Nöropraksi, sinir iletiminin kesintiye uğramasından dolayı motor ve duyunun işlevlerinin geçici kaybı olan, çevresel sinir sisteminin bir bozukluğudur. Genellikte, tam onarılmaları altı ile sekiz hafta arasında olur. Nöropraksi, apraksi kelimesinden türetilmiştir. Kas ve duyu bozulmaksızın, tam düzenli hareketlerin yürütülmesinin kaybı veya bozulması anlamına gelir.

Bu durum normal olarak, kas liflerinin ve motor nöronlarının bir dış çarpmaya uğrayarak, sinire belirli bir müddet ek bir baskı uygulaması sonucu ortaya çıkan, hafif sinir hasarıdır ve tamamen iyileştirilebilir. Bu baskı iskemi oluşturur ve sinirsel bir doku bozukluğu (lezyon) ile sonuçlanır. İnsan vücudu baskıya doğal olarak, baskı olduğu yerdeki tüm yönlere doğru uzayan ödem ile tepki verir. Bu yara tam veya kısmi sinir sinyali iletimini keserek, sinyalin sinir lifinin sonraki segmentine atlamasına neden olur. Bu da, yarada sinirsel bağın aşağı yöndeki parçalarının işlevlerini azaltmasıyla veya kaybetmesiyle sonuçlanır ve kas kuvvetini kaybeder.

Nöropraksi, miyelin kılıftaki geçici bir hasarın sonucudur. Fakat sinirin yapısı sağlamdır. Bu yüzden, nöroprakside Wallerian dejenerasyonu meydana gelmez. Dejenerasyonun nöroprakside oluşmaması için çevresel sinir hasarı sınıflandırmasına uygun olarak sinir sinyali iletimini onarılmadan önce motor ve duyu işlevinin tamamen ve hızlıca kurtarılması gerekir. Aksi takdirde, hasar aksonotmezis veya nörotemezis olarak sınıflandırılır. Bu yüzden nöropraksi, çevresel sinir hasarı sınıflandırmasında en hafif olanıdır.

Nöropraksi, profesyonel atletlerde, özellikle Amerikan futbolu oyuncularında, çok yaygın olarak görülür. Bu yüzden doktor tarafından tedavi edilmelidir.

Nöropraksi, çevresel sinir sisteminde, üst vücudun ulnar (dirsek), medyan, radyal ve brakial pleksus sinirlerinde ve alt vücudun siyatik ve peroneal sinirlerinde meydana gelir. Çevresel sinirler miyelimli, uzun ve uzamsal olarak karmaşık hücrelerdir. Büyüklük ve bağlanırlıkları onların hasarlara maruz kalmalarını kolaylaştırırken diğer taraftan kendilerini onarma becerilerine sahiptirler. Bu durum yalnızca nöropraksi için geçerli değildir. Mikroskopik incelemeler göstermiştir ki, miyelin kılıfta hasar varken, aksonda yoktur. Bu yüzden, distal sinir lifleri dejenerasyona uğramaz, miyelin hasarı onarılabilir.

Patolojinin görevi, hasar oluştuktan sonra ilk 24 saat içinde, sinir hasarının genel bir tespitini yapmaktır. Hasarın ilk fiziksel belirtisi, hasarın olduğu yerde bir şişkinlik oluşmasıdır. Sinire yapılan aşırı baskı sonucu, hücresel boyutta nörotüplerde (sinirsel mikrotübüllerde) parçalanma ve nörofilament oluşur. Bazı yerlerdeki aksonlar şişer ve diğerlerini sıkıştırır. Böylece boncuksu bir şekil ortaya çıkar.

Çeşitli sinir türleri, nöropraksinin konusu olabilir. Bu yüzden hasarın belirtileri aşama ve yoğunluğa göre derecelendirilir. Nöropraksinin ortak belirtileri, etkin sinir veya sinirlerin bölgesinde duyu bozukluğu, kas gücü kaybı, vasomotor, sudomotor felci ve hasarlı noktadaki sinir duyarlılığının anomalliğidir. Araştırmalar göstermiştir ki, hasarlı bölgedeki öznel duyu belirtiler şunlardır: uyuşma, karıncalanma, yanma hissi. Nesnel duyu belirtileri; dokunma, ağrı, sıcaklık ve soğukluk sayılabilir. Motor nörondan dolayı nöropraksideki belirtisi, hasarlı sinirle veya sinirlerle donatılan kasların gevşek felcidir. Belirtiler, daha çok geçicidir ve yalnızca sonuncusu kısa bir süre içinde aniden hasarı oluşturur. En ağır durumda bile nöroprakside belirtiler haftalar veya aylarca devam eder.

Nöropraksinin nedeni, aksonun değil yalnızca sinir sinyali iletiminde geçici bir engelleme sonucu oluşan sinirsel bir yaralanmadır. Sinirdeki kısa bir mesafede bir iletim bloğunda aksiyon potansiyel genliğinin %40 azalması veya sinirde uzun bir mesafede genliğin %50 azalması nöropraksinin nedenidir. Nöroprakside hasarlı sinire sinyal iletme, hasarın yakınsal (proksimal) tarafından uzağa doğru (distal), aksiyonel potansiyeli genliğinde büyük bir azalmayla sonuçlanır.

Sinir hasarında birkaç mekanizma vardır. Bunlar; mekaniksel yara, iskemi, immünolojik nöbet, metabolik bozukluk, zehirlenme ve radyasyona maruz kalma. Hasar mekanizmasının en yaygın olanı, dış baskının kan akışını azaltması sonucu sinirde sıkışmanın oluşması ve sinir liflerinin deformasyonudur.

Seddom, çevresel sinir hasarı sınıflandırmasını üçe ayırır:

• Nörotemezis, sinir hasarının en ciddi olanıdır. Sinirde ve miyelin kılıfta kesinti meydana getirir.
• Aksonotmezis, sinir destek yapılarının büyük bir bölümü hasardan korunmuş, fakat sinir liflerinde kesinti meydana gelmiştir. Wallerian dejenerasyonu hemen hemen hasarın olduğu yerin yanındadır.
• Nöropraksi, sinir hasarının en hafif olanıdır.

• Aksonotmezis
• Nörotemezis
• Sinir hasarı
• Çevresel sinir hasarı
• Nörorejenerasyon
• Wallerian dejenerasyonu
• Çevresel sinir hasarı sınıflandırması