For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Kok-chè Im-phiau.

Kok-chè Im-phiau

IPA hû-hō pió (Eng-bûn-pán)

Kok-chè Im-phiau (Eng-gí: International Phonetic Alphabet, kán-chheng IPA), sī chi̍t-thò "gú-im hû-hō hē-thóng", sī gí-giân ha̍k-chiá iōng-lâi chù-bêng (kì-lio̍k) jîn-lūi siā-hōe kok-chióng chū-jiân gí-giân ê siaⁿ-im (im-sò·, gí-im) ê phiau-chún hû-hō. Kok-chè Im-phiau sī chi̍t-thò thóng-it ê phiau-chún, i sú-iōng ê hû-hō tōa-to-sò· lâi-chū Lô-má jī-bú, chi̍t-pō·-hūn lâi-chū Hi-lia̍p jī-bú, lēng-gōa koh ū chi̍t-sió-pō·-hūn sī sio̍k-î sin hoat-bêng.

Le̍k-sú pōe-kéng

[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Kok-ché Im-phiau siōng chá sī chhut-hiān tī 1886 nî, nn̄g-nî āu, iā-to̍h-sī 1888 nî, thâu-chi̍t-pái chèng-sek hiàng sè-kài kong-pò·. Hit-chūn, ū chi̍t-ê miâ hō·-chòe Pó-ní-pa-se ê gí-giân ha̍k-ka, tòa-niá chi̍t-tīn lâi-chū Eng-kok kah Hoat-kok ê gí-giân kàu-su, tī Kok-chè Gú-im-ha̍k Ha̍k-hōe ê pāng-chān chi-ha, iōng nn̄g-nî ê sî-kan khai-hoat chhut Kok-chè Im-phiau le̍k-sú-siōng ê tē-it ê pán-pún. Kok-chè Im-phiau siōng chá sī kun-kù Su-ui-te̍k ê Lô-má jī-bô lâi pian-chè, put-jî-koh āu--lâi iū-koh siu-chèng kòe kúi-nā-pái. Chit-chūn teh sú-iōng ê Kok-chè Im-phau sī 1993 nî chè-tēng ê pán-pún, chit-ê pán-pún bat tī 1996 nî seng-kip kòe chi̍t-pái.

Im-phiau kán-kài

[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Tī IPA hē-thóng lāi-té, ū chōe-chōe kah Latin jī-bú sio-siâng ê chú-im, pí-lūn-kóng [p], [b], [t], [d], [k], [g], [m], [n], [f], [v], [s], [h], [z], [l], [w] téng-téng, thàu-té hō· Au-chiu tōa-to-sò· gí-giân khip-siu--khì, chiū iōng-hoat lâi-kóng, chhām Eng-gí bô-siáⁿ cheng-chha. Che í-gōa, IPA lāi-té ū chi̍t-kóa-á kah La-tin Jī-bú sio-siâng ê bú-im hû-hō, chhin-chhiūⁿ "[a], [e], [i], [o], [u]..." to̍h khah chiap-kūn Se-pan-gâ-gí a̍h-sī Gī-tāi-lī-gí.

Mā-ū chi̍t-kóa-á kah La-tin Jī-bú sio-kâng ê IPA hû-hō, hoat-im hām Eng-gí bô-siáⁿ kâng, pí-lūn-kóng [j], [r], [c], [y], chit-pō·-hūn hû-hō ê lâi-gôan khéng-tēng m̄-sī Eng-gí. Kí-lē lâi soeh-bêng:

  1. [j] ê hoat-im kah Tek-gí a̍h-sī Hô-lân-gí ê "j" sio-siâng, tian-tó kah Eng-gí bô-siâng. Hiān-tāi Eng-gí tan-sû yoke tang-tiong ê y to̍h-sī ài tha̍k-chòe "[j]".
  2. [y] ê hoat-im, kah Kó·-Eng-gí sio-siâng, kah hiān-tāi Eng-gí bô-siâng. Siong-tong-î hiān-tāi Hun-lân-gí ê "y", Tek-gí ê "y" kah "ü", Hoat-gí ê "u", he̍k-chiá Hô-lân-gí ê "uu".

IPA chú-iàu ê phiau-im gôan-chek sī "chi̍t-ê hû-hō kan-na (ta) tāi-piáu chi̍t-ê im-sò·", i bô chhan-chhiūⁿ Eng-gí tang-tiong ê "sh" a̍h-sī "th" chit-khóan "su-iàu iû nn̄g-ê chú-im ha̍p-chò-hóe chiah ē-tàng tāi-piáu chi̍t-ê im-sò·" ê chêng-hêng.

