এনী বেছাণ্ট (Annie Besant)
এনী বেছাণ্ট (১৮৯৭)
জন্ম	১ অক্টোবৰ, ১৮৪৭ ক্লেফাম(Clapham), লণ্ডন, United Kingdom of Great Britain and Ireland
মৃত্যু	২০ ছেপ্টেম্বৰ, ১৯৩৩ (৮৫ বছৰ) আদয়াৰ (তামিলনাডু), মাদ্ৰাছ প্ৰেসিডেন্সী, ভাৰতবৰ্ষ
জনা যায়	ব্ৰহ্মজ্ঞানী বক্তি, women's rights activist, লেখিকা আৰু বক্তা
দাম্পত্যসঙ্গী	ফ্ৰেংক বেচান্ত
সন্তান	আৰ্থুৰ, মেবেলl

কেৱল মানৱ সমাজৰ উন্নতিৰ বাবেই নিজৰ জীৱন উৎৰ্সগ কৰা মহান ব্যক্তিসকলৰ ভিতৰত মহিয়সী মহিলা এনী বেছাণ্ট এগৰাকী উল্লেখনীয় ব্যক্তি। যি সময়ত ইংৰাজ জাতিয়ে আধুনিকতাৰ শীৰ্ষস্থান আৰোহণ কৰিছিল, মানুহে কল্পনা কৰা সকলো সুখ স্বাচ্ছন্দ্যৰে জীৱন পূৰ্ণমাত্ৰাত উপভোগ কৰিছিল সেই সময়ত এইগৰাকী ব্ৰিটিছ মহিলাই সুদূৰ লণ্ডনৰ পৰা আহি দক্ষিণ ভাৰতৰ এটা অভাৱগ্ৰস্ত অঞ্চলত বসবাস কৰিবলৈ লৈছিল। কেৱল মানৱ সেৱাকেই জীৱনৰ ব্ৰত কৰি লোৱা এই গৰাকী বিদূষী মহিলাই সমাজৰ সকলো দিশৰ পৰা অন্ধকাৰত বাস কৰা এখন নি:স্ব সমাজৰ কল্যাণৰ হকে নিজকে বিলাই দিছিল।

১৮৪৭ চনৰ ১ অক্টোবৰ তাৰিখে লণ্ডন চহৰত জন্ম হৈছিল, উইলিয়াম পেজ উদ্‌ আৰু এমিলি উদ্‌ৰ কন্যা সন্তান এনীৰ। দেউতাক আছিল এজন নাম কৰা চিকিৎসক। এনীৰ ৫ বছৰ বয়সত দেউতাক উইলিয়াম উদৰ মৃত্যু হোৱাত পৰিয়ালটো গভীৰ অৰ্থ সংকটৰ সন্মুখীন হৈছিল। এনে অৱস্থাত এনীৰ মাকে সন্তান দুটি লগত লৈ লণ্ডনৰ পৰা গৈ হেৰ’ত উপস্থিত হৈছিল গৈ। হেৰ’তে তেওঁ ল’ৰা ছোৱালী দুটাক পাব্লিক স্কুলত ভৰ্তি কৰাই দিয়ে। ইয়াতেই মিছ মেৰীয়েট নামৰ আন এগৰাকী ব্ৰিটিছ মহিলাৰ তত্ত্বাৱধানত এনীৰ জীৱনে বিকাশ লাভ কৰাৰ সুবিধা পাইছিল। মিছ মেৰীয়েটে নিজৰ ছোৱালীৰ দৰে প্ৰতিপালন কৰাৰ উপৰিও এনীক ইংৰাজী, ফৰাচী আৰু জাৰ্মান ভাষাৰ শিক্ষা দিছিল। মিছ মেৰীয়েটৰ তত্ত্বাৱধানত এনীয়ে অতি কম সময়ৰ ভিতৰতে ইংৰাজীৰ উপৰিও ফৰাচী আৰু জাৰ্মান ভাষা সুন্দৰভাৱে আয়ত্ত কৰি পেলাইছিল। ইয়াৰ লগে লগে এনীয়ে মেৰীয়েটৰ পৰা শিকিছিল সমাজসেৱাৰ কাম। ১৮৬১ চন, ১৪ বছৰ বয়সত মাকৰ অনুমতি সাপেক্ষে মেৰীয়েটে এনীক বিদেশ ভ্ৰমণলৈ নিয়ে ৷ প্ৰথমে, জাৰ্মানী আৰু পিছত ফ্ৰাঞ্চত দুয়োখন দেশতে সম্পূৰ্ণ দুবছৰ কটোৱাৰ পিছত ১৮৬৩ চনত মেৰীয়েটৰ লগত এনী পুনৰ ইংলণ্ডৰ ঘৰলৈ ঘূৰি আহে। ইতিমধ্যে এনী সকলোফালৰ পৰা যোগ্য হৈ উঠিছিল^[1]।

