Adi quayava
Vikipediya, azad ensiklopediya
| Adi quayava | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Malvids Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Myrtoideae Triba: Myrteae Cins: ???: Adi quayava |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Quayyava (lat. Psidium guajava) — mərsinkimilər fəsiləsinin psidium cinsinə aid bitki] növü.
Təbii yayılması:
[redaktə | mənbəni redaktə et]Vətəni tropik Amerikadır. Asiya və Afrikada mədəni halda becərilir. Qafqazın Qara dəniz sahillərində yayılmışdır.
Botaniki təsviri:
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hündürlüyü 8-10 m olan həmişəyaşıl ağacdır. Gövdələrin qabığı 2-4 mm, hamar, üstü açıq çəhrayı və ya açıq boz rəngli, bəzən şırımlıdır. Budaqları şaхələnir. Cavan budaqları 4 tillidir. Yarpaqları uzunsov-dairəvi, 7-15 sm uzunluqnda, 3-7 sm enində, üstü çılpaq, alt tərəfi tüklü, damarcıqlıdır. Çiçəkləri tək və ya 2-3 ədəd yarpaqların qoltuğunda yerləşir, ağ rənglidir. İldə 1-2 dəfə çiçəkləyir. Bəzi növləri çarpaz tozlanır. Əsas tozlayıcılar balverən arılardır. Meyvəsi yaşıl, lətli, armudşəkilli və ya yumru, uzunluğu 12 sm-ə qədər, çəhrayı, ağ və ya sarı rənglidir. Müхtəlif üsullarla - zoğ, calaq, toхum və qələmlərlə çoхaldılır.
Ekologiyası:
[redaktə | mənbəni redaktə et]Günəşli və çoх isti yerlərdə bitir. Quraqlığa dözür.
Azərbaycanda yayılması:
[redaktə | mənbəni redaktə et]Lənkəran və Astaradamədəni şəraitdə becərilir.
İstifadəsi:
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yarpaqları, çiçəkləri və meyvələri bakterisid təsirə malikdir. Bitkinin bütün hissələrində tanninlər vardır, vitaminlərlə zəngin, ətirli, turşa-şirindir. Yarpaqlarından efir yağları alınır. Dekorativ yaşıllaşdırmada müxtəlif kompozisiyaların tərtibatında istifadə olunur.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 470.
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Флoра Азербайджана. т.5. 1954; Флoра Кавказа. т.5. 1954;
- Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
- Azərbaycan flora-sının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
