Ebu Talib bin Abdülmuttalib
Ebu Talib bin Abdülmuttalib أبو طالب بن عبد المطلب | |
|---|---|
 İslam kaligrafisinde Ebu Talib'in adı | |
| Doğum | Abdümenâf bin Abdülmuttalib y. 535 Mekke, Arabistan |
| Ölüm | 619 (83-84 yaşlarında) Mekke, Arabistan |
| Defin yeri | Cennetü’l-Muallâ Mezarlığı, Mekke, Suudi Arabistan |
| Diğer ad(lar)ı | Ebu Talib |
| Meslek | Tüccar |
| Tanınma nedeni | Peygamber Muhammed'in amcası |
| Din | Tartışmalı |
| Evlilik | Fatıma bint Esed |
| Çocuk(lar) | Talib Akil Cafer Ali |
| Ebeveyn(ler) | Abdülmuttalib bin Haşim (baba) Fatıma bint Amr (anne) |
| Aile | Kureyş |
Ebu Talib veya tam adıyla Abdümenâf bin Abdülmuttalib bin Haşim el-Kureşi (Arapça: أبو طالب بن عبد المطلب, d. y. 535 - ö. 619), İslam peygamberi Muhammed'in öz amcası ve dördüncü İslam halifesi Ali'nin babasıdır. Abdülmuttalib bin Haşim'in on oğlundan biridir. Muhammed'in, 8 yaşından evlendiği yaş olan 25'e kadar bakımını üstlenmiş ve onu büyütmüştür. Muhammed evlendikten sonra dahi onu koruyup kollamaya hep devam etmiştir. 619'da Mekke'de ölmüştür. Muhammed'i en iyi tanıyanlardan biridir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ebu Talib'in, birçok kaynakta İslam peygamberi Muhammed'den 35 yıl önce doğduğu, yani ondan 35 yaş büyük olduğu rivayet edilir. Bu bakımdan 535 civarında doğmuş olması muhtemeldir. Döneminde Kureyş kabilesinde, içine düştüğü maddi bunalımlara rağmen hep sözü dinlenenlerden olmuştur. Muhammed'in babası Abdullah'ın ve diğer amcası Zübeyr'in öz kardeşidir.
Babası Abdülmuttalib'in ölümünden sonra, babasının vazifeleri Ebu Talib'in sorumluluğunda kaldı.[1] Abdülmuttalib, ölümünden önce sekiz yaşında olan ve hem babasını hem annesini kaybetmiş olan Muhammed’in bakımını ve himayesini Ebu Talib'e vasiyet etti. Böylece Muhammed, öz amcasının himayesi üzerinde ve onun evinde yetişti.
Ticaret yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Ebu Talib ticaretle uğraşıyordu. Fakat Muhammed'in bakımını üstlendiği dönemde maddi olarak zorluk çekiyordu ve ailesi de kalabalık olduğu için bu sıkıntı biraz uzun sürmüştü. Muhammed 12 yaşlarındayken Ebu Talib, büyük bir kafile ile birlikte ticaret amacıyla Suriye taraflarına gitmeye karar verdi.[2] Yeğenini de şiddetli talebi üzerine yanına aldı.
Kaynaklara göre ticaret kervanı, Suriye topraklarındaki Şam kentinin yakınlarında yer alan ve o dönem Bizans yönetiminde olan Busra adlı bölgeye ulaştı. Oradaki büyük bir manastırda, Bahira adında yaşlı, münzevi ve meşhur bir rahip yaşıyordu. Kervan oraya ulaşınca Bahira, Muhammed'i görmek istediğini söyledi ve Muhammed ile konuştuktan sonra, Ebu Talib’e yeğeninin, gönderileceği İncil’de haber verilen son peygamber olduğunu ve bu çocuğun peygamberlik alametlerine sahip olduğunu söyledi. Sonrasında Bahira, Şam'a gidip ticaret yapmalarının tehlikeli olacağını, çünkü oralarda son peygamberden haberleri olan bazı Yahudilerin veya Romalıların olduğunu, dolayısıyla çocuğun iyi korunması gerektiğini ekledi.[1] Ebu Talib de bunun üzerine Şam’a gitmekten vazgeçti, mallarını Busra'da satıp süratle Mekke’ye döndü.