১৮৬৬ চনত, ১৯ বছৰ বয়সত এনীয়ে লগ পায় কেমব্ৰিজৰ পৰা সদ্য শিক্ষা সাং কৰি ওলোৱা তৰুণ স্নাতক ৰেভাৰেণ্ড ফ্ৰেঙ্ক বেছাণ্টক। দুয়ো দুয়োৰে প্ৰতি আকৃষ্ট হয় আৰু ১৮৬৭ চনত এনীৰ ফ্ৰেঙ্ক বেছান্তৰ সৈতে বিয়া হয় ৷ অৱশ্যে তেওঁলোকৰ বিবাহিত জীৱন দীৰ্ঘস্থায়ী হ’বলৈ নাপালে। ফ্ৰেঙ্ক বেছাণ্টৰ বদ মেজাজৰ বাবে এনীৰ জীৱন অশান্তিকৰ হৈ পৰে। তথাপি এনীয়ে ছবছৰমান সেই অশান্তিৰ মাজৰে পাৰ কৰিলে । ইতিমধ্যে দুটা সন্তানৰ জন্ম হয়। পিছে ফ্ৰেঙ্কৰ অত্যাচাৰৰ এটা চৰম মুহূৰ্তত এদিন এনী আৰু ফ্ৰেঙ্কৰ মাজত বিবাহ বিচ্ছেদ ঘটে আৰু এনী চূড়ান্তভাৱে ফ্ৰেঙ্কৰ জীৱনৰ পৰা আঁতৰি যায়। ইয়াৰ পিছতেই এগৰাকী সমাজ সেৱিকাৰ ভূমিকাত এনী ইউৰোপৰ সৰ্বহাৰা সকলৰ মাজত সোমায় পৰে ।

১৮৭৩ চনত ফ্ৰেঙ্কৰ সৈতে বিবাহ বিচ্ছেদৰ পিছতে এনীৰ আৰ্থিক অৱস্থা ইমানেই শোচনীয় হৈ পৰে যে তেওঁ পেট প্ৰবৰ্তাবৰ বাবে যিকোনো ধৰণৰ কামতে হাত দিবলগীয়া হয়। অনেক কষ্টৰ মূৰত ফকষ্টনত এটা চাকৰি যোগাৰ হয় হেড-কুক গভাৰ্নেচ আৰু নাৰ্চ হিচাপে। এই চাকৰি কৰিয়ে এনীয়ে মাকৰ সৈতে থাকিবলৈ লয়। মাক-জীয়েক দুয়োৰে মিলিত উপাৰ্জনেৰে তেওঁলোকে সৰুকৈ এটা ঘৰ বান্ধে। কিন্ত এনেকৈ এটা মান বছৰ সম্পূৰ্ণ নহওঁতেই টান নৰিয়াত পৰি এদিন এনীৰ মাকৰ মৃত্যু হয় আৰু ইয়াৰ পিছত এনী সম্পূৰ্ণ অকলশৰীয়া হৈ পৰে।

