For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Sansargiller.

Sansargiller

Sansargiller
Yaşadığı dönem aralığı: 33,9-0 myö
Oligosen-Günümüz[1] 
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Mammalia
Takım: Carnivora
Alt takım: Caniformia
Familya: Mustelidae
Fischer de Waldheim 1817
Tip cins
Mustela
Linnaeus, 1758
Alt familyalar
Su samuru suya bağımlı bir yaşam sürdürmektedir.
Amerika vizonunda de olduğu gibi çoğu sansargiller kürkleri için insanlar tarafından avlanmaktadır.
Porsuk sansargillerin arasında nadir rastlanan otoburlardan biridir.
Alaca sansar (Vormela peregusna)
Deniz samuru (Enhydra lutris) suda yüzerken

Sansargiller (Mustelidae), etçiller (Carnivora) takımına ait bir Caniiformes (köpeğimsi) familyasıdır.

Sansarlar familyasına, sansarların yanında samurlar, porsuklar ve gelincikler de dahildir. Eskiden bu familyaya mensup sayılan kokarcalar (Mephitidae) modern bilimde ayrı bir familya olarak kabul edilir.

Çoğu sansargilin ortak özelliği uzun ve zarif bir vücut yapısıdır; sadece porsukların ve volverinlerin vücudu daha iri yapılıdır. Renkleri çoğunlukla kahverengi ya da siyah olur. Bazı türlerde benekler, çizgiler ya da diğer motifler bulunur. Kuyrukları ve bacakları vücutlarına göre kısadır. Her ayağında içeriye çekilemeyen 5 adet tırnak vardır. Çeneleri ve kulakları da kısadır. Diş sayıları türden türe değişmekle birlikte 28 ile 38 arasındadır. Bütün sansargillerin, kokarcalarda da olduğu gibi, koku üretebildiği iyi gelişmiş bir anal bezesi vardır. Bununla kendi bölgelerini işaretleyebilir veya bazı türlerin yaptığı gibi (bal porsuğu) kendini savunmak için pis koku yayabilirler.

Diğer etçiller ile karşılaştırıldıklarında sansargiller genelde küçük yırtıcı hayvanlardır ama en ufakları (fare gelinciği) ve 30 kg ağırlığa kadar varabilen en büyükleri (su samuru, dev samur, ayı sansarı) arasında buna rağmen büyük bir fark vardır.

Dağılım ve yaşam alanı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Neredeyse dünyanın her yerinde sansargillere rastlanabilir. Tek eksik oldukları yerler Avustralya ve Okyanusya bölgeleri, Madagaskar adası ve Karayip adaları'dır.

Sansargiller çok farklı yaşam alanlarında bulunurlar. Bu konuda tek ortak özellikleri fazla kurak bölgeleri sevmemeleridir. Çoğu türleri su yakınında yaşamaya bağımlıdır ve ırmakların, göllerin, birkaç türü de denizlerin kenarlarında bulunur. Özellikle samurlarda suya bağımlılık çok büyüktür. Deniz samuru Pasifik okyanusunun açıklarında bile yaşayabilir.

Familyanın çoğu türleri hava kararınca aktif olurlar. Gündüz aktif olanlar azınlıktadır. Sansargiller barınak olarak kullandıkları mağaraları her zaman kendileri kazmaz, bazen diğer hayvanlar tarafından kazılmış mağaralara da yerleşebilirler. Çoğu türler yerde yaşarlar ve ince vücutları ile rahatlıkla diğer küçük hayvanların kazdıkları tünellere girip onları avlarlar. Bazıları ağaçlara da tırmanır ve hatta ağaç sansarı gibi ağaçlarda yaşar. Sansargillerin arasında çok usta yüzücüler bulunur; özellikle samurlar.

Sansargiller neredeyse hep yalnız yaşarlar ve kendilerine sahip edindikleri bölgeyi titizlikle savunurlar. Koku alma ve duyma kabiliyetleri çok iyidir.

