Süni intellekt
Əsas hədəflər Süni ümumi intellekt Planlaşdırma Kompüter görünüşü Ümumi oyun oynama Biliyin əsaslandırması Maşın öyrənməsi Təbii dilin emalı Robototexnika Təhlükəsizlik
Yanaşmalar Simvolik Dərin öyrənmə Bayesov şəbəkəsi Təkamül alqoritmləri Situasiyalı yanaşma Hibrid intellekt sistemləri Sistemlərin inteqrasiyası
Fəlsəfəsi Çin otağı Dost süni intellekt Nəzarət problemi/Ələ keçirməsi Etika Risk Türinq testi
Tarixi Xronologiya Proqres Süni intellektin qışı Süni intellekt bumu
Texnologiya Tətbiqləri Layihələr Proqramlaşdırma dili
Lüğət Lüğət
b m r

Türinq testi — 1950-ci ildə “Mind” jurnalında Alan Türinq tərəfindən ortaya atılmışdır. Kompüterin və ya başqa bir sistemin insanlarla eyni zehni bacarığa sahib olub-olmadığını müəyyən etmək məqsədi daşıyır.

Ümumi mənada bu test bir mütəxəssisin, maşının performansı ilə bir insanınkını ayırd edib edə bilməyəcəyini ölçür. Əgər ayırd edə bilməzsə, maşın insanlar qədər zehni bacarığa sahib deməkdir. Bu testdə təcrübəni edən adam kompüter və insanı görmür. Təcrübəni edən hansıyla əlaqədə olduğunu bilmədən bunların ikisinə də sual verir. Təcrübəni edən adamın soruşduğu suallar və təcrübədə iştirak edən maşın və insanın verdiyi cavablar bir ekranda yazılı olaraq verilir. Məqsəd, təcrübəni aparanın uyğun suallar ilə bunlardan hansının insan, hansının kompüter olduğunu tapmasıdır. Əgər təcrübəni edən adam etibarlı bir şəkildə bunu söyləyə bilməzsə, o zaman kompüter Türinq testini keçər və insanlar qədər qabiliyyətli olduğu fərz edilər.

Bu testin çatışmayan cəhətlərini tənqid edən Con Sörl Çin otağı adlandırılan xəyali eksperiment təklif etmişdir.

Məsələn, yuxarıdakı şəkildəki divarın arxasında A və B var. Bunlardan B əslində həqiqi bir şəxsdir və A əslində kompüterdə işləyən bir proqramdır. Divarın arxasında duran C, A və B-ni görmədən istədikləri sualları yalnız klaviatura və monitor vasitəsilə verə bilər. B adamı normal cavab verməlidir, lakin A kompüterinin məqsədi insan kimi davranmaq və C insanını aldatmaqdır.

Bu test kompüter elmində bir çox süni intellekt probleminin çərçivəsini təşkil edir. Məsələn, daxil edilmiş məqalələri başa düşmək və cavabları çıxarmaq üçün təbii düşüncə metodlarından istifadə etmək lazımdır.

Bu problem eyni zamanda sual-cavab yarışlarına da ilham mənbəyi olmuşdur.

• Süni intellekt
• Çin otağı
• Alan Türinq
• Loebner mükafatı

Süni intellekt
Tarixi	Süni intellektin tarixi Süni intellektin qışı Dartmut seminarı
Fəlsəfə	Türinq testi Çin otağı Güclü və zəif süni intellekt Dost süni intellekt Süni intellekt etikası
İstiqamətlər	Agent yanaşması Adaptiv idarəetmə Bilik mühəndisliyi Həyat qabiliyyətli sistem modeli Maşın öyrənməsi Neyron şəbəkələri Qeyri-səlis məntiq Təbii dilin emalı Obraz tanınması Kütlə intellekti Simvolik Sİ Təkamül alqoritmləri Ekspert sistemlər
Tətbiqi	Səsli idarəetmə Təsnifat problemi Sənəd təsnifatı Sənəd qrupu Klaster təhlili Lokal axtarış Maşın tərcüməsi Simvolların optik tanınması Nitqin tanınması Əl yazısı tanınması Oyunlarda Sİ
Tədqiqatçılar	Çarlz Bebbic Vladimir Vapnik Cozef Vayzenbaum Norbert Viner Viktor Qluşkov Vladimir Qorodets Yan Lekun Aleksey Lyapunov Con Makkarti Marvin Minski Allen Nyuell Seymur Peypert Cuda Perl Hermoqen Pospelov Dmitriy Pospelov Frenk Rozenblat Herbert Saymon Alan Türinq Patrik Vinston Viktor Finn Sergey Fomin Demis Xassabis Ceffri Hinton Noam Çomski Klod Şennon Endryu In Eliyezer Yudkovski