Nikolas de Nikolay, Sieur d'Arfeville & de Belair (1517-1583), Fransız bir coğrafyacıydı.

Fransa'nın La Grave denilen Dauphiné ilçesinde doğdu.

1551 yılında II. Henri tarafından kendisine Kanuni Sultan Süleyman'a elçi olarak gönderilen Gabriel d'Aramon'a eşlik etmesi emredildi. Yolculuk sırasında kendisine İstanbul da dahil olmak üzere çeşitli kentleri ve yerleri gözlemleyip not alması emredildi. Kendisinin Fransa için istihbarat topladığı da söylenir.^[1]

1583 yılında Soissons kentinde vefat etti.

Quatre premiers livres des navigations (Türk topraklarında geziler) 1567 yılında yayınlanan bu kitap Nikolay'ın 1551 yılındaki İstanbul gezilerinden Türk sarayını ve tebaasını anlatır. Kitap Avrupa'da Osmanlı ve İslam dünyasındaki günlük yaşamı anlatan ilk eserlerdendir.^[1] Türk topraklarında geziler yayınlandığı dönem rağbet gördü. Sonraki yıllarda İtalya, Almanya, Hollanda, İngiltere gibi ülkelerde çevirileri yapıldı.^[2] Bu kitabın 16. yüzyılda süren popülerliği sonraki yıllarda yaygınlaşan "elbise kitapçıklarının" çoğalmasına da önayak olmuştur. Aynı zamanda 19. yüzyılda boy göstermiş Eugene Delacroix and Jean-Auguste-Dominique Ingres gibi Şarkiyatçıları da etkilemiştir.

Türk topraklarındaki geziler dört bölüme ayrılır; Nikolay'ın İstanbul'daki gezisi sırasında İstanbul'daki dinî ve askerî yapılanmalar, avam halkın günlük hayatlarından kesitler ve Osmanlı saray yaşamı anlatılır. Louis Danet, Nikolay'ın orijinal eskizlerini baz alarak 60 gravür çizmiştir. Gravürlerde İslamî uygulamalar, dervişler, sultanlar, pehlîvanlar, yeniçeri ağaları gibi Osmanlı günlük yaşamından kesitler betimlenir.^[1]

• 
  Deliler,1567.
• 
  At uşağı, 1567.
• 
  Gli Ubbriachi (Sarhoşlar; Azamoğlan, Levantino, Azappi)
• 
  Deruisio religioso Turco che si fa tagli p[er] la vita (Kendisini hançerle kesen Kalenderî derviş)
• 
  Calendiero Religioso Turco che porta anella oltra l'altre parti del corpo al membro virile (Üryan Kalenderî derviş)
• 
  Fanciullo di Tributo creato nel Serraglio (Sarayda bir ozan)

• Description générale des Pays et Duché de Berry (1567).
• Quatre premiers livres des navigations (1568)
• Description générale du Bourbonnais en 1569, ou Histoire de cette province (villes, bourgs, châteaux, fiefs, monastères, familles anciennes (published in 1875).
• Description générale de la ville de Lyon et des anciennes provinces du Lyonnais et du Beaujolais (published in 1881).
• Discovrs et histoire veritable des navigations, Anvers, A. Coninx,' 1586. From the Rare Book and Special Collections Division 6 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at the Library of Congress
• Les navigations, peregrinations et voyages faicts en la Turquie, (Antwerp 1576) 14 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Bibliothèque nationale de France (Gallica site)
• Nicolas D'Arfeville's map of Scotland 2 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at the National Library of Scotland

• Voyage en Orient au XVIe siècle de Nicolas de Nicolay, Dauphinois, par Honoré Pallias, 1857. [1] 7 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• [2] 20 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Description du Berry et diocèse de Bourges au XVIe siècle par Nicolas de Nicolay Dauphinois, géographe et valet de chambre du roi Charles IX [...] avec une notice sur l'auteur par M. Victor Advielle, Paris, A. Aubry et Dumoulin, 1865.
• R. Herve,"L'oeuvre cartographique de Nicolas de Nicolay et d'Antoine de Leval, 1544-1619", Bulletin de la Section de Géographie du Comité des Travaux Historiques et Scientifiques (Paris), LXVIII (1955), 223-63.
• Roger Hervé, L'Œuvre cartographique de Nicolas de Nicolay et d'Antoine de Laval (1544-1619), Paris, Imprimerie nationale, 1956.
• Franz Wawrik, “Der Erdglobus des Johannes Oterschaden”, Der Globusfreund, Nos.25-27, 1978, pp. 155–167.