১৮৭৪ চনত ’নেশ্যনেল চেকুলাৰ ছ’চাইটি অব ইংল্যণ্ড’ৰ মুখপত্ৰ ’নেশ্যনেল ৰিফৰমাৰ’ত প্ৰকাশিত এটা প্ৰবন্ধই এনী বেছাণ্টৰ মনত ৰেখাপাত কৰে। তেওঁ এই ছ’চাইটিৰ কৰ্মকৰ্তাসকলক লগ ধৰি ১৮৭৪ চনত ইয়াৰ সদস্যভুক্ত হয়। ইয়াৰ কিছুদিনৰ পিছতেই তেওঁ ’নেশ্যনেল ৰিফৰমাৰ’ত যোগ দিয়ে মুখপত্ৰখনৰ সহ-সম্পাদিকাৰূপে।

1. ’নেশ্যনেল ৰিফৰমাৰ’ পত্ৰিকাৰ সহ-সম্পাদিকাৰ দায়িত্ব পালনৰ লগতে এনীয়ে সমাজ সংস্কাৰৰ বিভিন্ন দিশত নানান সংস্কাৰমূলক কামতো নিজকে জড়িত কৰে। এইক্ষেত্ৰত তেওঁ প্ৰথম উল্লেখনীয় পদক্ষেপ হ’ল ইংল্যণ্ডত প্ৰথমবাৰৰ বাবে গঠন হ’বলৈ ধৰা ’শ্ৰমিক সংঘ’ সমূহৰ সাংগঠনিক দিশত আগবঢ়োৱা নিজৰ অৱদান। বিশেষকৈ সেই সময়ত ইংল্যণ্ডৰ জুইশলা কাৰখানা সমূহত নিয়োজিত কিশোৰী, যুৱতী আৰু মহিলা সকলৰ দুৰৱস্থাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি চৰকাৰ তথা দেশবাসীৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰাৰ লগতে তেওঁ সেই শ্ৰেণীৰ শ্ৰমিক মহিলাসকলৰ স্বাৰ্থতে কৰ্তৃপক্ষৰ বিৰুদ্ধে একপ্ৰকাৰ যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। তেওঁ নিজৰ একক প্ৰচেষ্টাত একাধিক মহিলা শ্ৰমিক সংগঠন গঢ়ি তোলে আৰু নিজ নিজ অধিকাৰ বিচাৰি তেওঁলোকৰ দাবী উত্থাপন কৰাৰ বাবে শ্ৰমিক মহিলা সকললৈ আহ্বান জনায়।
2. ইয়াৰ পিছত এনীয়ে জৰ্জ বাৰ্নাড শ্ব, চিডনী ওৱেব, জৰ্জ লেনচ্‌বাৰী, ৰেমছে মেক্‌ডনাল্ড আদি প্ৰখ্যাত ব্যক্তি সকলৰ দ্বাৰা গঠিত ফেবিয়ান ছ’চাইটিত (Fabian Society) যোগ দিয়ে।
3. ১৮৮৯ চনত, এনীৰ বয়স ৪২ বছৰ পূৰ হোৱাৰ পূৰ্বেই, তেওঁ সমাজ সংস্কাৰৰ প্ৰায়বোৰ ক্ষেত্ৰতে নিজকে জড়িত কৰাৰ উপৰিও সংস্কাৰমূলক ভাষণ দান, লিখা-মেলাৰ মাজতে প্ৰশাসনৰ হাতত শাস্তি ভোগ কৰিবলগীয়াও হয়।
4. ১৮৬৬ চনত মেডাম ব্লেভেত্‌স্কিয়ে লিখা ’The Secret Doctrine’ নামৰ এখন কিতাপ এনীক দিয়া হয় পুথি সমালোচনাৰ বাবে। এনীয়ে যদিও, কাকতত ইয়াৰ সমালোচনা আগবঢ়োৱাৰ বাবেই কিতাপখন পঢ়িছিল, তথাপি তেওঁৰ পৰৱৰ্তী কালৰ জীৱন পথো উদ্ভাসিত কৰিছিল এই গ্ৰন্থৰ বিষয়বস্তুৱে।
