Dashkasan tumani
40°31′05″N 46°04′58″E / 40.51806°N 46.08278°E
Dashkasan District | |
|---|---|
District | |
 Map of Azerbaijan showing Dashkasan District | |
| Mamlakat |
 Ozarbayjon |
| Tuman | Ganja-Dashkasan |
| Established | 8 August 1930 |
| Capital | Dashkasan |
| Settlements[1] | 49 |
| Hukumat | |
| • Governor | Ahad Abiyev |
| Hudud | |
| • Umumiy | 1 050 km2 (400 sq mi) |
| Aholisi (2020)[2] | |
| • Umumiy | 35 400 |
| • Zichligi | 34/km2 (87/sq mi) |
| Vaqt mintaqasi | UTC+4 (AZT) |
| Postal code |
1600 |
| Veb-sayt | dashkesen-ih.gov.az |
Dashkasan District (ozarbayjoncha: Daşkəsən rayonu) Ozarbayjon ning 66 tumanlaridan biri. Mamlakat gʻarbida joylashgan boʻlib, Ganja-Dashqasan iqtisodiy rayoniga kiradi.Tuman Gʻoygʻol, Qalbajar, Gadabay, Shamkir va Gegarkunik viloyati tumanlari bilan chegaradosh. Armaniston. Poytaxti va eng yirik shahri — Dashkasan. 2020 yil holatiga ko'ra, tumanda 35,400 aholi bor edi.[2]
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tuman 1930-yil 8-avgustda tashkil etilgan boʻlib, 1956-yilgacha Dastafur (ozarbayjoncha: Dəstəfur) nomi bilan mashhur boʻlib, Toshqasan deb oʻzgartirilgan. Poytaxt 1948-yil 16-martda Birinchi jahon urushi tugagandan soʻng, asosan, temir rudasi va boshqa tabiiy resurslarni qidirish va qazib olish maqsadida shahar inshooti sifatida tashkil etilgan.[3]
Ma'muriy bo'linmalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tumanning oʻzi 1930-yilda maʼmuriy markaz sifatida tashkil etilgan boʻlib, 1956-yilgacha Dastafur deb yuritilib, Dashqasan deb oʻzgartirilgan. 1963-yilda tuman maqomi bekor qilindi va Dashqasan viloyati Xonlar tumani bilan birlashtirildi. Biroq 1965-yilda u yana boʻlinib, Dashqasan oʻzining maʼmuriy rayoni maqomini oldi. Dahskasan tumanida bitta shahar, olti shahar tipidagi aholi punkti va 42 qishloq bor. Dashqasan tumani Armaniston bilan 8 km va Shamkir tumani bilan 24,5 km, Qalbajar tumani bilan 23 km, [[Gadabay tumani] bilan 41 km chegaradosh.], Xonlar tumani bilan 56,3 km chegaradosh.[3]
Demografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Etnik guruhlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Aholisi 30,510[4]
- Azerbaijanis - 99,5%[manba kerak]
- Russians - 0,3%[manba kerak]
- Qoganlari - 0,2%[manba kerak]
Din
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Islam - 99,8%[manba kerak]
- Boshqa dinlar - 0,2%[manba kerak]
Tilie
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ozarbayjon tili 100%
Aholi
[tahrir | manbasini tahrirlash]| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
| Dashqasan tumani | 30,7 | 31,0 | 31,3 | 31,5 | 31,7 | 31,9 | 32,0 | 32,3 | 32,5 | 32,7 | 32,8 | 33,2 | 33,3 | 33,5 | 33,7 | 34,1 | 34,4 | 34,8 | 35,0 | 35,1 | 35,4 | 35,4 |
| shahar aholisi | 12,7 | 12,8 | 12,9 | 13,0 | 13,2 | 13,4 | 13,4 | 13,6 | 14,1 | 14,2 | 14,3 | 14,4 | 14,4 | 14,5 | 14,6 | 14,7 | 14,9 | 15,1 | 15,2 | 15,3 | 15,3 | 15,4 |
| qishloq aholisi | 18,0 | 18,2 | 18,4 | 18,5 | 18,5 | 18,5 | 18,6 | 18,7 | 18,4 | 18,5 | 18,5 | 18,8 | 18,9 | 19,0 | 19,1 | 19,4 | 19,5 | 19,7 | 19,8 | 19,8 | 20,1 | 20,0 |
Tabiat
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tuman Kichik Kavkaz togʻi tizmasining Shahdagʻ togʻi va Murovdogʻ qismlari va uchlarini oʻz ichiga olgan Dashqasan platosini qamrab oladi.Eng balandlari Hinaldogʻ choʻqqisi (3367 m) va Qoʻshqar choʻqqisi (3361 m). Boshkend-Dastafur pasttekisligining bir qismi ham Dashqasan tumaniga toʻgʻri keladi. Viloyatning bu qismi boʻr boʻrga boy. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 600–900 mm. Ko'pincha bahorda yomg'ir yog'adi. Togʻlar eman oʻrmonlar bilan boyitilgan[3].