Sansargiller genelde etoburdurlar ama mevsime göre farklı derecede bitkisel beslenebilirler. Sansargillerin avladıkları hayvanların büyüklükleri kendilerinden çok daha büyük olmaları ile dikkati çekerler; örneğin gelincikler kendilerinden çok daha büyük olan yaban tavşanını avlarlar ve ayı sansarı hatta orta boylu geyik türlerine bile saldırır. Yılanlarla da beslenebilirler. Özellikle bal porsuklari çok zehirli olan kobrayı yiyebilirler, sonra zehrin etkisiyle bayılıp kendine gelebilirler hatta bir pitonu gafil avlayıp onları bile yiyebilirler. Zehirden etkilenmezler çünkü sinir sistemleri yok denecek kadar zayıftır.

Sansargiller senede bir kez yavru yapar ve gebelik 30-60 gün sürer. Yeni doğan yavrular kör, korumasız ve annelerine çok bağımlıdır, ama kısa süre içinde gelişirler. Çoğu türlerde yavrular 2 ay içinde bağımsız olurlar ve 6-12 ay içinde kendileri üreyebilir olgunluğa ulaşırlar. Ömürleri 5-20 yıl arasıdır.

Türkiye'nin sansargilleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sınıflandırma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Alt familya: Su samurları (Lutrinae)

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Aonyx
    • Tırnaksız su samuru (Aonyx capensis)
    • Asya küçük tırnaklı su samuru (Aonyx cinerea)
  • Cins: Enhydra
  • Cins: Hydrictis
    • Hydrictis maculicollis
  • Cins: Lontra
    • Amerika su samuru (Lontra canadensis)
    • Lontra longicaudis
    • Lontra provocax
    • Lontra felina
  • Cins: Lutra
  • Cins: Lutrogale
    • Lutrogale perspicillata
  • Cins: Pteronura

Alt familya: Mustelinae

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Cins: Arctonyx
    • Domuz burunlu porsuk (Arctonyx collaris)
  • Cins: Eira
    • Tayra (Eira barbara)
  • Cins: Galictis
    • Galictis cuja
    • Güney Amerika sansarı (Galictis vittata)
  • Cins: Gulo
  • Cins: Ictonyx
    • Ictynonyx lybica
    • Zoril (Ictonyx striatus)
  • Cins: Lyncodon
    • Lyncodon patagonicus
  • Cins: Martes
    • Amerika sansarı (Martes americana)
    • Sarı boyunlu sansar (Martes flavigula)
    • Kır sansarı (Martes foina)
    • Martes gwatkinsii
    • Ağaç sansarı (Martes martes)
    • Japon sansarı (Martes melampus)
    • Balıkçı sansar (Martes pennanti)
    • Samur (Martes zibellina)
  • Cins: Meles
  • Cins: Mellivora
  • Cins: Melogale
    • Melogale everetti
    • Çin porsuğu (Melogale moschata)
    • Melogale orientalis
    • Melogale personata
  • Cins: Mustela
    • Mustela africana
    • Mustela altaica
    • Kakım (Mustela erminea)
    • Bozkır kokarcası (Mustela eversmanni)
    • Mustela felipei
    • Uzun kuyruklu gelincik (Mustela frenata)
    • Mustela itatsi
    • Mustela kathiah
    • Avrupa vizonu (Mustela lutreola)
    • Mustela lutreolina
    • Mustela nigripes
    • Bayağı gelincik (Mustela nivalis)
    • Mustela nudipes
    • Bayağı kokarca (Mustela putorius)
    • Sibirya gelinciği (Mustela sibirica)
    • Mustela strigidorsa
    • Mustela subpalmata
  • Cins: Neovison
  • Cins: Poecilogale
    • Afrika gelinciği (Poecilogale albinucha)
  • Cins: Taxidea
    • Amerika porsuğu (Taxidea taxus)
  • Cins: Vormela
  1. ^ "Mindat.org". www.mindat.org. 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]


{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Sansargiller
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?