5. এনী বেছাণ্ট প্ৰথম ভাৰতলৈ আহে ১৮৯৩ চনত ১৬ নবেম্বৰ তাৰিখে। তেওঁ সেইদিনা টুটিকৰিনত অৱতৰণ কৰাৰ পিছত দক্ষিণ ভাৰতৰ ১২খন চহৰত ভাষণ দান কৰে। পুনৰ ১৮৯৪ চনত তেওঁ উত্তৰ ভাৰতৰো ১৮খন চহৰত একেলেথাৰিয়ে ভাষণ দান কৰে। তেওঁৰ এই ভাষণসমূহ আছিল মুখ্যত: হিন্দুধৰ্ম আৰু সংস্কৃতিৰ ওপৰত তেওঁৰ সত্যনিষ্ঠ বিশ্বাস আৰু প্ৰশংসাবাদৰ পৰিচায়ক।
6. ১৮৯৫ চনত এনীয়ে বাৰাণসীত এখন ঘৰ কৰি তাতেই থাকিবলৈ লয় আৰু ’ভগৱত্‌ গীতা’ৰ ভাঙণি কৰাৰ কাম সমাপ্ত কৰে। ইয়াত থকা কালতো এনীয়ে ভাৰতবাসীৰ প্ৰতি আগবঢ়োৱা আন দুটা মহত্‌ কাম হ’ল ১৮৯৮ চনত বাৰাণসীত তেওঁৰ দ্বাৰা কেন্দ্ৰীয় হিন্দু কলেজ স্থাপন আৰু ’বেনাৰস হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়’ স্থাপনৰ প্ৰস্তুতি।
7. ১৯০৭ চনত এনী বেছাণ্ট ’থিয়ছফিকেল ছ’চাইটি’ৰ অধক্ষা নিৰ্বাচিত হয় আৰু মাদ্ৰাজৰ আদ্‌য়াৰত স্থায়ীভাৱে থাকিবলৈ লয়।
8. ১৯১৩ চনত মাদ্ৰাজত অনুষ্ঠিত এখন ৰাজহুৱা সভাত ভাষণ দান কৰি এনীয়ে ভাৰতক স্বাধীনতা দানৰ সপক্ষে ব্ৰিটিছ চৰকাৰ আৰু ভাৰতবাসীৰ সমুখত নিজৰ মতামত দাঙি ধৰে। ইয়াৰ পিছতেই তেওঁ ভাৰতীয় ৰাজনীতিতো জড়িত হৈ পৰে আৰু নানান সভা-সমিতিত ভাৰতবাসীৰ অধিকাৰ সমূহৰ হকে ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনৰ সমুখত নিজ বক্তব্য ৰাখিবলৈ গৈ প্ৰশাসনৰ কু-নজৰতো পৰে।
9. ১৯১৭ চনৰ আগষ্ট মাহত কলিকতাত অনুষ্ঠিত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ সভাত এনী বেছাণ্ট সভানেত্ৰী নিৰ্বাচিত হয়। ইয়াৰ এবছৰৰ পিছত ১৯১৮ চনত তেওঁ মাদ্ৰাজৰ আদ্‌য়াৰত স্থাপন কৰে ’নেশ্যনেল ইউনিভাৰচিটি’।
10. ১৯১৭ চনত এনীয়ে আৰম্ভ কৰা Women’s Indian Association নামৰ সংস্থাটোৱেই পিছলৈ All India Women’s Conference নামে প্ৰতিষ্ঠা লাভ কৰে। ইয়াৰ উপৰিও এনীৰ প্ৰচেষ্টাত ভাৰতৰ বিভিন্ন ঠাইত গঢ় লৈ উঠে শতাধিক তেনে ধৰণৰ সংগঠন, ৫০ খনৰো অধিক শিক্ষানুষ্ঠান আৰু ভাৰতত স্কাউট আৰু গাইডৰ কৰ্য্যসূচীৰো সফল সূচনা ঘটে এনী বেছাণ্টৰেই নিৰালস্য প্ৰচেষ্টাত।

