Ła spada ła ze na arma bianca a lama longa, che pol aver un fiło ùnjoło o da tuti do i lati, fata par batar sia de ponta che de tajo. Ła spada ze composta, ne ła so strutura fondamentałe, da na lama che pol ‘ndar tra el mezo metro financo al metro e vinti, da l’elsa, da’l mànego e da’l pomo. Elsa, mànego e pomo mesi insieme ciapa el nome de fornimento.

El conceto fondametałe a ła baze de l’arma ze costante ma le técneghe de doparo e ła forma stesa łe cambia de tanto drio łe epoche e a seconda de łe diverse culture che la dopara.

Sta arma ga comuncue mantenjuo na enorme importansa simbòlega ( pa i cristiani ła rapresentava ła croze , pa i musulmani ła mezaluna ) drio tute le culture che ła ga doparada, come che se pol fasilmente riscontrar da ła vasta terminologia specìfega e de ła so ricorente presensa int’ute łe opere mitològeghe e leterarie.

Na spada ze divizìbiłe in do parti fondamentałi

·        ła lama, normalmente de asàl, co almanco un lato co’l fiło, e adata a i colpi de ponta e de tajo, a so volta diviza in forte, mèdio e dèbołe

·        el fornimento , a so volta composto da

·        “elsa” che ze la sbara perpendicołar a ła lama che fa da prima protesion a ła man de chi che la inpunja

·        “guardia” che ze na protesion ulterior de ła man che va da l’elsa al pomo

·        “manego” che ze a parte par dove che se tien in man ła spada e che pol esar sia fato de do ganasete de lenjo, corno o oso, e rivestia de curame o na trecia de fiło de metało , sia intiero. In tuti do i cazi in sentro al manego pasa la coa de ła spada

·        “pomo” , che ga varie forme ( tondo, sferego, a pera, a ezagono ) e de varie materie ( fero , bronzo , oton ) ; el ga do funsion : primo , ze l’elemento dove che ła coa de ła spada vien ribatua in modo da tenjer tute e parti zontae, secondo, el fa da contrapezo al pezo de ła łama in modo da portar el sentro de ecuilibrio pì visin posibiłe a ła man.