Turli xil kasalliklarni davolash uchun ishlatiladigan ko'plab o'simliklar mavjud. Davolovchi oʻsimliklardan timyan, achillea, asteraceae, stellaria, togʻ viola va boshqalarni uchratish mumkin.[3]
Ichki organlarni tozalaydigan toza tog 'suvidan iborat davolash buloqlari ham mavjud.
- Yumurtali bahori - Qabaqtəpə qishloq;
- Narzan bahori- Yuxarı Daşkəsən turar-joy;
- Turssu bahori - Alaxançallı qishloq;
- Qiblə bahor - Qabaqtəpə qishloqi;
- Qayg'i bahori - Qabaqtəpə qishloqi;
- Boyroq buloq - Alunitdağ turar-joy;
- Idris bahori - Əmirvar qishloq;
- Seyid bahori - Xoşbulaq qishloq.[3]
Dashqasan tumanida hayvonlarning yashash muhiti buyik, jayron, kiyik, Kavkaz echkisi, quyon, sansarlarga boy. , kirpi, bo'rsiq, yovvoyi, silovsin, bo'ri, ayiq, tulki, [[shoqol] ]][3].
Iqlim
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dashqasan oʻlkasida havo harorati qishda -5 dan -20, yozda +20 dan +35 darajagacha o`zgaradi. Dashkaronda oʻrtacha yillik harorat 0–100. Yanvarning oʻrtacha oylik temperaturasi -2-140, iyulniki +5–200. Ba'zan havoning mutlaq maksimal harorati + 20-310 dan yuqori, havoning mutlaq minimal harorati yozda 20-300 dan past bo'ladi.Oʻrta togʻ tizmalarida oʻrtacha mutlaq minimal havo harorati yil davomida +50 dan +70 gacha oʻzgaradi. Tuproq yuzasining oʻrtacha yillik harorati +80, yanvarning oʻrtacha temperaturasi -50, iyulning oʻrtacha oylik harorati 210. Havoning oʻrtacha yillik nisbiy namligi 75% boʻlib, yiliga 67-82% gacha oʻzgarib turadi. Bu hududda yillik yogʻingarchilik miqdori 600–900 mm. Yomg'irlarning ko'p qismi bahorda tushadi. Mumkin bo'lgan bug'lanish yiliga tuproq yuzasidan 300-800 mm.[6][7]
Tabiiy boyliklar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Sovet davridan boshlab viloyat temir rudasi, alyuminiy, kobalt, marmar qazib olish boʻyicha strategik markazlardan biri boʻlgan. Hozirda oltin, mis, kobalt, temir rudasi, marmar qazib olinmoqda.[3]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „İnzibati-ərazi vahidləri“. preslib.az. Qaraldi: 2021-yil 28-fevral.
- ↑ 2,0 2,1 „Population of Azerbaijan“. stat.gov.az. State Statistics Committee. Qaraldi: 2021-yil 22-fevral.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 „Dashkasan Executive Power“. 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 26-iyul.
- ↑ Census table for Azerbaijani cities (Wayback Machine saytida 2015-04-19 sanasida arxivlangan)
- ↑ Political division, population size and structure: Population by towns and regions of the Republic of Azerbaijan „Population | The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan“ (en). The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan. Qaraldi: 2018-yil 22-noyabr.
- ↑ „Rayon haqqında - DAŞKƏSƏN RAYON Icra Hakimiyyəti“. dashkesen-ih.gov.az. Qaraldi: 2018-yil 22-noyabr.
- ↑ „VAHİD MƏRKƏZLƏŞDİRİLMİŞ KİTABXANA PORTALI“. dashkasan.cls.az. 2018-yil 22-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 22-noyabr.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Andoza:Dashkasan tumani
Ozarbayjonning maʼmuriy boʻlinishi | ||
|---|---|---|
| Tumanlari |
| |
| Shaharlari |
| |
| Shaharchalari |
| |
Yotiq matnda berilgan nomlar Naxichevan Avtonom Respublikasi qismlari hisoblanadi | ||
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
