Qavqamel döyüşü
Tarix	1 oktyabr e.ə. 331
Yeri	Mosul yaxınlığında, indiki İraq ərazisində
Nəticəsi	Makedoniya çarlığı qalib gəldi
Münaqişə tərəfləri
Makedoniya çarlığı Əhəməni imperiyası
Komandan(lar)
Makedoniyalı İsgəndər III Dara
Tərəflərin qüvvəsi
47,000 52,000-100,000 (müasir hesablamalara görə) 250,000-1,000,000 (qədim mənbələrə görə)
İtkilər
7000 ölü və ya yaralı 12,000-ə yaxın
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qavqamela vuruşması — E.ə. 331-ci il oktyabrın 1-də Makedoniyalı İsgəndərin qoşunları ilə III Daranın qoşunları arasında baş verən üçüncü vuruşma.Fars ordusunun ciddi müqavimətinə və inadkarlıqla döyüşməsinə baxmayaraq yunan-makedon ordusu qalib gəldi ^[1] Qavqamela vuruşması həm qədim dövrün ən iri vuruşmalarından biri, həm də makedoniyalı fatehin bütün vuruşmalarının ən çətini hesab edilir.

Döyüşdə III Daranın ordusu məğlub edildi. Şah bir neçə satrapla və kiçik qoşun dəstəsi ilə Madanın paytaxtı Ekbatanaya çəklir. Lakin yunan-makedoniyalılar özləri də bütün yürüş müddətində bu döyüşdə ən ağır tələfata uğrayırlar.

Əhəməni dövlətinin həyati əhəmiyyətə malik mərkəzlərinin hamısının yolu İsgəndərin üzünə açıldı. O, Babil və Suzu işğal etdi, sonra Parsaya soxuldu. Farsların iki paytaxtının ikisi də - Pasarqad da, Persepol da tutuldu. Makedoniyalı fateh burada xeyli sərvət - 120 min talant gümüş və qızıl, çoxlu qızıl və gümüş qab-qacaq, müxtəlif daş-qaş ələ keçirdi. Persepol şah sarayı yandırıldı.

Lakin son dərəcə ağır tələfata baxmayaraq, III Dara hələ qisas almaq ümidində idi və Madada qoşun toplamağa başladı. III Dara İsgəndərlə mübarizəni məhz Madada davam etdirmək ümidində idi. O, Madada yeni qoşun toplamağa çalışırdı və bu işdə müəyyən uğurlar qazanmışdı. Kadusilərdən və skiflərdən (skiflər dedikdə, sakesinlər nəzərdə tutulmalıdır) köməyi də Madada gözləyirdi. Lakin bir qədər sonra vəziyyət dəyişdi. Aydınlaşdı ki, kadusilər və skiflər III Daranın tərəfini saxlamırlar. Məhz buna görə III Dara Ekbatananı (indiki Həmədan) tərk edib monarxiyanın şərq əyalətlərinə qaçdı və tezliklə orada həlak oldu.

Azərbaycanın hərb tarixi
Qədim Dövr	Qavqamel döyüşü • Pompeyin Qafqaz Albaniyasına yürüşü  • Amid döyüşü  • Dzirav çölündə döyüş  • II Vaçenin Sasanilərə qarşı üsyanı  • Qadsiyyə döyüşü  • Xəzər-ərəb müharibələri  •
Orta Əsrlər	Pavlikanlar hərəkatı  • Xürrəmilər hərəkatı  • Rusların Qafqaz ekspedisiyaları  • Monqolların Azərbaycana ilk yürüşü  • Monqolların Azərbaycana II yürüşü  • Monqolların Azərbaycana III yürüşü  • Qızıl Ordanın Azərbaycana yürüşləri  • Teymurilərin Azərbaycana yürüşləri  • Şənbi-Qazan döyüşü  • Kür döyüşü (1412)  • Səncəq döyüşü • Otluqbeli döyüşü  • Şəməsi döyüşü
Yeni Dövr	Səfəvi-Şirvanşahlar müharibələri • Cabanı döyüşü  • Şərur döyüşü  • Almaqulağı döyüşü  • Səfəvi-Şeybani müharibələri  • Mərv döyüşü  • Səfəvi-Osmanlı müharibələri  • Çaldıran döyüşü  • Qoçhisar döyüşü • Vəkalət müharibəsi  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1532-1555)  • Səfəvi-Moğol müharibələri  • Səfəvi-Moğol müharibəsi (1537-1544)  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578-1590)  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1603-1618)  • Sufiyan döyüşü  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1616-1618) • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1623-1639)  • Səfəvi-Rusiya müharibəsi (1651-1653)  • Don kazaklarının Səfəvilər dövlətinə yürüşləri (1667-1668)  • Səfəvi-Rusiya müharibəsi (1722-1723)  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1723-1727)  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1730-1736)  • Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1730-1732)  • Osmanlı-İran müharibəsi (1743-1746)  • Rusiya-İran müharibəsi (1796)  • Gəncə qalasının işğalı  • Rusiya-İran müharibəsi (1804-1813)  • Sultanbud döyüşü  • Aslandüz döyüşü  • Rusiya-İran müharibəsi (1826-1828)  • Şamxor döyüşü
Ən Yeni Dövr	Rus-yapon müharibəsi  • Erməni-Azərbaycan müharibəsi (1905-1906)  • Birinci Dünya müharibəsi   • Gürcüstan-Ermənistan müharibəsi  • Azərbaycan-Ermənistan müharibəsi (1918-1920)  • Göyçay savaşı  • Salyan döyüşü  • Bakı döyüşü  • Muğan hadisələri  • Sarvan döyüşü  • Yalama döyüşü  • Aprel işğalı (Türkiyənin müdaxiləsi)  • İkinci Dünya müharibəsi (Azərbaycan İkinci dünya müharibəsində)  • Əfqanıstan müharibəsi (1979-1989)  •  Qarabağ müharibəsi  • May hadisələri  • Subtropik əməliyyatı  • Naxçıvanda dövlət çevrilişinə cəhd  • 4 iyun Gəncə qiyamı  • 1995-ci il Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd  • Qobustan qiyamı (1999)  • Aprel döyüşləri  • Günnüt əməliyyatı  • Tovuz döyüşləri  • İkinci Qarabağ müharibəsi
Qızılbaş  • Qafqaz İslam Ordusu  • Azərbaycan–NATO əlaqələri  • Kateqoriya:Azərbaycanın hərb tarixi  • Portal:Azərbaycan Silahlı Qüvvələri