সমাজ সংস্কাৰৰ বিভিন্ন কামত লাগি ফুৰাৰ ফলত অত্যধিক পৰিশ্ৰমৰ ফলস্বৰূপে ১৯৩০ চনৰ মাজভাগৰ পৰা তেওঁৰ শৰীৰ ক্ৰমাত্‌ ভাগি পৰিবলৈ ধৰে আৰু অৱশেষত ১৯৩৩ চনৰ ২০ ছেপ্তেম্বৰত মাদ্ৰাজৰ আদ্‌য়াৰত নিজা ঘৰত এনী বেছাণ্টৰ পৰলোকপ্ৰাপ্তি ঘটে।

চলিশ বছৰ কাল ধৰি ভাৰতৰ মাটিকেই আপোন বুলি ধৰি লৈ এই দেশৰ স্বাৰ্থত তেওঁৰ দ্বাৰা লিখিত লিখনিসমূহ আৰু ইংল্যণ্ড আৰু ভাৰতৰ বিভিন্ন কাকত আলোচনীত প্ৰকাশ পোৱা ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰা বিষয়ক প্ৰবন্ধৰাজি আজিও এনী বেছাণ্টৰ ভাৰত প্ৰীতিৰ এক জ্বলন্ত সাক্ষী হৈ আছে।

ৱিকিমিডিয়া কমন্সত এনী বেছাণ্ট সম্পৰ্কীয় মিডিয়া ফাইল আছে।

• Annie Wood Besant-ৰ সাহিত্যকৰ্ম আৰু ৰচনাৱলী - গুটেনবাৰ্গ প্ৰকল্প
• Annie Wood Besant: Orator, Activist, Mystic, Rhetorician Archived 2009-11-06 at the Wayback Machine By Susan Dobra
• Annie Besant's Quest for Truth: Christianity, Secularism, and New Age Thought
• Thought power, its control and culture Cornell University Library Historical Monographs Collection.
• The British Federation of the International Order of Co-Freemasonry, Le Droit Humain, founded by Annie Besant in 1902

