For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Bilik mühəndisliyi.

Bilik mühəndisliyi

Vikipediya, azad ensiklopediya

Süni intellekt
Maşın öyrənməsi və
intellektual verilənlərin analizi

Bilik mühəndisliyi — süni intellekt elmləri sahəsinin bir hissəsidir və ekspert sistemlərinin və bilik bazalarının inkişafı ilə bağlıdır. Bilik sistemlərinin qurulması, saxlanması və tətbiqi ilə bağlı bütün texniki, elmi və sosial aspektlərə aiddir və sistem komponentlərinin proqram təminatının tətbiqindən əvvəl biliklərin çıxarılması, təmsil olunması, strukturlaşdırılması və istifadəsi üsullarını və vasitələrini öyrənir.[1] Bilik mühəndisliyi, biliyin kodlaşdırılmasına yönəlmiş biliyin idarə edilməsi strategiyasında təşkilati biliklərin toplanması, saxlanması və istifadəsini təşkil etmək üçün biliklərin idarə edilməsində istifadə olunur.[2][3]

Tərifi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bilik mühəndisliyi (BM) 1983-cü ildə Edvard Albert Feygenbaum və Pamela MakKordak tərəfindən belə izah edilmişdir:

" BM adətən zəngin insan təcrübəsi tələb edən mürəkkəb problemləri həll etmək üçün kompüter sistemlərinə biliklərin daxil edilməsinə yönəlmiş mühəndisliyin bir qoludur.

"

Hal-hazırda bu, belə sistemlərin yaradılmasını və saxlanmasını da əhatə edir. O, həmçinin proqram təminatının inkişafı ilə sıx bağlıdır və süni intellekt tədqiqatları kimi bir çox informasiya tədqiqatlarında, o cümlədən bilik bazaları, data mining, ekspert sistemləri, qərar qəbuluna dəstək sistemləri və coğrafi informasiya sistemlərində istifadə olunur. BM müxtəlif elmi fənlərdə, məsələn, sosiologiyada da istifadə olunan riyazi məntiqlə əlaqələndirilir, burada tədqiqatın məqsədi insanların sosial davranışını anlamaq və cəmiyyətdə insanlar arasındakı münasibətlərin məntiqini təhlil etməkdir.

Bilik mühəndisliyi məlumatların toplanması və emalı mərhələsində texniki vasitələrdən istifadə etməklə həyata keçirilə bilən vahid strategiyanın tətbiqini nəzərdə tutur. O, avtomatlaşdırılmış layihələndirmə sistemləri (CAD) ilə yaxından əlaqəlidir və tətbiq yerini tapır. Biliyə əsaslanan mühəndislik obyektiv prinsipləri və qaydaları CAD və digər ənənəvi mühəndislik proqram vasitələri ilə birləşdirir.

1960-cı illərin sonu və 1970-ci illərin əvvəllərində Stenford Universitetində DENDRAL sistemi, daha sonra isə MYCIN yaradılmışdır. Bunlar mütəxəssislərin biliklərini saxlayan və bu məlumatlardan müxtəlif problemləri həll etmək üçün istifadə edən, lazımi məlumatları yaddaşdan götürən ekspert sistemləri idi. Professor Feygenbaum belə sistemlərin yaradıcılarından biri olub və ekspert məlumatlarının saxlanması sistemləri üçün "bilik mühəndisliyi" adını irəli sürüb.[4]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Гаврилова Т.А., Кудрявцев Д.В., Муромцев Д.И. Инженерия знаний. Модели и методы. Лань. 2016.
  2. ↑ Hansen, Morten T.; Nohria, Nitin; Tierney, Thomas J. "What's Your Strategy for Managing Knowledge?". Harvard Business Review. 1 mart 1999. 2024-01-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-23.
  3. ↑ "Нестик Т. А. Модели управления знаниями в российских организациях: социально-психологический анализ. ВШМБ РАНХиГС, Институт психологии РАН, М. Дата обращения: 02.08.2021" (PDF). 2022-01-23 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-07.
  4. ↑ Абдикеев, Н.М.; Киселев, А.Д. Управление знаниями корпорации и реинжиниринг бизнеса. ИНФРА-М. 2010. ISBN 978-5-16-003829-2.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
⛭
Tarixi
Fəlsəfə
İstiqamətlər
Tətbiqi
Tədqiqatçılar
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
This page is based on a Wikipedia article written by contributors (read/edit).
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license. Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license. Credit: (see original file).
Bilik mühəndisliyi
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

✕
This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?