Thuyết tự sinh (tiếng Anh: spontaneous generation) là một quan niệm cổ xưa đã lỗi thời về nguồn gốc sự sống trên Trái Đất cho rằng: mọi sinh vật đều được tự nhiên sinh ra mà không cần đến sinh vật khác, thậm chí các sinh vật sống có thể hình thành từ vật chất không sống.^[1][2][3] Ví dụ: ruồi sinh ra trên miếng thịt đang thối rữa; giun được sinh ra từ đất; hay miếng pho mát và bánh mì gói trong giẻ rách vứt trong góc tối sẽ tự sinh ra chuột, bởi vì sau vài tuần có chuột trong giẻ rách, rồi chuột mới đẻ chuột con; hoặc thậm chí nhiều sinh vật sống do Mặt trời và nước tác động phối hợp với nhau mà tạo thành mà không cần đến cha mẹ chúng.^[3]

Quan niệm này được xem là một giả thuyết từ thời cổ đại, có thể hình thành hàng ngàn năm trước. Chẳng hạn như kiến trúc sư người La Mã cổ đại Marcus Vitruvius Pollio (80 - 15 TCN) cho rằng: những con mọt sách được gió thổi đến từ hướng Nam hoặc hướng Tây, do đó thư viện nên quay mặt về phía Đông. Cũng như bọ chét phát sinh từ bụi, hoặc giòi có thể phát sinh từ xác chết.^[4][5] 

Đến thế kỉ XVII, quan niệm này bắt đầu bị bác bỏ mạnh mẽ nhờ thí nghiệm đơn giản của thày thuốc Francesco Redi, sau đó bị chứng minh là hoàn toàn sai lầm nhờ Pasteur vào thế kỷ XIX.

Vào năm 1856, Pasteur đã công bố Quy luật tạo sinh. Pasteur cho rằng, sự sống phải bắt nguồn từ sự sống, hay con cái phải có bố mẹ sinh ra.

Một sinh vật có ý thức dù là một tế bào nhỏ nhất, đơn giản nhất không thể được tạo ra từ sự kết hợp của những nguyên tử hóa học vô cơ.

Học thuyết của Pasteur đưa ra dựa trên vô số thực nghiệm, vậy nên ta đã có thể bác bỏ được học thuyết lâu đời kéo dài hàng ngàn năm này.

x t s Lịch sử sinh học
Lĩnh vực và ngành	Khoa học nông nghiệp Giải phẫu Hóa sinh Công nghệ sinh học Thực vật Sinh thái học Di truyền Địa chất học Miễn dịch Y học Mô hình sinh vật Sinh học phân tử Cổ sinh vật học Nghiên cứu tảo Hệ thống phân loại thực vật Sinh học RNA Động vật học
Học viện	Rothamsted Experimental Station Viện Pasteur Hiệp hội Max Planck Phòng thí nghiệm Cold Spring Harbor Stazione Zoologica Marine Biological Laboratory Rockefeller University Woods Hole Oceanographic Institution Laboratory of Molecular Biology
Lý thuyết, khái niệm	Mầm bệnh Luận thuyết trung tâm Học thuyết Darwin Great chain of being Tổ chức sinh học Lamarckism Một gen - một enzym Tế bào sơ khai Thế giới ARN Sequence hypothesis Thuyết tự sinh
Lịch sử	Cổ đại Hy-La Aristoteles Thuyết sinh vật học của Aristoteles On Generation and Corruption History of Animals Theophrastos Historia Plantarum Dioscorides De Materia Medica Galenus Phục Hưng, Cận đại Conrad Gessner Historia animalium Andreas Vesalius De humani corporis fabrica William Harvey De Motu Cordis Antonie van Leeuwenhoek Micrographia Francesco Redi Tiến hóa Thế kỷ 19 Linnaeus Systema Naturae Buffon Histoire Naturelle Lamarck Philosophie Zoologique Humboldt Charles Lyell Principles of Geology Charles Darwin On the Origin of Species The Descent of Man Gregor Mendel Alfred Russel Wallace Henry Walter Bates Tổng hợp hiện đại William Bateson Theodosius Dobzhansky Di truyền học và nguồn gốc các loài R. A. Fisher E. B. Ford J. B. S. Haldane Ernst Mayr Thomas Hunt Morgan George Gaylord Simpson Hugo de Vries Sewall Wright Gần đây Stephen Jay Gould W. D. Hamilton Lynn Margulis Aleksandr Oparin George C. Williams Carl Woese Vi sinh vật học Ferdinand Cohn Alexander Fleming Felix d'Herelle Robert Koch Louis Pasteur Lazzaro Spallanzani Sergei Winogradsky SH phát triển, PT tiến hóa Karl Ernst von Baer Gavin de Beer Sean B. Carroll Scott F. Gilbert Walter Gehring Ernst Haeckel François Jacob Edward B. Lewis Jacques Monod Christiane Nüsslein-Volhard Eric Wieschaus E. B. Wilson Di truyền học, Sinh học phân tử Thí nghiệm Griffith (1928) Luria–Delbrück (1943) Avery–MacLeod–McCarty (1944) Miller–Urey (1952) Hershey–Chase (1952) Meselson–Stahl (1958) Crick, Brenner et al. (1961) Nirenberg–Matthaei (1961) Nirenberg–Leder (1964) Con người Barbara McClintock George Beadle Seymour Benzer Rosalind Franklin Photo 51 James D. Watson and Francis Crick "Molecular structure of Nucleic Acids" Linus Pauling "Sickle Cell Anemia, a Molecular Disease" Fred Sanger Max Perutz John Kendrew Sydney Brenner Joshua Lederberg Walter Gilbert Kary Mullis Emmanuelle Charpentier Jennifer Doudna Sinh thái học Rachel Carson Frederic Clements Charles Elton Henry Gleason Arthur Tansley Eugenius Warming Tập tính học Karl von Frisch Jane Goodall Konrad Lorenz Ivan Pavlov Niko Tinbergen
Chủ đề liên quan	Lịch sử khoa học History of medicine Philosophy of biology Timeline of biology and organic chemistry Natural philosophy Natural theology Humboldtian science Relationship between religion and science Thuyết ưu sinh Dự án bản đồ gene người History of creationism History of the creation–evolution controversy Lịch sử tự nhiên Triết học tự nhiên
Thể loại