İnklüzivizm (ing. inclusivism) — müxtəlif dinlər, cəmiyyətlər, mədəniyyətlər, siyasi fraksiyalar və s. arasındakı əlaqəni anlamaq üçün dinşünaslıqda, antropologiyada və ya vətəndaşlıqda bir neçə yanaşmadan biri. İnklüzivizm düşüncələrin müxtəlifliyində gözəlliyin olduğunu və bu müxtəlifliklərin birgə yaşaya biləcəyini iddia edir. Bu yanaşma müxtəlifliklərin birlikdə harmoniya təşkil etdiyini iddia edir.^[1]

İnklüzivizm yalnız bir yolun doğru olduğunu, digərlərinin isə səhv olduğunu iddia edən eksklüzivizmdən fərqli olaraq dayanır.^[2] Geniş şəkildə desək, inklüziv düşüncənin iki növü var:

• Nisbi inklüzivizm — Fikirlərin yalnız öz xüsusi kontekstində doğru olduğunu, digər fikirlərin isə öz etibarlılığının olduğunu iddia edən inklüzivizm.
• Mütləq inklüzivizm — müxtəlif müddəalar toplusunun Mütləq Doğru olduğunu, hazırda yaşayan heç bir insanın mütləq həqiqəti hələ müəyyən etmədiyini, lakin bütün insanların mütləq həqiqəti qismən təsdiqlədiyini iddia edir.

Dinlərarası münasibətlərin müəyyənləşdirilməsində əsas fəlsəfi yanaşmalardan biridir. Dini tədqiqatlar və teologiya daxilindəki inklüzivizmdə yalnız bir inanc sisteminin doğru olmasına baxmayaraq, onun həqiqət aspektlərinin digər dinlərdə tapıla biləcəyinə inam qeyd edilir. Bu, bütün inancların eyni dərəcədə etibarlı olduğunu iddia edən dini plüralizmdən fərqlidir.^[3] İnklüzivizm yalnız bir dinin həqiqət, digər dinlərin isə qismən həqiqət olduğunu, yaxud həqiqət olmasalar belə, onların ardıcıllarının əbədi qurtuluşa nail olmasının mümkünlüyünü iddia edən yanaşmadır.^[4]

Dini inklüzivizm bir dinin digər dinlərdə doğru hesab edilən və qurtuluşa aparan istiqamətlərini ehtiva edir.^[5] Əsas yol birdir, digər yollar isə əsas yola yaxınlaşdıqca həqiqətdən yararlanırlar, həmin yolların doğru ardıcılları da qurtuluş əhlidir.^[6]

• Dini plüralizm
• Dini eksklüzivizm

Din fəlsəfəsi
Din konsepsiyaları	Ağıllı dizayn Dini inanc Möcüzə Ölümdən sonrakı həyat Ruh Şər problemi
Tanrı konsepsiyaları	Bəhailikdə Allah Demiurq Müqəddəs Ruh Pandeizm Tanrı
Tanrının varlığı	Daş paradoksu Dini plüralizm Xristoloji mübahisələr Okkam ülgücü Rasselin çaydanı Şər
Teologiya	Akosmizm Aqnostisizm Animizm Ateizm Deizm Demonologiya Dharma Ekzistensializm Fideizm Fundamentalizm Henoteizm Humanizm İnklüzivizm Kreasionizm Qnostisizm Mistisizm Monizm Monoteizm Pandeizm Panenteizm Panteizm Politeizm Şamanizm Teizm Transsendentalizm Yeni Çağ
Din filosofları	Qədim dövr və orta əsrlər Akvinalı Foma Anselm Kenterberili Avqustin Avreli Boesi I Ceyms Covanni Piko della Mirandolla Efesli Heraklit İbn Rüşd İbn Sina Maymonid Şankara Vilyam Okkam Erkən müasir dövr Benedikt Spinoza Blez Paskal Devid Yum İmmanuel Kant İohann Qottfrid Herder Qotfrid Leybnits Pol Anri Holbax Rene Dekart Rotterdamlı Erazm 1800–1850-ci illər Georq Hegel Karl Marks Lüdviq Andreas Feyerbax Sorn Kyerkeqor Tomas Karleyl Vilyam Vel 1880–1900-cu illər Ernst Hekkel Fridrix Nitsşe Pavel Florenski Vilyam Ceyms 1920–1950-ci illər Antoni Flu Bertran Rassel Martin Buber Martin Linqs Mirça Eliadi Rene Genon Vilyam Alston 1970–2010-cu illər Alvin Plantinqa
Əlaqəli	Din tarixi Din Elm və din Verifikasiya prinsipi
Portal Kateqoriya