Tī IPA lāi-té, lán hoat-hiān kóng, ū-ê hû-hō hām La-tin Jī-bú chiok siâng--ê, chí-put-kò sī kò-pia̍t sò·-chāi sió-kóa-á ū piàn-hòa niâ. Kî-si̍t, chit-khóan ê hû-hō to̍h-sī ùi La-tin Jī-bú piàn--lâi-ê, in ê hoat-im mā hām gôan-té ê La-tin Jīn-bú chha-bô-chōe. Pí-lūn-kóng kńg-chi̍h-im [ɳ] kah chhí-gîn-im (齒齦音) [n], in ê siá-hoat kah hoat-im lóng chin chiap-kīn.

Tī IPA lāi-té, chhiâng-chāi khòaⁿ-tio̍h tī chi̍t-kóa-á jī-bú ê thâu-khak-téng, a̍h-sī ē-té, a̍h-sī piⁿ--thâu chù-bêng hun-im-hû. Pí-lūn-kóng [n̥], che sī leh piáu-sī chi̍t-ê "bô-siaⁿ" ê chú-im. Lēng-gōa, koh ū chi̍t-kóa te̍k-pia̍t ê hû-hō, sī leh hū-chek soeh-bêng chhiau-im-tōaⁿ ê gí-im te̍k-cheng (khó-pí-kóng "tāng-im" kah "gí-tiāu"). Chit-khóan--ê, chhin-chhiūⁿ [aː], piáu-sī bú-im [a] sī chi̍t-ê tn̂g bú-im.

Kok-chè Gú-im Ha̍k-hōe kiàn-gī lán teh sú-iōng IPA ê sî-chūn, siōng-hó ài iōng tiōng-koat-hō ("[ ]") pau--khí-lâi. In-ūi che sī khan-sia̍p tio̍h gí-im phiau-sī ê thêng-tō·, iā-to̍h-sī chhiâng-chāi leh kóng--ê kóng-gī chóan-siá (broad transcription) kah hui-kóng-gī chóan-siá (narrow transcription) in nn̄g-hāng chi-kan ê chha-pia̍t. It-pōaⁿ lâi-kóng, "kóng-gī chóan-siá" ê kui-chek sī iōng siâ-sòaⁿ ("/") lâi piáu-sī; "hui-kóng-gī chóan-siá" iōng tiong-koat-hō ("[ ]") piáu-sī.

 
Siang-tûn-im
Tûn-chhí-im
Chhí-im
Chhí-gîn-im
Chhí-gîn-āu-im
Kńg-chi̍h-im
Ngē-go̍k-im
Nńg-go̍k-im
Sió-chi̍h-im
Âu-piah-im
Âu-im
Po̍k-phò-im
p b
   
t d
ʈ ɖ
c ɟ
k ɡ
q ɢ
 
ʔ
Phīⁿ-im
m
ɱ
n
ɳ
ɲ
ŋ
ɴ
Chhoah-im (顫音)
ʙ
   
r
   
   
ʀ
 
 
Siám-im
   
   
ɾ
ɽ
   
   
 
 
Mô͘-chhat-im
ɸ β
f v
θ ð
s z
ʃ ʒ
ʂ ʐ
ç ʝ
x ɣ
χ ʁ
ħ
ʕ
h
ɦ
Piⁿ-chhat-im
ɬ ɮ
   
   
   
   
Bô-chhat-thong-im
   
ʋ
ɹ
ɻ
j
ɰ
   
 
 
Piⁿ-thong-im
l
ɭ
ʎ
ʟ
   
  • Pâi-tī siâng chi̍t-ê keh-á lāi-té ê im-phiau, pí-lūn " ɸ β", chiàⁿ-pêng sī ū-siaⁿ ê chú-im, tò-pêng sī bô-siaⁿ ê chú-im
  • keh-á ê pōe-kéng sī hóe-hu-á-sek--ê, tāi-piáu "bô-hoat-tō· chó·-ha̍p" .

Pian-chi̍p tiong Chit pha iáu-bōe ū lâng siá. Chhiáⁿ tàu pó͘-chhiong lōe-iông.

Tiān-chú hòa ê èng-iōng

[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Kok-chè im-piau ê Unicode

[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Unicode chú-iàu chhú-lí koh gí-giân ê su-siá hē-thóng só͘ iōng ê hû-hō. Chhin-chhiūⁿ La-teng jī-bó, Hi-liap jī-bó téng-téng. Hiān-sî bô te̍k-pia̍t ūi kok-chè im-piau só͘ iōng ê hû-hō lâi chè-teng Unicode jī-goân.

Chit-má ū chi-oân kok-chè im-piau ê jī-kut jú lâi jú chē. Phì-lūn kóng tiān-náu hē-thóng lāi-té tiāⁿ iōng ê "Times New Roman".

Gōa-pō· liân-kiat

[siu-kái | kái goân-sí-bé]
Wikimedia Commons téng ê siong-koan tóng-àn: Category:International Phonetic Alphabet
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Kok-chè Im-phiau
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?