Şinşilla
Vikipediya, azad ensiklopediya
| Şinşilla | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Şinşilla |
||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
|
||||||||||||
| ||||||||||||
Şinşilla — gəmiricilərinin növünə aiddir. Bu növ vəhşi təbiətdə çox nadirdir. Onlara yalnız And və Çili dağlarında rast gəlmək mümkündür. Tüklü qurluqlu, uzun bığları qaranlıqda gəzməyə və yemək axtarmağa onlara kömək edir, uzun qalın kürk (4 sm uzunluğuna qədər, hər bir saç folikülündən 60-70 fuzz bitir) heyvanları ani temperatur dalğalarından qoruyur, aktiv bir gəmiricidir. [3]
Yayılma
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bu növ And və Cənubi Amerikada yaşayır. Şinşillalar, əsasən süxurlarda yerləşirlər, burada onlar üçün qaya çatlarında sığınacaqlar var. Heç biri olmayan bir sahədə, şinşillalar qazıntılar edir. Şinşillalar dağlarda həyat tərzinə mükəmməl uyğunlaşır. Yaxşı inkişaf etmiş orqanların köməyi ilə gecə dağlarda mükəmməl bir şəkildə yönəlirlər - ən böyük fəaliyyət zamanı - şinşillalar gecə heyvanlarıdır. Bu gəmiricilərin skeletinin maraqlı bir xüsusiyyəti var: o vertikal küçülməyə qadirdir və sonra şinşillalar asanlıqla daşlar arasındakı dar boşluqlara sürünürlər. Lakin, şinşillanın azadlıqda həyat xüsusiyyətləri haqqında çox şey bilinmir. Zooloqlar bu gəmiricilər haqqında davranışları süni yaradılmış şəraitdən bilirlər.[4]
Təsvir
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bütün xarici məlumatlarla təchiz olunmuş Şinşilla heyvanı təbii şəraitdə normal bir varlıq kimi yaşamasını təmin etmək üçün istifadə olunur. Ümumiyyətlə rəngi boz, qarnı yüngül açıq.[5] Böyük qulaqları hər hansı bir təhlükənin yaxınlaşması barədə əvvəlcədən xəbərdarlıq edir, vizyonu əvəz edən vibrasiya - onların köməyi ilə Şinşilla ətraf obyektləri öyrənir və hətta məsafələr ölçür. Bu gəmiricilərdə çox inkişaf etmiş serebellum var, onlar üçün dağlarda səyahət asan və sadədir. Şinşillaların reaksiya dərəcəsi zəifdir və daha çox monokulyar görünüşü kompensasiya edir. Lakin, Şinşillalar qaranlıqda görmək qabiliyyətinə malikdirlər. Bu heyvanların gövdəsinin uzunluğu təxminən 20-40 sm, qulaqları 6 sm-ə çatır və bığları 10 sm-ə qədərdir. Orta hesabla erkəklərdə çəki 369-493 g., dişilərdə isə 379-450 g-dır.[6] Heyvanlarda cinsi dimorfizm müşahidə edilir, dişilər 800 qrama qədər, erkıəklərdə - 600 qrama qədirdir. [7]Şinşillaların arxa ayaqları dörd barmağa malikdir və ön pəncələrindən iki dəfə çox böyüyür, hansındakı beş tutma barmaqları yerləşir. Azadlıqda şinşillalar kolonlarla yaşayır. Bu gəmiricilərin maraqlı bir xüsusiyyəti onların yuyunma üsuludur. Şinşillalar qum və ya vulkan külü ilə hamamlanırlar. Qumun gəmiricilərin qulaqlarına gəlməməsi üçün onların aurikulları bu cür üzmə zamanı qulaqları bağlayan xüsusi membranlarla təchiz olunmuşdur. Şinşillaların tükləri çox yumşaq və qalındır, 4 sm uzunluğa çatır, hər bir saç fölikülündə 60-70 fuzz bitir. Bütün normalara riayət olunan evdə şəraitində Şinşillalar orta hesabla 30 il və daha çox yaşayır, lakin bəzi hallarda 37 il yaşayırlar.
Qalereya
[redaktə | mənbəni redaktə et]-
Şinşillanın 30 günlük balası -
Şinşillanın 60 günlük balası -
-
-
-
Fifon
Qidalanma
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bu gəmiricilər dağlarda tapılacaq bitkilərə qidalanırlar. Bundan əlavə, onların qidası yosun və liken, müxtəlif kaktus və hətta ağac qabığıdır, ən yaxşı hallarda kiçik həşəratları tutmaq mümkündür.
Çoxalma
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şinşillalar təxminən altı aydan bəri doğum edə bilər. Doğumların sayı - ildə 2-3 dəfə, orta hesabla 2-3 uşaq, bəzi hallarda - 5. Şinşillalar uzun müddət nəsilləri daşıyır - 3-3,5 aya qədər. Doğuşdan bir həftə sonra gənc heyvanlar müstəqil yeməyə qadirdir. Təbiətdə Şinşillalar monoqamdır, yəni sabit bir cüt yarada bilirlər. Onun cübbəsi bir çox başqa gemiricilərdən fərqli olaraq, tüklü, xırda dişlərlə və görmə qabiliyyətli doğulurlar.
Yetişdirmə
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şinşillalar təkcə zövq üçün deyil, həm də çox praktik məqsəd - bu gün ən bahalı sayılan kürk mənbəyi kimi yetişdirilir. Həqiqətən, bu gəmiricilər bütün xəzli heyvanlar arasında ən sıx xəzlidir. Bu sıxlıq sayəsində hətta parazitlər Şinşillərdə yaranmır. Şinşillər daha çox suyu sevmir, çünki onların kürkü yağ və tər bezlərinin olmamasından asanlıqla islanır.
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2011.
- ↑ Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0
- ↑ Виктория Праскова. "Кто такие шиншиллы?". "Шушкин дом". 10.12.2014. 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-22.
- ↑ Cofré & Marquet, H., "Conservation status, rarity, and geographic priorities for conservation of Chilean mammals: an assessment.", Biological Conservation, 88, 1999: 53–68, doi:10.1016/S0006-3207(98)00090-1 (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- ↑ "Основные породы и межпородные смеси шиншилл". 2018-08-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-22.
- ↑ Spotorno, Angel E. "Chinchilla laniger". Mammalian Species. 758. 15 December 2004: 1–9. doi:10.1644/758. PDF Arxivləşdirilib 2010-12-05 at the Wayback Machine
- ↑ Wilcox, H. N. "Histology of the skin and hair of the adult chinchilla". Anatomical Record. 108. 1950: 385–397. doi:10.1002/ar.1091080304. PMID 14799877.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
