Kayın
| Kayın | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Fagus grandifolia | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Türler | |||||||||||||||
| metne bakınız. | |||||||||||||||
Kayın (Fagus), kayıngiller (Fagaceae) familyasının Fagus cinsinden değerli orman ağaçlarına verilen ad.
Morfolojik özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]100 yaşındaki bir Kayın ağacı 1 saatte 40 insanın çıkardığı karbondioksiti tüketir.[1] 300-700 yıl kadar yaşayabilir.[2] Kışın yaprağını döken orman ağaçlarıdır. Sürgünler pseudoterminal tomurcukludur ve yan tomurcuklar iki sıralı sarmal dizilirler. Çok sayıda pullarla örtülmüş bulunan iğ biçimindeki sivri uçlu ve büyük tomurcuklar sürgünlere yatık değil, onlarla açı yapacak şekilde dizilmiştir. Yaprak ayası dişli veya düzdür; nispeten kısa bir sapı, zamanla dökülen şerit halinde kulakçıkları vardır. Açık gri veya koyu gri renkli kabukları ağaçların hayatı boyunca çatlamadan düz ve pürüzsüz kalır. Üç köşeli kızılkestane renkli, sert kabuklu meyve nus büyüktür. Olgulaşınca kupula 4 parçaya ayrılır. İçindeki 2 adet nus meyve dökülür. Meyvelerin tohumu yağlıdır.
Kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Mobilya, kontrplak, araba, parke, ayakkabı kalıbı, ambalaj sandığı, oyuncak, sandal ve fırın kürekleri, alet sapları, iş ve marangoz tezgâhları, maden direği, yakacak odun gibi.
Türkiye'de doğal olarak 2 türü bulunur. Bunlar doğu kayını ve Avrupa kayını'dır.
Kayın tomruğundan elde edilen kereste mamulleri çatlamaya çok müsait olduğundan dolayı sert hava alan yerde ve güneş ışığına maruz bırakılmaması gerekir.İmkanlar müsait ise tam reaksiyon almak için kereste fırınlarına sokularak 15 gün ile 6 ay arasında fırınlanması gerekmektedir. Ağaç içerisindeki nem ile işleme yapıldığında ağaç şekil değiştirip yamulmalar çarpılmalar olabilir.
Türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Japon kayını (Fagus crenata)
- Çin kayını (Fagus engleriana)
- Amerika kayını (Fagus grandifolia)
- Tayvan kayını (Fagus hayatae)
- Mavi japon kayını (Fagus japonica)
- Güney Çin kayını (Fagus longipetiolata)
- Parıltılı kayın (Fagus lucida)
- Meksika kayını (Fagus mexicana)
- Doğu kayını (Fagus orientalis) Türkiye.
- Avrupa kayını (Fagus sylvatica ) Türkiye.
Melezler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Fagus x moesiaca
- Kırım kayını (Fagus x taurica) (Fagus orientalis x Fagus sylvatica)
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Amerika Kayını -
Avrupa Kayını -
Doğu Kayını
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". www.ogm.gov.tr. 18 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023.
- ^ "Kayın Ağacı Nasıl Yetişir? Kayın Ağacı Türkiye'de En Çok Ve En İyi Nerede Yetişir Ve Nasıl Yetiştirilir?". Hürriyet. 18 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kayın el kitabı 17 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
