Коңгар-оол Борис оглу Ондар
Төрүттүнген хүнү	1962 марттың 29(1962-03-29)
Мөчээн хүнү	2013 июльдуң 25(2013-07-25) (51 хар)
Чурт	Россия

Коңгар-оол Борис оглу Ондар (орус. Конгар-оол Борисович Ондар; март 29, 1962 – июль 25, 2013) — бүгүдеге чарлыг тыва хөөмейжи база хөгжүмчү, Россия Федерациязының алдарлыг артизи, Тыва Республиканың Улустуң хөөмейжизи, Тыва Республиканың өөредилгезиниң алдарлыг ажылдакчызы, «Шылгараңгай ажыл-иш дээш» медальдың эдилекчизи, Тыва Республиканың Күрүне шаңналының лауреады, «Тыва» ансамблиниң баштайгы кежигүннериниң бирээзи. «Алаш» хөгжүмчү бөлүктүң база Тыва Үндезин Культура төвүнүң үндезилекчизи база удуртукчузу чораан. Тыва Республиканың Дээди Хуралының депутады чораан. «Дембилдей» деп делегей чергелиг фестивальдың эвилелдекчизи чораан. Игорь Көшкендей, Бады-Доржу Ондар, Евгений Сарыглар база өске-даа хөөмейжилерниң башкызы.

К. Ондар 1962 чылдың март 29-та (чамдык барымдааларда декабрь 4-те) Тыва АССР-ниң Чөөн-Хемчик кожууннуң Иймеге төрүттүнген. Ооң авазы — Серенмаа Ондар, а адазының ады билдинмес. Борис-оглу деп адазының адын ол ЗАГС-ка төрүттүнгениниң дугайында айыткан бижиктен алган. Херек кырында, ооң ёзулуг адазын Сайын-оол дээр турган деп турар. Ынчалза-даа, ол барымдаа ам-даа тывызык болуп артпышаан хевээр. Төрүмелинден ады Коңгар-оол эвес, а Кагар-оол турган деп база турар. Коңгар-оол кылдыр 10-гу класска өөренип тургаш өскертип алган.

К. Ондар төрээн суурунга, авазының ада-иези, Балчыт Ондар кырган-авазы биле Докпак Моңгуш кырган-ачазы сугга өскен. Ол 1969 чылда Ийме школазынче өөренип кирген. Бирги башкызы Лидия Борисовна Санчат (Титов Санчат ыраажының авазы) турган. Оон улаштыр, ол өөредилгезин Чадаана школазынга дооскан.

Школаны доосканының соонда, 1982 чылда Камчаткаже, далай-кызыгаар шериинге, хүлээлгезин эрттирип чорупкан. Шеригге ол ооргазынга аар кемдээшкин алгаш, хуусаа четпейн чыткаш чанып келген. Шериглээриниң мурнунда, «хөй-ниити черинге дүржок чүүл кылганы дээш» шииттирип база турган. Судтуң шиитпири ёзугаар ол 3 чыл шенелдени алгаш, хосталган. Шеригден келгеш, Кызылдың педагогика институдунуң филология факультединге өөренип кирип алган. Аңаа өөрениринче факультедтиң деканы Марина Монгушевна Гаврилова ооң салым-чаяанын деткип, чалап алган.

К. Ондар 1994 чылдың июнь 16-да Тывага Россияның бирги президентизи Борис Николаевич Ельцин кээп чорда, аңаа бодунуң салым-чаяанын көргүзүп, хөөмей-сыгыдын эш-өөрү-биле катай бараалгаткан. Ооң соонда, Б.Н. Ельцин Коңгар-оол Ондарга «Россияның алдарлыг артизи» атты тыпсырын доктааткан. Ынчаңгаш, Коңгар-оол Борисович 1994 чылдың октябрьда «Россияның алдарлыг артизи» деп атты алган.

1. Конгар-оол Ондар – peoples.ru
2. КОНГАР-ООЛ ОНДАР. ОБУЗДАВШИЙ СУДЬБУ – centerasia.ru
3. Туве открывается Международный фестиваль исполнителей горлового пения "Дембилдей-2012"
4. Тува прощается с Конгар-оолом Ондаром

• Коңгар-оол Ондар сайтызы Archived 2010-07-08 at the Wayback Machine
• Тыва Үндезин Культура төвүнүң сайтызы Archived 2015-12-16 at the Wayback Machine
• Коңгар-оол Ондар IMDb сайтыда
• Коңгар-оол Ондар allmusic сайтыда

Бо дээрге белеткеп каан чүүл-дүр. Эдип база немеп тургаш, ук төлевилелге дузалап болур силер.