Идел-Чулман тыюлыгы
| Идел-Чулман тыюлыгы | |
| ХТСБ төркеме — Ia (Каты табигый резерват) | |
| Урнашу | Татарстан, Яшел Үзән районы |
| Ил |  Россия |
| Мәйдан | 10 091,2 га |
| Нигезләү датасы | 13 апрель 1960 |
| Сайт | vkgz.ru/ |
 [[commons:Category:  Идел-Чулман тыюлыгы Викиҗыентыкта|Идел-Чулман тыюлыгы]] Викиҗыентыкта | |
Идел-Чулман дәүләт табигый бисфера тыюлыгы — Татарстан территориясендә урнашкан биосфера тыюлыгы. 1960 елның 13 апрелендә Идел буеның сакланган бозылмаган урманнарның һәм далалы урманнарының саклау максаты белән булдырылган.
География
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Тыюлык ике — Саралы һәм Раифа — өлешеннән тора, алар бер-берсеннән 100 километр ераклыкта урнашалар. Райфа өлеше Казаннан 50 км көнбатыштарак урнашкан, Саралы өлеше исә Казаннан көньяграк, Идел, Чулман һәм Мишә елгалары бергә кушылу урынында урнашкан.
Рельеф
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Раифа өлеше чокрырлар челтәре белән тигезле рельефына ия, Саралы өлешенә биеклекләр сикерүе хас. Саралы өлешенә Куйбышев сусаклгычының яр буе керә.
Төп елга — Сумка. Терриотриядә бер системаны тәшкил итүче күлләр һәм елгалар күп. Иң зур күл — Раифа күле. Туфраклар күбесенчә кәсле-көлсу, шулай ук артык юешләндергән туфраклар да бар.
Климат
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Климат — уртача континеталь, температураның кискен үзгәртүе һәм явымнар төшүе хас.
Моны да карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Тышкы сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- http://www.sopkgu.narod.ru/vkgpz.htm 2016 елның 21 декабрь көнендә архивланган.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
