II Rusiya-İran müharibəsinin xronologiyası
Şamxor döyüşü (1826) Gəncə döyüşü (1826) Uşaqan döyüşü (1827) İrəvan qalasının işğalı (1827) Türkmənçay müqaviləsi (1828)
b m r

Gəncə döyüşü — Rusiya-İran müharibəsi dövründə, 13 sentyabr 1826-cı ildə Gəncə ətrafında baş verən döyüş.

Şəmkir altında uğurdan sonra rus qoşunları sentyabrın 4-də Gəncənı tutdular. Sentyabrın 9-da Qafqaz korpusunun başlıca qüvvələri onlarla birləşdi. Şuşanın mühasirəsini buraxıb, buraya gələn Abbas Mirzə yeni döyüşün qaçılmaz olduğunu bilirdi. Sentyabrın 10-da Paskeviç də qoşunla Gəncəyə gəldi.

Döyüş sentyabrın 13-də Nizami Gəncəvi məqbərəsinin yaxınlığındakı çöldə oldu. Rus ordusunda 8700, İran ordusunda isə 35 min döyüşçü var idi. İki ordu arasında dəhşətli döyüş başladı. Ruslar yenə uğur qazandılar. 2 düşərgə, 4 bayraq, bir top və başqa hərbi qənimət ələ keçirdilər. İran ordusu 1000-ə qədər əsgər itirdi. 1100 əsgər, 2 batalyon komandiri və 7 zabit əsir düşdü. Uğurlu xan da əsir alınanlar içərisində idi. İran qoşunları dağınıq halda Araza doğru çəklib o taya keçdi.

Gəncə döyüşü 1826–1828-ci illər Rusiya-İran müharibəsinin ən böyük döyüşü oldu. Qafqazın da, bütün savaşın da taleyi burada həll olundu. Bu döyüşdən sonra İran ordusu bir daha özünə gələ bllmədi.

Döyüşdən sonra rus komandanlığı üçün 1826-cı il üsyanlarını yatırmaqdan ötəri əlverişli imkan yarandı. Bu, Yermolovun baş komandan vəzlfəsində son fəal döyüşləri oldu.

Rus komandanlığı savaşın gedişində ara-sıra yerli qüvvələrdən də istifadə etməyə çalışırdı. 1826-cı ilin noyabrında Araz boyu sərhədi qorumaq üçün "Qarabağ türklərindən" (Mirzə Yusif Nersesov) qeyri-nizami atlı dəstə yaradıldı. 1827-ci il döyüşlərində Borçalı türklərinin könüllü atlı dəstələri də iştirak edirdi.

İran qoşunları, Talış xanlığı sayılmazsa, artıq bütün Şimali Azərbaycan torpaqlarını tərk etmişdilər.

• Ибрагимбейли X. М. Россия и Азербайджан в первой трети XIX в. (Из военно-политической истории). М., 1969, с. 173
• Azərbaycan tarixi XIX – XXI əsrin əvvəli (Ali məktəblər üçün mühazirələr kursu). Bakı, 2010

Azərbaycanın hərb tarixi
Qədim Dövr	Qavqamel döyüşü • Pompeyin Qafqaz Albaniyasına yürüşü  • Amid döyüşü  • Dzirav çölündə döyüş  • II Vaçenin Sasanilərə qarşı üsyanı  • Qadsiyyə döyüşü  • Xəzər-ərəb müharibələri  •
Orta Əsrlər	Pavlikanlar hərəkatı  • Xürrəmilər hərəkatı  • Rusların Qafqaz ekspedisiyaları  • Monqolların Azərbaycana ilk yürüşü  • Monqolların Azərbaycana II yürüşü  • Monqolların Azərbaycana III yürüşü  • Qızıl Ordanın Azərbaycana yürüşləri  • Teymurilərin Azərbaycana yürüşləri  • Şənbi-Qazan döyüşü  • Kür döyüşü (1412)  • Səncəq döyüşü • Otluqbeli döyüşü  • Şəməsi döyüşü
Yeni Dövr	Səfəvi-Şirvanşahlar müharibələri • Cabanı döyüşü  • Şərur döyüşü  • Almaqulağı döyüşü  • Səfəvi-Şeybani müharibələri  • Mərv döyüşü  • Səfəvi-Osmanlı müharibələri  • Çaldıran döyüşü  • Qoçhisar döyüşü • Vəkalət müharibəsi  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1532-1555)  • Səfəvi-Moğol müharibələri  • Səfəvi-Moğol müharibəsi (1537-1544)  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1603-1618)  • Sufiyan döyüşü  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1616-1618) • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1623-1639)  • Səfəvi-Rusiya müharibəsi (1651-1653)  • Don kazaklarının Səfəvilər dövlətinə yürüşləri (1667-1668)  • Səfəvi-Rusiya müharibəsi (1722-1723)  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1723-1727)  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1730-1736)  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1730-1732)  • Osmanlı-İran müharibəsi (1743-1746)  • Rusiya-İran müharibəsi (1796)  • Gəncə qalasının işğalı  • Rusiya-İran müharibəsi (1804-1813)  • Sultanbud döyüşü  • Aslandüz döyüşü  • Rusiya-İran müharibəsi (1826-1828)  • Şamxor döyüşü
Ən Yeni Dövr	Rus-yapon müharibəsi  • Erməni-Azərbaycan müharibəsi (1905-1906)  • Birinci Dünya müharibəsi   • Gürcüstan-Ermənistan müharibəsi  • Azərbaycan-Ermənistan müharibəsi (1918-1920)  • Göyçay savaşı  • Salyan döyüşü  • Bakı döyüşü  • Muğan hadisələri  • Sarvan döyüşü  • Yalama döyüşü  • Aprel işğalı (Türkiyənin müdaxiləsi)  • İkinci Dünya müharibəsi (Azərbaycan İkinci dünya müharibəsində)  • Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)  •  Qarabağ müharibəsi  • May hadisələri  • Subtropik əməliyyatı  • Naxçıvanda dövlət çevrilişinə cəhd  • 4 iyun Gəncə qiyamı  • 1995-ci il Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd  • Qobustan qiyamı (1999)  • Aprel döyüşləri  • Günnüt əməliyyatı  • Tovuz döyüşləri  • İkinci Qarabağ müharibəsi
Qızılbaş  • Qafqaz İslam Ordusu  • Azərbaycan–NATO əlaqələri  • Kateqoriya:Azərbaycanın hərb tarixi  • Portal:Azərbaycan Silahlı Qüvvələri