Ua

Dati

L'ua, talvolta scrivesto ùa (o uva) ła xe el fruto de ła Vitis vinifera, ciamada comunemente vigna, vegna o vida, e de altre spece o ibridasion del zènaro Vitis.

Ła se prexenta soto forma de graspi (diti anca simi), che i tien ognuno un çerto numaro de grani, che i pol èsar de cołor zało-verde par ła ua bianca, o de cołor vioła par ła ua nera. El gran a so volta l'è fato da ła scorsa, ła polpa e łe miołe, o sia i sémi.

La ua ła se dopara soratuto par far el vin, ma anca par magnarla fresca (ua da toła) o secà ("uva passa" o ueta, doparà par far i dolsi); infine se pol far el succo de ua (che no xe alcołico) e dai semi se pol far l’ojo de vinacioli.

Łe specie de vegne piesè inportanti par ła produsion de ua łe xe do:

1. la Vitis vinifera, originaria de l'Europa, da ła qual deriva tuti i vitigni europei da cui se produxe el vin e ła ua da toła;
2. la Vitis labrusca, orixenaria de ła Mèrica del Nord, destinà prinçipalmente par far ła ua da toła e marxinalmente anca par ła produsion del vin.

I 10 majori produtori de ùa inte el 2018[1]
Stato	Produsion (tonełae)
Cina	13.397.012
Itàłia	8.513.643
Stati Unii de l'Amèrica	6.890.970
Spagna	6.673.481
Fransa	6.198.323
Turchia	3.933.000
Ìndia	2.920.000
Arzentina	2.573.311
Ciłe	2.500.000
Iran	2.032.031
Mondo	79.125.983

1. ↑ (EN) Food and Agriculture Organization of The United Nations, FAOSTATfao.org. entrada il 7 agosto 2020.

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so ùa

• uvaTreccani.it – Enciclopedie on line, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana.