Intrà łe vàrie struture de culto tìpeghe de ła rełijon romana, cofà altari e sacełi, el pì inportante edifiso sacro de ła Roma antiga el ze el ténpio (roman).

Ła paroła ténpio ła deriva dal tèrmano latin templum, che tutavia no ła denòmena l'edifiso, ma un liogo consacrà, orientà seguendo i ponti cardenałi, secondo el rito de l'inauguratio e che el corisponde al spàsio sacro del sieło. Par parlar de l'edifiso sacro el vegnea doparà el tèrmano aedes, ła caza del dio.

L'architetura romana sacra insieme co cuełe grega e etrusca łe se influensa resiprocamente anca se ognuna ła ga dei caràtari partegołari.

La pì marcada difarensa del ténpio roman in confronto al ténpio grego ła ze ła so soraełevasion su un alto pòdio, acesìbiłe da na scałinada de frecuente frontałe. In pì se tende dar pì inportansa a ła faciada, col retro che el ze de frecuente petà co un muro de serajo, (recinsion) e privà par tanto de cołone.

I órdeni architetòneghi pì doparai i zera stai cueło corìnsio, el iònego, el tuscànego e el conponesto.

Le cołone łe ze de sòłito lise par i capitełi tuscàneghi, e łe ze conponeste e scanałae par chełi altri tipi.

I materiałi doparai inte l'edilìsia tenplare romana i zera stai el tufo, el legno e i matoni crùi in età arcàega. Da l'età republegana ła ze sta adotada l'òpara cuadra in tufo e travertin, mentre in època inperiałe el ze sta doparà anca el marmo.

I vari tipi de tenpli i połe vegner dividesti:

• Etrusco-itàlego: tipo doparà inte el VI e V secoło v.C., cofà inte el cazo del Ténpio de Zove Òtemo Màsimo
• Prostilo: co cołonà frontałe; intrà i tanti ezenpi che ghe ze a Roma el ténpio de Antonin e Faustina inte el Foro Roman e cueło de ła Magna Mater sul Palatino
• Periptero: co cołone su tuti i lati, cofà inte el cazo del Ténpio dei Castori inte el Foro, difondesto in età ełenìstega
• Periptero sensa cołonà posteriore (sine postico): doparà soratuto in età republegana, cofà el Ténpio de Venere Zenitora inte el Foro de Cézare
• Pseudoperiptero: variante del prostiło co semegołon inte i lati longhi, cofà inte el Ténpio de Portuno e in cueło de Saturno
• A tholos: de pianta sircołare, doparà dal II secoło v.C.; un ezénpio el ze el Ténpio de Ercołe.

La ezecusion del ténpio el zera scandia da sìncue faze:

1. votum, promesa de ła costrusion del ténpio a un dio, zeneralmente par sùplega o rengrasiamento par via de bataje, lote interne o catàstrofe naturałi;
2. locatio, ła decizion del liogo de ła costrusion del ténpio;
3. inauguratio, prima de ła costrusion el liogo predecidesto el vegnea dełimità e sacrałizà dai Auguri;
4. consecratio, finia ła costrusion, i Pontefisi i consacrava el ténpio a ła divinità;
5. dedicatio, ła dèdega ufisałe al dio, che in cuel dì (dies natalis) el vegnea sełebrà co serimònie anuałi.

Da ła parspetiva sacrałe el ténpio ła zera ła caza del dio, el liogo sacro deputà a łe serimònie e a łe preghiere e inte el cuało i vegneva tegnesti i ojeti votivi oferti dai fedełi.

La prinsipałe caraterìstega de ła rełijon romana, che ła zera inseparabilmente ligada a ła sfera pùblega, catando conferma inte el dòparo dei tenpli cofà lioghi inte i cuałi łe vegnea fate atività anca no-rełijoze, cofà łe sentae del Senato.

Tìpeghi ezenpi i ze el ténpio de Zove inte el Canpidojo, davanti al cuało ghe se fermava davanti i cortei trionfałi, e el ténpio de Saturno, andove che el zera tegnesto l'eràrio e sora del cuało pòdio i zera picai i documenti pùbleghi.

• Órdene architetònego
• Rełijon romana
• Lex regia