1965.
  • Современная графика Турции. Каталог выставки. М.-Л.-Баку, 1965.
  • Кямилев Х. У истоков современной турецкой литературы. М., 1967.
  • Турецкие сказки (с предисловием Дмитриева), М., 1967.
  • Айзенштейн Н. А. Из истории турецкого реализма. Заметки о турецкой прозе. М., 1968—283 с.
  • Кямилев Х. К. Общественные мотивы в турецкой поэзии. М., 1969—187 с.
  • Гарбузова В. С. Поэты Турции XIX в. Л., 1970.
  • Маштакова Е. И. Из истории сатиры и юмора в турецкой литературе (XIV—XVII вв.), М., 1972.
  • Плата за молчание. Рассказы турецких писателей. Л. Худ. лит. 1974.-368 с.
  • Из современной турецкой поэзии. М.: Прогресс, 1975.
  • Гарбузова В. С. Поэты Турции первой половины XX в., Л., 1975
  • Чорекчян Х. А. О современном театре Турции // «Народы Азии и Африки» 1966. № 5.
  • Хлеб прежде всего. Рассказы турецких писателей. М. Художественная литература 1976 г. 272 с.
  • Гусейнов А. А. Турецкое кино. М., 1978.
  • Современная турецкая пьеса М.: Искусство, 1977.- 792 с.
  • Из турецкой поэзии XX века. М.: Художественная литература, 1979.- 412 с.
  • Турецкие сказки. (Перевод, составление, предисловие Стеблевой И. В.), М., 1986.
  • Яковлева Н. С. Турецкий рассказ: Новое время (первые два десятилетия XX века). Л., 1986.- 87 с.
  • Хлеб и звезды. Современная турецкая поэзия: Сборник. Сост., предисл. и пер. с тур. А. Ибрагимова. М.: Радуга, 1990.- 336 с. ISBN 5-05-002526-5
  • Гениш Эйюн Турецкая литература: Биографии самых известных поэтов и писателей, направления их творчества и примеры произведений. М.: Издательство ЛКИ, 2008. — 464 с. ISBN 978-5-382-00442-6

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]


{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Türkiyə mədəniyyəti
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?