İslam'ın ilk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Muhammed'in ilk vahyinden sonra Ebu Talib, rivayete göre yeğeni Muhammed ile kendi oğlu Ali’nin gizlice namaz kıldıklarını öğrenince, atalarının dinini bırakamayacağını söylemekle beraber yeğenini ömrünün sonuna kadar savunup koruyacağını da belirtti. Nitekim Peygamber Muhammed, Mekkelileri açıkça İslam dinine çağırmaya başladığı ve putları terk etmelerini istediği zaman ona muhalefet eden ve Muhammed’i kendilerine teslim etmesini isteyen Mekkeli müşriklere karşı durmuş ve Peygamber'i onlara kesinlikle teslim etmeyeceğini söylemiştir.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Kureyşliler, İslam'ı benimseyişi ve bulduğu takipçiler ile giderek güç kazanan Muhammed’i etkisiz hâle getirmeye karar verdiler. Bu amaca ulaşıncaya kadar da Haşimoğulları ailesini düşman ilan ettiler ve onları boykot ettiler. Bu durumda Ebu Talib, Muhammed ve ona inananları Şi‘bü Ebu Talib olarak bilinen ve meşhur olan oturduğu mahallesine götürdü ve onlara destek verdi.[1] Bu boykot bittikten kısa bir süre sonra Ebu Talib, yaşlılığı ve yaşanılan olayların verdiği yorgunluk nedeniyle hastalandı ve 619 senesinde Mekke'de öldü.
Tartışmalı inancı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ebu Talib'in Müslüman olup olmadığı bugün bile kesinsizliğini sürdürmektedir. Bazı İslam bilginleri onun Müslüman olduğunu ifade ederken, bazıları da bunu reddetmektedir. Sünniler, çoğunlukla Ebu Talib'in Müslüman olmadan öldüğünü, Şiiler ise Müslüman olup öldüğünü söylemektedirler.[3]
Söylenenlere göre, yeğeni Muhammed'i en zor şartlarda savunmasına rağmen Arap kabile reislerinin gururları ve atalarının yoluna bağlı olma zaafları yüzünden İslamiyet’i kabul ettiğini açıkça söyleme cesaretini gösterememiştir.
Ayrıca Ebu Talib'in, sırf yeğeni Muhammed ve ona inananları korumak için İslam'ı kabul ettiğini açıkça belirtmediği, inancını gizlediği ve sonuç olarak Müslüman olduğu da söylenmektedir.
Çağdaş kültürdeki yeri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1976 yılı yapımı, İslam'ın doğuşunu anlatan ''Çağrı'' filminde İngiliz aktör André Morell tarafından canlandırılmıştır.
- 2015 yılı yapımı, Peygamber Muhammed'in çocukluk hayatını anlatan ''Muhammed: Allah'ın Elçisi'' filminde İranlı aktör Mahdi Pakdel tarafından canlandırılmıştır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "EBÛ TÂLİB - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
- ^ İbn Sa‘d, I, 153
- ^ "Peygamberimizin amcası Ebu Talib, hanif miydi yoksa müşrik miydi? » Sorularla İslamiyet". Sorularla İslamiyet. 4 Ekim 2014. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
| A | Abbad bin Bişr • Abbas bin Abdulmuttalib • Abbas bin Ubâde • Abdullah bin Abbas • Abdullah bin Amr • Abdullah bin Atîk • Abdullah bin Cafer • Abdullah bin Cahş • Abdullah bin Cübeyr • Abdullah bin Ebû Bekir • Abdullah bin Ebû Evfâ • Abdullah bin Huzeyfe • Abdullah bin Mahreme • Abdullah bin Mes'ûd • Abdullah bin Ömer • Abdullah bin Revaha • Abdullah bin Selâm • Abdullah bin Süheyl • Abdullah bin Übey • Abdullah bin Ümmü Mektum • Abdullah bin Üneys • Abdullah bin Zeyd • Abdullah bin Zübeyr • Abdullah bin Zülbicâdeyn • Abdurrahman bin Avf • Abdullah bin Amr bin Harâm • Abdullah bin Selâm • Abdurrahmân bin Ebû Bekir • Affan bin Ebi'l-Âs • Aişe • Akib bin Useyd • Âkil bin Ebû Tâlib • Ali bin Ebû Tâlib • Ammar bin Yasir • Amr bin Cemuh • Amr bin el-Âs • Amr bin İyas • Amr bin Sâbit • Amr bin Kays • Amr bin Mutarrif • Azib bin Haris |
|---|---|