প্ৰ • আ • স ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন ইতিহাস ঔপনিবেশিক ভাৰত ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী পলাশীৰ যুদ্ধ বক্সাৰৰ যুদ্ধ চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭ ইঙ্গ-মহিসুৰ যুদ্ধ ইঙ্গ-মাৰাঠা যুদ্ধ প্ৰথম দ্বিতীয় তৃতীয় প্ৰথম ইঙ্গ-শিখ যুদ্ধ দ্বিতীয় ইঙ্গ-শিখ যুদ্ধ ব্ৰিটিছ ভাৰত ফৰাচী ভাৰত পৰ্তুগীজ ভাৰত দৰ্শন আৰু ভাবাদৰ্শ ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদ স্বদেশী গান্ধীবাদ সত্যাগ্ৰহ আন্দোলন হিন্দু জাতীয়তাবাদ ভাৰতীয় মুছলিম জাতীয়তাবাদ সমাজতন্ত্ৰ খিলাফত আন্দোলন ঘটনা আৰু আন্দোলন মহাবিদ্ৰোহ ১৮৫৭ বঙ্গভংগ বঙ্গভংগ আন্দোলন ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ বিপ্লবী আন্দোলন দিল্লী-লাহোৰ ষড়যন্ত্ৰ দ্যা ইণ্ডিয়ান ছোচিঅলজিষ্ট হিন্দু-জাৰ্মানী ষড়যন্ত্ৰ চম্পাৰণ আৰু খেদা সত্যাগ্ৰহ জালিয়ানৱালাবাগৰ হত্যাকাণ্ড অসহযোগ আন্দোলন বাৰদোলি সত্যাগ্ৰহ ছাইমন কমিশ্যন নেহেৰু ৰিপোৰ্ট পূৰ্ণ স্বৰাজ লৱণ সত্যাগ্ৰহ গোল মেজ বৈঠক ভাৰত শাসন আইন ১৯৩৫ ক্ৰিপছ মিশ্যন ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন আজাদ হিন্দ ফৌজ বোম্বাই নৌবিদ্ৰোহ আজাদ হিন্দ সংগঠন স্বাধীনতা আন্দোলন কংগ্ৰেছ অনুশীলন সমিতি যুগান্তৰ বাৰ্লিন কমিটি গদৰ পাৰ্টি হোমৰুল আন্দোলন খুদাই খিদমতগাৰ হিন্দুস্তান ৰিপাব্লিকান এছচিয়েশ্যন স্বৰাজ্য দল ইণ্ডিয়ান ইণ্ডিপেণ্ডেন্স লীগ আজাদ হিন্দ ভাৰতীয় নেতৃবৃন্দ আৰু বিপ্লৱীসকল আল্লুৰি সিতাৰামাৰাজু গোপাল কৃষ্ণ গোখলে চন্দ্ৰশেখৰ আজাদ চিত্তৰঞ্জন দাস ছাংগোলি ৰানা জৱাহৰলাল নেহৰু দাদাভাই নৌৰজী পুৰুষোত্তম দাস টেণ্ডন চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেল বাদশাহ খান বাল গঙ্গাধৰ তিলক বিপিন বিহাৰী পাল ভগৎ সিং ভিখাজী কামা মঙ্গল পাণ্ডে মহম্মদ আলী জিন্নাহ মহাত্মা গান্ধী মৌলানা আবুল কালাম আজাদ যষবন্ত ৰাও হোল্কাৰ ৰাজাজী ৰাণী লক্ষ্মীবাই ৰায় আহ্মেদ নোৱাজ খান খাৰাই ৰাসবিহাৰী বসু লালা লাজপত ৰায় লালা হৰ দয়াল শ্যামজী কৃষ্ণ বৰ্মা সুভাষ চন্দ্ৰ বসু সৰোজনী নাইডু অসমৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামী অমিয় কুমাৰ দাস অম্বিকাগিৰি ৰায়চৌধুৰী কনকলতা বৰুৱা কমলা মিৰি কলাই কোঁচ কুশল কোঁৱৰ কৃষ্ণানন্দ ব্ৰহ্মচাৰী খগেন্দ্ৰনাথ নাথ গোপীনাথ বৰদলৈ গোমধৰ কোঁৱৰ চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়ানী চন্দ্ৰপ্ৰসাদ শইকীয়া চৈয়দ মহম্মদ ছাদুল্লা তৰুণ ৰাম ফুকন নবীন চন্দ্ৰ বৰদলৈ পদ্মধৰ চলিহা পিয়লি ফুকন পিয়লি বৰুৱা পুষ্পলতা দাস ফখৰুদ্দিন আলি আহমেদ বাহাদুৰ গাঁওবুঢ়া বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা বীৰেণ বৰকটকী বেণুধৰ শৰ্মা ভোগেশ্বৰী ফুকননী মণিৰাম দেৱান লক্ষ্যধৰ চৌধুৰী ষ্টেন বৰুৱা সীতানাথ ব্ৰহ্মচৌধুৰী সোণাৰাম চুতীয়া স্বৰ্ণলতা বৰুৱা হেম বৰুৱা হেমৰাম বৰা ব্ৰিটিছ ৰাজ লৰ্ড ৰবাৰ্ট ক্লাইভ ছাৰ জেমছ অট্ৰাম লৰ্ড ডেলহাউছি লৰ্ড আৰউইন লৰ্ড লিনথিনথ‌গো লৰ্ড ৱেভেল ষ্টাফৰ্ড ক্ৰিপছ লৰ্ড লুই মাউণ্টবেটেন ভাৰতৰ স্বাধীনতা কেবিনেট মিশ্যন ১৯৪৬ ভাৰতৰ স্বাধীনতা আইন, ১৯৪৭ ভাৰত বিভাগ ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক একত্ৰীকৰণ ভাৰতৰ সংবিধান স্বাধীন ভাৰতৰ ইতিহাস

কৰ্তৃপক্ষ নিয়ন্ত্ৰণ
সাধাৰণ	Integrated Authority File (Germany) ISNI 1 VIAF 1 WorldCat (via VIAF)
ৰাষ্ট্ৰীয় পুথিভঁৰাল	Norway Spain France (data) Catalonia Italy United States Latvia Japan Czech Republic Australia Greece Korea Croatia Netherlands Poland Sweden Vatican
কলা গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠান	Artist Names (Getty)
বৈজ্ঞানিক ডাটাবেচ	CiNii (Japan)
অন্যান্য	Faceted Application of Subject Terminology RERO (Switzerland) 1 Social Networks and Archival Context SUDOC (France) 1 Trove (Australia) 1