Periant (Çiçek Örtü Yaprakları)

Çiçeğin dış halkalarını oluşturan, genellikle renkli yapraklardır. Bazı çiçeklerde periant bulunmayabilir. Kaliks ve korolla farklılaşması olan çiçeklerde periyanttan söz edilir. Kaliks periantın dış halkalarını, korolla ise ikinci halkasını meydana getirir. Bazen de kaliks korolla farklılaşması yoktur. (monokotiledon bitkilerin çiçekleri gibi) Bu durumda çiçek örtü yaprakları perigon adını alır. Perigonun her bir yaprağı da tepal olarak adlandırılır.

Kaliks ve korollası olan çiçeklerde kaliksin her yaprağı sepal adını alır. Kaliksi meydana getiren sepaller normal yapraklara daha çok benzerler, yeşil renklidirler ve dolayısıyla fotosentez yaparlar. Sepaller serbest veya bileşik olabilirler. Sepaller serbestse korisepal, bileşikse gamosepal veya sinsepal olarak adlandırılırlar. Gamosepal bir kaliks tubulat (silindirik), rotat (tekerlek şeklinde), kampanulat (çan şeklinde), urselat (testi şeklinde), bilabiat (iki dudaklı) şekillerde olurlar. Sepaller bazen tüy veya diş şeklinde olurlar bu durumda çiçek asepal olarak adlandırılır. Bazen kaliksin dışında ikinci bir uzantı yer alır, bu kısım epikaliks olarak adlandırılır.

Periantın ikinci halkası olan korollanın her bir parçası petal adını alır. Petaller genellikle göz alıcı renklerde, sepallere göre daha basit iç yapıya sahiptirler. Petallerde, sepaller gibi serbest veya bileşik olabilirler. Sepal yerine petal gelerek aynı terimlerle ifade edilebilirler. (koripetal, sinpetal vb.) Bileşik petal şekilleri sepal şekillerine benzerler ve aynı terimlerle ifade edilirler. Korollanın önünde ikinci bir halka bulunursa bu parakorolla olarak adlandırılır. Korollası olmayan çiçekler apetal olarak adlandırılır.

Böceklerle tozlaşan bitkilerin çiçeklerinde periant daha büyük ve daha gösterişlidir. Bu yüzden böcekler için çekici olurlar. Bir kısmında nektaryumlar meydana gelir, bunlarda oluşan nektar (balözü) salgısını almak için böcekler çiçeğe gelirler, bazıları güzel kokuları ile, bazıları da gösterişli canlı renkleriyle böcekleri çekerler ve tozlaşmada etkili olurlar.

Perigon çiçeklerde tepaller ayrı veya bileşik durumlarda olurlar, bunlar içinde aynı terimler kullanılır, koritepal, gamotepal vb.

Çiçek örtü yapraklarının görevi içinde yer alan erkek ve dişi organları korumak ve böcekleri kendilerine çekerek tozlaşmayı sağlamaktır.

1. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, Tohumlu Biktiler Sistematiği Ders Notları,
   Prof. Dr. Osman BEYAZOĞLU, TRABZON, 2007
2. Simson, M.G. Plant Systematics. Elsevier Academic Pres. Kaliforniya, 2006
3. Seçmen, Ö. ve Ark. Tohumlu Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitapları Serisi, No.116, İzmir, 2000