| B | Bera bin Azib • Berâ bin Mâlik • Berâ bin Ma'rûr • Beşir bin Hasâsiyye • Beşir bin Sa'ad • Bilâl-i Habeşî • Bilal bin Haris • Büreyde bin Husayb • Bişr bin Amr |
| C | Câbir bin Abdullah • Caban el-Kurdî • Cafer bin Ebû Tâlib • Cebbar bin Sahr • Cerîr bin Abdullah • Cübeyr bin Mut'im • Cüleybib • Cüveyriye bint Hâris |
| D | Dihya't-ul Kelbi • Dimad bin Salebe • Dırâr bin Ezver |
| E | Halid bin Zeyd (Ebu Eyyûb el-Ensarî) (Zeyd bin Hârise) • Ebu Bekir • Ebû Zerr Gifârî • Ebû Dücâne • Ebû Fükeyhe • Ebu Huzeyfe bin Mugîre • Ebu Hureyre • Ebu Kuhâfe • Ebû Lübâbe • Ebû Seleme bin Abdülesed • Ebu Süfyân bin Harb • Ebû Süfyân bin Hâris • Ebu Talib bin Abdulmuttalib • Ebû Ubeyde bin Cerrâh • Ebû el-Âs bin Râbî' • Ebu'd-Derdâ • Ebu Hüdeyfe bin Utbe • Ebû Musa el-Eş'arî • Ebû Sa'îd el-Hudrî • Ebû Ubeyd es-Sekafî • El Ala bin El Hadramî • Enes bin Mâlik • Erkam bin Ebü'l Erkam • Esma bint Umeys |
| F | |
| G | |
| H | Habîbe binti Ubeydullah • Halime bint Ebi Zueyb • Hamdullah el-Ensari • Hamza bin Abdülmuttalib • Harise bint el-Muammil • Hasan bin Ali • Hatib bin Ebu Beltea • Hatice bint Hüveylid • Hafsa bint Ömer • Habbab bin Eret • Halid bin Said • Halid bin Velid • Hişam bin el-As • Hudeyfe bin el-Yaman • Hucr bin Adiy • Huney bin Huzeyfe • Huzeyme bin Sabit • Hüseyin bin Ali • İkrime bin Ebu Cehil |
| İ | İbn Ebu Seleme • İkrime bin Ebu Cehil • İmran bin Husayn • İrbad bin Sâriye • İyas bin Evs • İyas bin Adiyy |
| K | Ka'b bin Ucre • Ka'b bin Malik • Ka'b bin Züheyr • Katade • Kaya bin Amr • Kays bin Muhallid • Keyman bin El-maziniyyin • Kumeyl bin Ziyad • Kus bin Saide • Kusem bin Abbas |
| L | Lebid bin Rebia • Leyla bint Ebu Esma • Leyla bint el-Minhal • Lübabe bint el-Haris • Lübeyne |
| M | Malik el-Dar • Mâlik bin Dînar • Malik bin Eşter • Malik bin İyas • Malik bin Nüveyre • Mâlik bin Nümeyle • Malik bin Sinan • Mâriye el-Kıbtiyye • Meymûne bint Haris • Meymûn el-Kurdi • Mus'ab bin Umeyr • Mikdâd bin Amr • Muaz bin Cebel • Muaviye bin Ebu Süfyan • Mugire bin Şu'be • Muhammed bin Ebu Bekir • Muhammed bin Mesleme |
| N | Nevfel bin Abdullah • Nevfel bin Haris • Nuaym bin Abdullah • Nuaym bin Mesud • Nuayman bin Amr • Numan bin Abdullah • Numan bin Mâlik • Numan bin Mukarrin • Nuseybe bint Ka'b |
| O-Ö | |
| R | Rebia bin Ümeyye • Rebia bin el-Haris • Reyhâne binti Zeyd • Rifâa bin Amr |
| S | Sa'd bin el-Rabi • Sa'd bin Ebû Vakkās • Safiyye bint Abdulmuttalib • Safiyye bint Huyey • Safvan bin Muattal • Said bin Amir • Said bin Cübeyr • Said bin Zeyd • Salim Mevla Ebu Huzeyfe • Sehl bin Huneyf • Selman-ı Farisî • Sevban bin Bücdüd • Sevde bint Zem'a • Süheyb-i Rumi • Süheyl bin Amr • Sümeyye bint Hubbât |
| T | Talha bin Ubeydullah • Temîm ed-Dârî • Tufeyl bin Amr • Tümadır bint Amr |
| U | Ubade bin Samit • Ubeyy bin Kâb • Ubeyde bin Haris • Ukbe bin Amir • Urve bin Mesud • Urve bin Zübeyr • Usame bin Zeyd • Umeyr bin Vehb • Umeyr bin Ebi Vakkas • Utbe bin Gazvân • Uveym bin Saide |
| Ü | Ümame binti Zeynep • Fatima bint Hizam • Ümmü Gülsüm bin Ali • Ümmü Habibe Remle binti Ebî Süfyan • Hala Sultan • Ümmü Seleme • Ümmü Şerik • Ümmü Ubays • Ümmü'l-Benîn • Üseyd bin Hudayr |
| V | Vahşi bin Harb • Vasile bin Eska • Vehb bin Abdimenaf • Vehb el-Hayr • Vehb bin Kabus • Velid bin Ukbe • Velid bin Velid |
| Y | |
| Z | Zeyd bin Desine • Zeyd bin Erkam • Zeyd bin Harise • Zeyd bin Hattab • Zeyd bin Sa'ne • Zeyd bin Suhan • Zeyd bin Sabit • Zeyneb bint Cahş • Zeyneb bint Huzeyme • Zeyneb bint Ali • Zinnire er-Rumiyye • Zübeyr bin Avvam |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
